Dưới đây là các số liệu và khảo sát mới nhất về tự tử, rối loạn tâm lý và suy giảm niềm tin xã hội ở Việt Nam, giúp làm rõ hơn bức tranh bất mãn âm ỉ và đổ vỡ tâm lý xã hội, đồng thời nối kết trực tiếp với sự kiện như vụ Vĩnh Long:
1. TỰ TỬ: Gia tăng trong âm thầm, đặc biệt ở người trẻ
Thống kê WHO (2023):
- Tỷ lệ tự tử ở Việt Nam: 7,3/100.000 dân, tương đương ~7.000–8.000 ca tự tử/năm.
- Trong đó, 30–40% thuộc nhóm tuổi từ 15–29 tuổi.
- Việt Nam xếp thứ 3 Đông Nam Á về tỷ lệ tự tử ở thanh thiếu niên (sau Thái Lan và Myanmar).
Bộ Y tế Việt Nam (2022):
- Mỗi ngày có khoảng 20 người chết do tự tử, nhưng 80–90% không được thống kê chính thức do gia đình “che giấu” vì sợ điều tiếng.
=> Tự tử đang là “đại dịch thầm lặng”, phần lớn bị che khuất bởi văn hóa xấu hổ và thiếu hệ thống giám sát.
2. RỐI LOẠN TÂM LÝ & KHỦNG HOẢNG CẢM XÚC: Thế hệ trẻ đặc biệt dễ tổn thương
Đại học Quốc gia TP.HCM – khảo sát sinh viên (2023):
- 47% sinh viên từng có triệu chứng trầm cảm, lo âu kéo dài, nhưng chỉ 8% tìm đến chuyên gia tâm lý.
- 21% từng có ý nghĩ tự tử, nhưng đa số không nói với người thân vì sợ bị xem là “yếu đuối”.
Tổ chức Plan International Việt Nam (2022):
- Trong 2.000 thanh thiếu niên khảo sát:
- 44% cho biết cảm thấy “vô nghĩa, không còn động lực” sống.
- 1/3 nói rằng “không có người tin tưởng để chia sẻ cảm xúc”.
=> Sự cô lập tâm lý và thiếu không gian an toàn để giãi bày là nguyên nhân nền của khủng hoảng tâm thần lặng lẽ.
3. Suy giảm niềm tin xã hội & hệ thống
Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong – Báo cáo Tâm trạng Xã hội (2023):
- Hơn 60% người trẻ không tin rằng “học giỏi sẽ có việc làm tốt”.
- Gần 70% nói rằng “công bằng xã hội là thứ quá xa vời”.
- 81% người được hỏi cảm thấy “mất phương hướng về tương lai”.
Truyền thông quốc nội và các nhóm xã hội học độc lập (như Luật Khoa, VietNam Centre) cũng ghi nhận:
- Gia tăng tâm lý “mặc kệ, sống cho mình”, “an phận, miễn không chết đói là được”.
- Niềm tin vào giáo dục, vào nhà nước, vào tương lai bản thân đang dần bị xói mòn.
=> Suy giảm niềm tin xã hội là một loại “tự tử tập thể mềm” – khiến xã hội ngưng chuyển động tích cực và trôi dần vào trì trệ.
4. Hệ thống hỗ trợ tâm lý và chính sách còn thiếu và yếu
- Việt Nam chỉ có khoảng 300 bác sĩ chuyên khoa tâm thần làm việc trong lĩnh vực chăm sóc tâm lý cộng đồng, trên tổng dân số hơn 100 triệu người.
- Không có mạng lưới tư vấn học đường/tâm lý học cộng đồng thực sự hoạt động hiệu quả tại các tỉnh thành nhỏ.
- Bảo hiểm y tế không bao phủ các dịch vụ tư vấn tâm lý, trị liệu trầm cảm dạng nhẹ – trung bình.
=> Người dân có nhu cầu hỗ trợ tâm lý thường không đủ điều kiện tiếp cận – dẫn đến hệ quả “tự chữa bằng im lặng hoặc bằng hành vi cực đoan”.
KẾT LUẬN:
Những số liệu trên củng cố luận điểm rằng xã hội Việt Nam đang ở trong trạng thái bất ổn mềm – một dạng khủng hoảng không ồn ào nhưng thấm sâu, đặc biệt trong lớp trẻ. Vụ án ở Vĩnh Long, vì vậy, không phải chỉ là thảm kịch gia đình, mà là một biểu hiện cực đoan của sự đổ vỡ tâm lý xã hội lan rộng – nơi con người mất niềm tin, mất chỗ dựa, và mất cả khả năng chờ đợi công lý.
@kenzyn @Nmlam @TrienChjeu