Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Xe điện cháy chết người quá nhiều, Hà Nội cũng vừa bị giờ cấm xe xăng chỉ cho xe điện đi nội đô thôi thì khác chi chứa bomb cháy trong nhà. Tình hình cháy nổ liên quan đến xe điện tại Việt Nam đang trở thành nỗi lo lớn khi số vụ việc tăng nhanh chóng trong những năm gần đây, đặc biệt khi chính quyền Hà Nội đẩy mạnh chính sách hạn chế xe xăng để ưu tiên xe điện trong nội đô, có thể biến những khu vực đông dân cư thành "kho bom nổ chậm" nếu không kiểm soát chặt chẽ rủi ro. Theo thống kê từ Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), trong 6 tháng đầu năm 2024, toàn quốc xảy ra 2.222 vụ cháy, làm chết 57 người và bị thương 45 người, với nguyên nhân chính từ sự cố hệ thống thiết bị điện chiếm tới 72,9% trong số 1.299 vụ đã điều tra rõ nguyên nhân, và xe điện – đặc biệt xe máy điện, xe đạp điện – đang góp phần không nhỏ vào con số này do vấn đề pin lithium-ion dễ gây thermal runaway khi sạc sai cách hoặc hỏng hóc. Cụ thể, vụ cháy kinh hoàng rạng sáng 24/5/2024 tại nhà trọ phố Trung Kính, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội đã cướp đi sinh mạng của 14 người, nguyên nhân ban đầu được xác định do chập điện từ hệ thống pin của một chiếc xe đạp điện đang sạc trong khu vực để xe chật hẹp, dẫn đến lửa lan nhanh sang toàn bộ tòa nhà 5 tầng, thiêu rụi hơn 1.000m2 diện tích và gây thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Tiếp nối đó, ngày 6/11/2024 tại phường Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, một vụ cháy lớn do sạc xe đạp điện qua đêm gây chập điện đã khiến 2 người thiệt mạng, lửa bùng phát từ pin lithium-ion và lan sang các phòng trọ lân cận, phá hủy 3 căn nhà liền kề. Đến năm 2025, tình hình không khá hơn khi tháng 1/2025 ghi nhận 375 vụ cháy toàn quốc, tăng 39,9% so với cùng kỳ 2024, với 73,9% từ sự cố thiết bị điện, và ít nhất 32 vụ cháy phương tiện giao thông trong đó có phần liên quan đến xe điện theo báo cáo sơ bộ. Ngày 26/5/2025, tại phường Tân Phú, TP Hồ Chí Minh, một chiếc xe máy điện bất ngờ phát nổ khi đang lưu thông trên đường Trịnh Đình Trọng, thiêu rụi hoàn toàn phương tiện chỉ trong vài phút và suýt gây tai nạn cho các xe khác, may mắn không có thương vong nhưng làm gián đoạn giao thông hàng giờ.
Gần đây hơn, ngày 8/7/2025, vụ cháy lớn thiêu rụi 9 chiếc xe điện chở khách du lịch gần chùa Hương Tích, Hà Tĩnh, xuất phát từ pin quá tải sau chuyến đi dài, gây thiệt hại ước tính 500 triệu đồng và khiến 20 du khách hoảng loạn phải sơ tán khẩn cấp. Ngoài ra, một vụ việc nghiêm trọng khác vào tháng 7/2025 tại chung cư Độc Lập, phường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú, TP Hồ Chí Minh, nơi một chiếc xe VinFast "phát nổ" trong lúc sạc qua đêm tại tầng hầm đã dẫn đến đám cháy lan rộng, khiến 8 người thành hộ tử vong do ngạt khói, với nguyên nhân chính là thermal runaway từ pin lithium-ion chất lượng kém, phá hủy thêm 15 phương tiện khác và thiệt hại hơn 2 tỷ đồng. Những con số này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, vì theo báo cáo của Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy TP Hồ Chí Minh, trong tháng 3/2025 đã có 27 vụ cháy và 1 vụ nổ, với 69% từ sự cố thiết bị điện, và xe điện chiếm tỷ lệ ngày càng cao trong các vụ cháy nhà dân – lên đến 33,3% tổng số vụ cháy phương tiện. Trên bình diện quốc tế, tỷ lệ cháy xe điện thực tế thấp hơn xe xăng khoảng 60 lần theo nghiên cứu của AutoInsuranceEZ năm 2023, với chỉ 25 vụ cháy trên 100.000 xe điện so với 1.530 vụ trên 100.000 xe xăng, nhưng tại Việt Nam, do đa số xe điện là loại giá rẻ nhập lậu hoặc lắp ráp thủ công không đạt chuẩn, kết hợp với thói quen sạc pin qua đêm trong nhà chật hẹp, rủi ro tăng vọt lên mức báo động.
Vụ cháy nhà máy DK Bike tại Lạng Sơn ngày 4/10/2024 đã thiêu rụi hơn 3.000 xe điện đang lưu kho, chứng tỏ ngay cả khâu sản xuất cũng tiềm ẩn nguy cơ lớn nếu không kiểm soát chất lượng pin. Giữa bối cảnh này, chính sách của Hà Nội vừa được Thủ tướng phê duyệt qua Chỉ thị 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 càng khiến dư luận lo ngại, khi từ ngày 1/7/2026, xe máy chạy xăng sẽ bị cấm hoàn toàn trong Vành đai 1 (khu vực nội đô lịch sử bao gồm Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng...), chỉ cho phép xe điện và phương tiện công cộng lưu thông, mở rộng ra Vành đai 2 vào năm 2028 và Vành đai 3 vào 2030. Theo Nghị quyết số 04 của HĐND TP Hà Nội ban hành từ năm 2017 và cập nhật tháng 12/2024 về vùng phát thải thấp (LEZ), hiệu lực từ 1/1/2025, khu vực nội đô với mật độ dân cư cao lên đến 600.000 người và khoảng 450.000 xe máy hiện tại sẽ buộc phải chuyển sang xe điện, nhưng hạ tầng sạc pin chỉ mới đạt 5% nhu cầu theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, trong khi các vụ cháy xe điện tại nhà dân nội đô đã chiếm 37% tổng vụ cháy nhà ở năm 2024. Nếu không có biện pháp kiểm định nghiêm ngặt pin xe điện, lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động tại các gara ngầm chung cư, và hỗ trợ tài chính thực chất cho người dân đổi xe (dự kiến từ quý III/2025 với mức hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt lên đến 10 triệu đồng/xe theo đề xuất của UBND TP), thì chính sách này khác nào đẩy hàng trăm nghìn "quả bom di động" vào lòng nội đô chật chội, nơi một vụ cháy nhỏ có thể lan thành thảm họa như Trung Kính 2024.
Thực tế, từ năm 2023-2025, số vụ cháy xe điện tăng khoảng 20% mỗi năm theo xu hướng tương tự Trung Quốc, và nếu Hà Nội không học hỏi từ các vụ việc trên, hậu quả có thể vượt xa con số 57 người chết chỉ trong 6 tháng 2024. Người dân cần tỉnh táo, chính quyền phải hành động khẩn trương để xe điện thực sự là giải pháp xanh thay vì mối đe dọa chết chóc
Sửa lần cuối:
