Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Các sân bay đẹp nhất thế giới đều có các tiêu chí: bền vững, tự nhiên và tràn ngập ánh sáng.
Không chỉ là nơi trung chuyển hành khách, các sân bay hiện đại đang dần trở thành những công trình kiến trúc mang tính biểu tượng, kết hợp giữa công năng, thẩm mỹ và tính bền vững. Prix Versailles - một trong những giải kiến trúc thường niên danh giá toàn cầu - công bố danh sách những sân bay đẹp nhất thế giới năm 2024, đề cao tính bền vững thông minh trong thiết kế.
Dưới đây là 7 sân bay được vinh danh nhờ sự xuất sắc về vận hành, môi trường và thẩm mỹ.
Sân bay Quốc tế Yantai Penglai, Trung Quốc
Điểm nhấn của sân bay là Nhà ga T2 của sân bay quốc tế Yantai Penglai, với diện tích 167.000 m², mang cảm hứng từ đường bờ biển và dãy núi Kunyu hùng vĩ của vùng Yantai.
Được thiết kế bởi liên danh Aedas, CSWADI và Viện Nghiên cứu Thiết kế sân bay Thượng Hải, nhà ga sở hữu kết cấu hình chữ E tối ưu dòng chảy hành khách và hạn chế tối đa tác động đến địa hình hiện hữu.
Không gian bên trong sử dụng vật liệu và tông màu lấy cảm hứng từ tự nhiên, ánh sáng trời xuyên suốt giúp hành khách cảm thấy thư giãn. Một số chi tiết nội thất mô phỏng thân tàu gỗ, gợi nhắc đến Con đường Tơ lụa trên biển.
Ảnh: Archello
Sân bay Marseille Provence, Pháp
Vị trí thứ hai thuộc về sân bay Marseille Provence, nơi Foster + Partners vừa hoàn thành công trình mở rộng và nâng cấp Nhà ga 1 với diện tích 22.000 m2 mà không làm tăng diện tích nền.
Được xây dựng bằng 70% thép tái chế, trần nhà là hệ thống giếng trời bằng nhôm sáng bóng giúp thông gió tự nhiên. Dự án còn cải tạo lại 28.000 m2 nhà ga cũ, kết nối mạch lạc giữa thiết kế từ thập niên 1960 của kiến trúc sư Fernand Pouillon và phần mở rộng những năm 1990 do Richard Rogers thực hiện.
Khu vực kiểm tra an ninh nay nằm dưới mái gỗ, các cửa hàng và nhà hàng cũng mang phong cách nhà thuyền, gợi nhớ bến cảng Marseille xưa. Mặt kính trong suốt giúp hành khách chiêm ngưỡng cả vùng nội địa Provençal lẫn đầm phá biển bên ngoài.
Theo Jérôme Gouadain, Tổng thư ký Prix Versailles, sân bay dù là không gian chức năng như sảnh khởi hành hay quầy check-in vẫn có thể trở thành điểm nhấn nghệ thuật. "Chúng ta nên xem sân bay không chỉ là hạ tầng kỹ thuật, mà còn là một phần của cảnh quan đô thị, những công trình đáng ngắm nhìn", ông nói.
Ảnh: Foster + Partners
Sân bay Roland Garros, Pháp
Nhà ga đến rộng 13.000 m2 tại sân bay Roland Garros trên đảo Réunion là công trình đầu tiên trên thế giới ứng dụng kiến trúc khí hậu nhiệt đới ở quy mô lớn.
Thết kế nhà ga tận dụng tối đa nguồn nhân lực địa phương (91%) và kết hợp yếu tố khí hậu địa phương như lốc xoáy, gió mạnh. Điểm nổi bật là "hẻm núi" trung tâm hoạt động như một ống khói nhiệt giúp thông gió tự nhiên.
Hơn 830 bộ cửa chớp tự động điều chỉnh theo cảm biến môi trường bên ngoài. Chất liệu gỗ và thực vật bản địa được sử dụng khắp nhà ga, tạo nên một hành trình trải nghiệm giàu bản sắc văn hóa và thiên nhiên.
Ảnh: Les Echos
Sân bay Quốc tế Kansai, Nhật Bản
Xếp thứ 4 là sân bay Kansai, biểu tượng kiến trúc nằm trên đảo nhân tạo giữa vịnh Osaka, do kiến trúc sư Renzo Piano thiết kế từ ba thập niên trước.
