Có quá nhiều thước phim chạy đi chạy lại trong đầu tôi với những hình ảnh thực sự chân thực về Xã Hội mà tôi đang sống trong những ngày này!
Tôi thấy ông Tổng Bí thư đang trồng cây lưu niệm ở An Giang, nở một nụ cười lịch sự cùng với các tùy tùng xung quanh đang giơ máy ảnh lên chụp hình lia lịa để thông cáo báo chí, quá đỗi tự hào về vị lãnh đạo tài ba đang cố sức đưa Dân Tộc vào kỷ nguyên vươn mình.
Đang trong cơn lâng lâng ngạo nghễ về một Đất Nước "bình yên ổn định", bất chợt trên màn hình điện thoại của tôi là vô số lời kêu cứu của người dân Nha Trang, Phú Yên, Quy Nhơn,... Dòng chữ SOS hiện đầy newsfeed, những đứa trẻ co ro trên nóc nhà, bám lấy vấu áo của mẹ để cảm thấy an toàn, bà con mình cố níu lấy mạng sống nhỏ nhoi, cố gắng vẫy vùng để mong sống sót.
Đã có vô số xác người được tìm thấy, một clip được quay lại, sau khi nước rút thì họ tìm được xác hai ông bà cụ chết một cách lặng lẽ trong chính ngồi nhà của mình. Trong diễn đàn Nha Trang, một cô con gái đăng stt tìm người vớt xác cha mình nhưng vẫn không quên kèm dòng chữ "CÓ TRẢ TIỀN". Ở một diễn biến khác, một người đàn ông bật khóc trên livestream vì bất lực, vợ và hai đứa con của anh vẫn chưa được ai cứu.
Gián đoạn, chua chát, bất lực, là những cảm xúc mà tôi chạm tới, nó không phải là một mẫu tin thời sự vô danh, nó chính xác là bức tranh tổng thể về một hiện thực phũ phàng trong lòng đất nước Quang Vinh Muôn Năm này.
Một bộ máy rộn ràng, nhịp nhàng luôn sẵn sàng trong tư thế để tung ra hàng ngàn tờ báo, phóng sự về đẹp đẽ, bình yên, ổn định và ca ngợi sự lãnh đạo tài tình của đảng và nhà nước. Bên còn lại là một dân tộc đang bị bỏ rơi giữa đêm đen thảm họa.
Một vị lãnh đạo đứng trồng cây, cố gắng tạo ra hình ảnh đẹp đẽ để báo chí có content mà lên bài còn người dân cách đó vài trăm cây số hoặc ngay ở hạ du thì đang chiến đấu với những cơn lũ cuồn cuộn bằng sinh mạng của chính mình.
Hãy nhìn kỹ vô những clip được phát tán trên mạng xã hội, người ta thấy nước dâng lên nhanh đến mức không kịp sơ tán, người người bồng bế nhau coro ở một góc mái nhà, có cả trẻ em sơ sinh, hàng ngàn căn nhà chìm trong dòng lũ. Lực lượng cứu hộ xuất hiện khá chậm và không đủ khả năng phản ứng, thảm họa hơn, có cả những anh em cứu hộ còn không kịp trở tay vì bị chính lãnh đạo của họ úp sọt bởi xả lũ quá nhanh mà không có bất kỳ một kế hoạch chuẩn bị nào! Người dân tự nhau cứu lấy nhau với những lực lượng cứu hộ tự phát, cố gắng tìm thấy nhau, tự tay vớt xác đồng bào của mình, và đó! Đó chính là hiện thực trần trụi của Quê Hương, nó đau đến mức lặng người.
Tôi không muốn chối bỏ thiên tai. Mưa lớn, sạt lở, lũ lịch sử sự thật không thể chối cãi. Nhưng có hai chữ mà chúng ta cần nhấn mạnh trong những thảm họa liên tiếp mà chúng ta đang phải gánh chịu gần đây là: NHÂN TAI.
Hãy cùng nhau hình dung, mưa lũ đang đổ về thì thủy điện trên thượng nguồn mở cửa xả ầm ầm lên tới mức lịch sử, bất chấp cảnh báo, bất chấp chỉ đạo họ vẫn âm thầm tăng thêm lưu lượng xả mặc kệ hậu quả. Giữa lúc mưa đang rơi, khi hàng loạt hồ nhỏ không có quá nhiều dung tích chờ lũ được gom lại và dồn nước về hạ du, khi rừng đầu nguồn đã bị cắt trụi, cái vòng tay ôm nước nguyên sơ nhất, hiệu quả nhất bị thay thế bởi vô số đập thủy điện, chùa chiền, cắt xẻo, quy hoạch vô tội vạ thì cái thiên tai mà chúng ta đang đối diện nó sẽ được khuếch đại thêm bao nhiêu lần nữa? Là bởi ai? Bởi con người, bởi quy hoạch lỏng lẻo, bởi lợi ích ngắn hạn, bởi tham vọng tận thu bất chấp nhân dạng, bất chấp tương lai.
Sự kết hợp giữa mưa lớn và hệ thống thủy điện bậc thang dày đặc đã sinh ra lũ chồng lũ, lũ sốc, lũ không cho dân kịp phản ứng. Hãy nhớ rằng không phải cái đập nào cũng được sinh ra cũng để cứu dân hạn chế lũ, mấy ông lãnh đạo thường vỗ ngực thủy điện giúp “chống lũ”, nhưng thực tế là họ chỉ biết khai thác để kiếm chác. Muốn trữ nước để hạn chế lũ thì hồ phải lớn, có dung tích trống để chờ khi mưa bão trút xuống, còn chỗ mà giữ lại nhưng mấy cái hồ đa mục tiêu như vậy thì lại rất hiếm.
Các thủy điện nhỏ ở miền Trung, sông ngắn, dốc, nước mưa trút xuống như trút hết nỗi bất hạnh lên dân tộc này mà các lãnh đạo nhà ta xây đập theo kiểu chạy dòng, nghĩa là nước đến bao nhiêu thì phải xả bấy nhiêu, vì hồ chứa quá nhỏ, nếu không xả thì nó sẽ vỡ. Đã vậy còn bồi lắng theo thời gian, dung tích chứa càng ngày càng mất. Thành ra lũ về là “đầy hồ”, đầy hồ là xả, và cuối cùng là họ xả thẳng vô mặt dân của mình.
Đó là chưa nói tới chuyện mật độ đập xây dày đặc. Một con sông mà chất lên ba bốn cái thủy điện. Khi đập trên xả, đập dưới phải xả theo y như hiệu ứng domino. Chỉ trong vài tiếng, nước từ thượng nguồn tống về hạ du cuồn cuộn, nhanh gấp nhiều lần lũ tự nhiên. Người dân chưa kịp dẹp cái thẩu gạo, cất cái nồi cơm là nước đã ngang nóc nhà. Cứ thế, tài sản tích cóp bằng mồ hôi nước mắt của dân nghèo trôi theo dòng lũ mà tôi chắc sẽ không bao giờ nó trở lại.
Đã bao lần xảy ra thảm cảnh là bấy nhiêu lần chúng ta nghe câu trả lời vẫn là bài ca muôn thuở:
“Xả lũ đúng quy trình.” Cái "quy trình" xả lũ cũng chỉ là một cái tên gọi, một thứ hợp thức hóa tội lỗi mà thôi.
Người ta nói "xả lũ đúng quy trình". Tôi thì cho rằng quy trình đó có thể đúng theo lý thuyết, theo nội quy trong giấy tờ của các nhà lãnh đạo tài ba, nhưng nó có đúng với nhưng sinh mạng đang thoi thóp ngoài kia không? Cả một hệ thống cho phép xây đập trên rừng đầu nguồn, chặt rừng nguyên sinh làm hồ, gom từng mảng nước vào những kho chứa nhân tạo, rồi chờ đến mùa mưa mở van xả tràn xuống hạ du, đó là quy trình do bàn tay con người thiết kế. Nó có thể hợp pháp, nhưng nó biến dân đen vô tội thành nạn nhân được "quản lý" bằng công văn, nghị định. Khi quy trình trở thành công cụ để hợp thức hóa việc che đậy hậu quả thì rõ ràng người ta đã pháp lý hóa tội ác môi trường và nhân mạng.
Tôi xin nhắc lại rằng, rừng chính là nơi có chức năng điều tiết nước tốt nhất, Khi ta phá rừng, chính xác là ta đã vứt bỏ đi miếng bọt biển tự nhiên để trữ nước. Ta không thể vừa lấy rừng để làm thủy điện, quy hoạch chùa chiềng, khu sinh thái, những dãy Villa tráng lệ mà vừa đòi hỏi rừng sẽ là tấm khiên chắn khi lũ về được. Ai ký phê duyệt những dự án đó? Ai sẽ chịu rủi ro cho dân mình ở hạ du? Đừng lấy cái mác đẹp đẽ "phát triển" để bịt mắt dân lành nữa, hãy trả những câu hỏi này một cách đầy tự trọng đi! Làm ơn.
