“SẮP XẾP LẠI GIANG SƠN” - CHIẾN LƯỢC CẢI TỔ HAY MƯU ĐỒ QUYỀN LỰC?
Trong lịch sử chính trị thế giới, những cuộc cải tổ quy mô lớn dưới danh nghĩa “tái cơ cấu” hay “đổi mới” thường mang hai mặt: một là lời hứa hẹn cải thiện bộ máy, hai là công cụ phục vụ cho tham vọng quyền lực cá nhân hoặc phe nhóm. Thực trạng hiện nay – với việc thay đổi đơn vị hành chính, xóa bỏ tên gọi truyền thống các tỉnh thành, cùngsự cải tổ bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương – đặt ra một câu hỏi chính trị lớn: Đây là cải cách vì dân hay là một chiến dịch chính trị có tính kiểm soát và loại trừ?
Cải tổ hay triệt tiêu bản sắc?
Việc sáp nhập, xóa tên các địa danh từng tồn tại hàng trăm năm đang diễn ra dưới danh nghĩa “sắp xếp lại giang sơn”. Tuy nhiên, quá trình này không đi kèm với sự tham vấn sâu rộng từ cộng đồng địa phương hay các chuyên gia độc lập. Hệ quả là hàng loạt tỉnh thành mất đi danh xưng lịch sử, văn hóa vùng miền bị đứt gãy, trong khi lợi ích cụ thể cho người dân vẫn là một dấu hỏi lớn.
Lịch sử từng chứng kiến những động thái tương tự: từ việc Stalin chia nhỏ các cộng hòa trong Liên Xô để kiểm soát dân tộc thiểu số, đến việc Tập Cận Bình tái thiết bộ máy địa phương dưới danh nghĩa “chống tham nhũng” – tất cả đều có điểm chung là củng cố quyền lực trung ương tuyệt đối, dẹp bỏ các trung tâm lực lượng tiềm ẩn khả năng đối lập.
Thay máu bộ máy chính quyền – một chiến thuật quen thuộc
Song song với sáp nhập địa giới là việc thay đổi toàn diện nhân sự trong bộ máy chính quyền địa phương. Các cá nhân từng gắn bó với cộng đồng hoặc có vị thế độc lập đều bị thay thế bởi những người “trung thành tuyệt đối”. Đây là chiến thuật cổ điển nhằm “làm sạch” hàng ngũ, cô lập các mối liên kết ngoài trung ương, từ đó đảm bảo mọi mệnh lệnh chỉ chạy theo một chiều – từ trên xuống.
Những cuộc “thay máu” như vậy từng diễn ra trong các nhà nước độc tài khét tiếng: Hitler sa thải hàng loạt quan chức Đức cũ để thay bằng đảng viên trung thành với Quốc xã; Mao Trạch Đông dùng Cách mạng Văn hóa để thanh lọc hàng ngũ lão thành cách mạng; và gần đây, chính quyền Nga đã thực hiện “diệt trừ nội bộ” để kiểm soát hệ thống chính quyền địa phương trước bầu cử.
Tuyên truyền mỹ từ – lớp vỏ cho mưu đồ độc đoán
Từ “sắp xếp giang sơn” đến “kỷ nguyên vươn mình”, những khẩu hiệu hô hào nghe rất kêu nhưng thiếu minh chứng thực tế cho lợi ích cụ thể của người dân. Đây là chiến lược thông tin thường thấy trong các chế độ độc tài hiện đại: tạo ra cảm giác huy hoàng giả tạo để che giấu sự tập trung quyền lực và làm suy yếu xã hội dân sự.
Khẩu hiệu “Make America Great Again” của Donald Trump – người được nhắc đến như một biểu tượng chính trị dân túy – cũng là một ví dụ. Nhưng khác với mô hình tam quyền phân lập của Mỹ, nơi sự mị dân có thể bị cản lại bởi tòa án và quốc hội, thì ở các nước không có cơ chế kiểm soát quyền lực, những khẩu hiệu ấy không phải là lời hứa – mà là dấu hiệu của một chế độ chuyên quyền đang định hình.
Mục tiêu sau cùng: Loại trừ mọi lực lượng đối trọng
Dưới vẻ ngoài là cải cách hành chính và đổi mới, những động thái gần đây hướng đến việc tiêu diệt hoàn toàn các nhóm hoặc cá nhân có khả năng tập hợp lực lượng phản biện. Những “bè phái chống đối” – theo định nghĩa của nhà cầm quyền – có thể đơn giản chỉ là các địa phương có tư duy độc lập, các cán bộ không hoàn toàn phục tùng, hay đơn giản là những tiếng nói không đồng điệu với tuyên giáo.
Tái cấu trúc địa giới, cải tổ nhân sự, tuyên truyền và cô lập đối lập – tất cả cho thấy một tiến trình củng cố quyền lực tập trung, không phải để cải thiện năng lực quản trị, mà là để duy trì một mô hình cai trị không cho phép phản kháng.
Tác giả: TN. Bài do bạn đọc gửi cậy đăng. Nội dung bài viết thể hiện quan điểm của tác giả, không nhất thiết phải trùng với quan điểm của onghocgia.
#sapnhaptinh
www.facebook.com