Nhà ga T1 vừa được nâng cấp, nâng công suất phục vụ khách quốc tế thêm 25%. Các không gian bên trong được làm mới với bảng màu trung tính, vật liệu tự nhiên, nhấn mạnh chất Nhật đương đại. Dù đã 30 năm tuổi, Kansai vẫn giữ được tính biểu tượng về kết cấu khí động học và vai trò tiên phong trong thiết kế sân bay trên biển. Ảnh: Dezeen
Sân bay quốc tế Portland, Mỹ
Xếp thứ 5 là nhà ga chính mới của sân bay quốc tế Portland, do hãng kiến trúc ZGF thiết kế. Lấy cảm hứng từ những chuyến đi bộ xuyên rừng Oregon, công trình mang đến trải nghiệm êm dịu và đậm chất thiên nhiên cho hành khách.
Tâm điểm kiến trúc là phần mái lượn sóng làm từ gỗ khối, trải rộng hơn 36.000 m2, tôn vinh truyền thống khai thác và chế biến gỗ lâu đời tại bang Oregon. Tất cả vật liệu được lấy từ khu vực bán kính 500 km quanh sân bay.
Cấu trúc cho phép ánh sáng tự nhiên tràn ngập, mở rộng tầm nhìn ra cảnh quan rừng xanh bên ngoài, đồng thời kết hợp nhiều yếu tố sinh thái trong thiết kế nội thất. Một hệ thống quản lý xếp hàng thông minh cũng được triển khai để tối ưu hóa dòng hành khách.
Ảnh: Afar
Sân bay quốc tế San Francisco, Mỹ
Vị trí thứ sáu thuộc về nhà ga số 1 của sân bay quốc tế San Francisco, với 25 cổng lên máy bay mới và định hướng phát triển bền vững rõ rệt.
Theo ban tổ chức Prix Versailles, công trình đã giảm được 79% lượng khí thải carbon và 59% mức tiêu thụ năng lượng so với thiết kế truyền thống. Ánh sáng tự nhiên được tận dụng tối đa ở mọi tầng, tạo nên không gian dịu nhẹ và thư thái cho hành khách.
Nhà ga cũng là nơi trưng bày các tác phẩm nghệ thuật và thủ công truyền thống, phản ánh bản sắc riêng của vùng Vịnh San Francisco. Đặc biệt, đây là sân bay duy nhất trên thế giới có bảo tàng được công nhận, SFO Museum, với nhiều triển lãm được bố trí khắp các nhà ga.
Nhà ga số 1 còn là công trình tưởng niệm Harvey Milk, chính trị gia công khai là người đồng tính đầu tiên được bầu vào chức vụ công tại bang California, biểu tượng của sự bao dung và hòa nhập. Harvey từng giành một ghế ở Ban Giám sát San Francisco. Ảnh: Wood Bagots
Sân bay quốc tế Phú Bài, Việt Nam
Mặt trước nhà ga hành khách Phú Bài, Huế, Việt Nam.
Nhà ga Phú Bài đứng thứ 7, mang đậm dấu ấn kiến trúc cung đình Huế của quốc gia này, với các lớp mái chồng xếp ấn tượng, được cách điệu một cách hiện đại. Từ hướng đường tiếp cận, mái công trình trải dài và vươn lên, tạo hình ảnh như cung điện Huế đang vút cao. Thiết kế này không chỉ thể hiện biểu tượng của quá khứ mà còn là khát vọng vươn lên.
Bên trong nhà ga, không gian được thiết kế mở, chào đón hành khách một cách ấm áp và thân thiện. Mái đua lớn không chỉ tạo điểm nhấn kiến trúc mà còn bảo vệ hành khách khỏi những cơn mưa đặc trưng của Huế. Ánh sáng tự nhiên được đưa vào qua hệ thống lưới tản nhiệt bằng gỗ, chiếu sáng sân hiên, làm cho không gian trong lành và hòa hợp với thiên nhiên. Thiết kế nhà ga được truyền cảm hứng từ những biểu tượng trường tồn của vùng đất Huế: Sự uy linh của quần thể Núi Ngự, vẻ đẹp thơ mộng của dòng Hương Giang và chiều sâu của di sản văn hóa lịch sử cố đô nước này.