Xin góp thêm một mảnh ghép cho bức tranh tổng thể này. Tôi đang muốn nói về câu chuyện sáp nhập, tại sao lại đề cập nó trong những ngày bão lũ? Nó đâu có liên quan? Xin thưa, câu trả lời là có!
Quê Nội tôi ở Ninh Hòa Nha Trang, trước đây khi bão lũ tới, các đơn vị địa phương, thôn xã vận động sơ tán, trường học thành nơi trú ẩn, quân đội và dân quân xuống đường cùng nhau thực hiện công tác đối phó khẩn cấp rất bài bản. Bây giờ, sau những cuộc sắp xếp lại để "rinh gọn" bộ máy, sau những luân chuyển nhân sự cồng kềnh, hệ thống vận hành xã hội ở địa phương bị biến dạng. Bí thư tỉnh, chủ tịch được điều động di chuyển, hàng loạt cán bộ cấp huyện xã thay đổi, các vị trí mới không hoặc chưa thực sự am hiểu địa thế của địa phương mình đảm nhận. Hậu quả là khi có báo động đỏ, chẳng ai nhớ ai, chẳng ai dám nhận trách nhiệm.
Khi mặt trận nhân dân thất thủ báo về thì lãnh đạo mới hay mới biết. Mà có xuất hiện thì chỉ để họp rồi "Đưa ra chỉ đạo quyết liệt" hoặc cùng lắm là gửi lời chia buồn trên truyền hình và báo chí.
Tôi xin trích lại lời của anh Nguyễn Anh Tuấn khi nói về vấn đề này như sau:
"Tôi tin một phần nằm ở việc sắp xếp địa giới hành chính và cơ cấu chính quyền địa phương vừa rồi, mà một số lãnh đạo đã rất lộng ngôn gọi là “sắp xếp lại giang sơn”.
Một cơ cấu ổn định suốt nhiều thập kỷ bị tháo tung chỉ trong một đêm.
Ở cấp tỉnh, lãnh đạo từ nơi khác được điều về, chưa quen địa bàn, lại có sự kèn cựa giữa các nhóm cán bộ gốc từ các tỉnh khác nhau. Cấp huyện, vốn là lực lượng chủ lực trong cứu nạn cứu hộ, bị giải thể. Cấp xã thì chênh vênh, không đủ lớn để có nguồn lực như huyện trước đây nhưng cũng không đủ nhỏ để sâu sát địa bàn. Chưa kể đội ngũ cán bộ năm cha ba mẹ pha trộn nhiều nguồn, chưa quen việc lại còn bị quá tải.
Việc mỗi tỉnh có đến hàng trăm xã cũng khiến điều phối càng khó khăn hơn. Bí thư Khánh Hoà thừa nhận không liên lạc được với bí thư, chủ tịch các xã ngập nặng, chỉ nhận lại tin báo “thất thủ”.
Chưa kể một vấn đề tế nhị mà ít người nói thẳng. Khi Chủ tịch hay Bí thư tỉnh không phải người địa phương, động lực làm việc vì cộng đồng giảm đi đáng kể. Trước đây họ nỗ lực vì đó là quê hương của họ, và sự ghi nhận của đảng bộ và nhân dân địa phương sẽ giúp họ thăng tiến. Nay thì sự cố gắng có thể không còn nhiều ý nghĩa, vì nhân sự cấp cao thường đã được định sẵn từ trung ương. Vậy lấy đâu ra động lực để dấn thân trong những thời điểm sinh tử như mưa lũ?" Hết trích.
Rõ ràng đây là hệ quả của một bộ máy đặt chuyện phân chia quyền lực lên trên lợi ích cộng đồng. Khi cán bộ không hiểu địa bàn, không sống với dân, không có động lực thực sự để lao vào thời khắc sinh tử, thì chính quyền chỉ còn tồn tại về mặt hình thức. Hình thức đó đủ để ghi, để gửi báo cáo, đủ để căng băng rôn hoặc những cuộc thi văn nghệ thi đua nhưng không đủ để ứng phó cho những sự cố mang tầm vóc Quốc Gia. Tôi thấy ở đó là sự tê liệt có chủ ý, hoặc xin lỗi phải nói nặng nề hơn là n g u dốt một cách có hệ thống. Và rồi đồng bào của chúng ta là những người phải chịu hậu quả thay cho sự thiển cận của họ, những vị lãnh đạo "tài tình sáng suốt".
Ngày 19/11/2025, thủy điện Sông Ba Hạ mở 12 cửa xả tràn, tổng lưu lượng trên 16.100 m³/s, con số lớn nhất từ trước tới nay. Nó đổ thẳng về hạ du khi nhiều vùng đang chìm trong biển nước. Nhiều nơi báo động mực nước vượt đỉnh lịch sử năm 1993. Câc con số thiệt hại về nhân mạng và tài sản liên tục tăng nhanh, lực lượng cứu hộ chật vật tiếp cận, là những gì báo chí và mạng xã hội đang cho chúng ta thấy một cách hoàn toàn trực quan. Những dữ kiện ấy không phải luận thuyết, mà là hiện thực của ngày hôm nay.
Tôi không viết bài này để kêu gọi hận thù cá nhân với bất kỳ ai. Tôi đòi hỏi một thứ thiết thực hơn rất nhiều, đó trách nhiệm minh bạch và sửa sai triệt để của nhà cầm quyền, những người đang ăn lương từ dân, những biệt phủ, những đồng tiền mà con cháu lãnh đạo đi du học là nước mắt là mồ hôi là tài sản của Đồng Bào chúng ta.
Họ phải có trách nhiệm giải trình một cách tử tế nhất. Ai cho phép quy hoạch thủy điện không phù hợp? Ai tùng xẻo loang lỗ quỹ đất? Ai phê duyệt phá rừng? Ai điều phối xả lũ khi hạ du đang ngập? Những câu hỏi ấy phải được trả lời công khai, phải thông cáo báo chí, Phải điều tra, phải truy trách nhiệm hành chính và nếu cần thiết thì phải là hình sự.
Dân đen đã đánh đổi sinh mạng và tài sản cho sự lãnh đạo tài tình của quý ngài rồi, xin hãy trả lời một cách hối lỗi nhất để an ủi những vong hồn con dân Bách Việt thời đại XHCN này đã ngã xuống trong sợ hãi tột cùng. Rồi mai này ai sẽ là người khắc phục những mất mát của họ đây? Cần rà soát dự án, cần tạm dừng những công trình không có tính toán an toàn cho hạ du, cần trồng rừng lại, cần quy hoạch phục hồi hệ sinh thái đầu nguồn. Cần một chiến lược phòng lũ dài hạn dựa trên lợi ích cộng đồng chứ không phải lợi ích doanh nghiệp sân sau hay nhóm lợi ích địa phương được nữa.
Tôi cảm thấy bản thân mình thực sự bất lực, tôi không thể làm gì hơn, chỉ biết đau lòng khi quá nhiều oán thán đau thương diễn ra trước mắt mình. Phải dặn nhau rằng, chúng ta những người Việt, đừng để nỗi sợ hãi phủ kín đi niềm hy vọng. Bà con mình vùng lũ cố gắng bám mái nhà cho thật chặt, đợi ngày bão tan sẽ có MTTQ đến và chia sẻ với bà con thùng mì gói, lá cờ đỏ và lời nhắc nhở hãy tuyệt đối tin tưởng vào đảng và nhà nước.
Dẫu rằng thiên tai là điều không thể tránh khỏi nhưng chúng ta có thể đương đầu với nó một cách chủ động hơn để giảm bớt thiệt hại nếu bộ máy vận hành Quốc Gia đủ khả năng. Nếu chính sách của chánh quyền này biết đặt dân lên trên tất thảy mọi lợi ích ngắn hạn thì tốt biết bao! Chỉ tiếc rằng đó chỉ là hy vọng phù phiếm của những thằng người như chúng ta mà thôi.
Bộ máy này đã chọn khẩu hiệu, chọn họp hành, chọn duy trì lợi ích bằng sự phục tùng trong sợ hãi cho nên đến cuối cùng,.... Hậu quả sẽ luôn là tiếng ai oán vọng về trong đêm đen của những đồng bào đã ngã xuống cho những người đang cố sống để tồn tại như chúng ta.
Nhắc nhau nghe rằng, người Việt Thương người Việt
.png "Sex :vozvn (3):")
www.evn.com.vn
.png "Sex :vozvn (25):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (42):"){kind=icon}
