Chuyên gia giao thông đô thị cho rằng, xe điện có thể gửi dưới hầm chung cư nhưng tuyệt đối không được sạc pin tại đây. Các địa phương cần sớm phát triển hệ thống trạm sạc và trạm đổi pin đặt ngoài khu dân cư.
Những ngày qua, câu chuyện một số chung cư lớn tại Hà Nộinhư HH Linh Đàm hay chung cư CT1 Thạch Bàn thông báo ngừng tiếp nhận xe máy điện, xe đạp điện vào tầng hầm đã tạo ra làn sóng tranh cãi dữ dội. Trong khi ban quản lý đưa ra nguy cơ cháy nổ do hạ tầng chưa đảm bảo, nhiều cư dân lại lo ngại quyền lợi bị ảnh hưởng.
Điều đáng chú ý là các hãng xe điện, nhà sản xuất pin, chuyên gia kỹ thuật cũng như chính quyền sở tại đều khẳng định, việc cho rằng xe điện có nguy cơ cháy nổ cao và là phương tiện mất an toàn cháy nổ là thiếu căn cứ. Giải pháp cốt lõi không phải là "cấm cửa" xe điện, mà là công tác quản lý, chuẩn hóa về tiêu chuẩn kỹ thuật ở các chung cư.
Nhiều chung cư đang đối mặt với bài toán thiếu chỗ để xe và hạ tầng sạc dành cho xe máy, xe đạp điện. Ảnh: Hoàng Hiệp
Nỗi lo cháy nổ
Trao đổi với VietNamNet, đại diện truyền thông một hãng sản xuất xe máy điện lớn tại Việt Nam cho rằng, việc các chung cư ra thông báo cấm xe điện xuất phát từ lo ngại cháy nổ là điều dễ hiểu, nhưng đây không phải là biện pháp được nhìn nhận đúng về mặt kỹ thuật.
Theo hãng, xe điện đạt chuẩn có pin được thiết kế an toàn với nhiều tầng bảo vệ, kiểm soát nhiệt, tự ngắt khi gặp sự cố. Nếu được để và sạc đúng cách, việc xảy ra cháy nổ là gần như không thể xảy ra.
“Pin Lithium-ion ngày nay khác hoàn toàn so với 5-7 năm trước. Nếu xe được sản xuất chính hãng, có hệ thống BMS (Battery Management System - Hệ thống quản lý pin) đúng chuẩn và bảo dưỡng đúng quy trình, rủi ro cháy nổ cực thấp. Vấn đề nằm ở chỗ những hầm để xe đã đủ tiêu chuẩn PCCC cũng như tính đến an toàn hệ thống điện hay chưa”, vị này nói.
Đại diện một trong những nhà sản xuất xe máy điện và pin xe điện lớn tại Hà Nội cho biết, pin đạt chuẩn được bọc trong nhiều lớp vỏ chống cháy, chống sốc, tiêu chuẩn xuất xưởng nghiêm ngặt. Thậm chí một số mẫu pin còn có tính năng tự ngắt và xả điện khi nhiệt độ tăng bất thường nên rất an toàn.
"Thay vì 'cấm cửa', các chung cư nên đưa ra giải pháp, trong đó có tiêu chí kỹ thuật, ví dụ: chỉ nhận xe có pin tiêu chuẩn, pin còn tem kiểm định, không nhận xe độ, xe sử dụng pin trôi nổi. Đây cũng là cách các bãi gửi xe hiện đại tại nhiều quốc gia khác đang áp dụng", vị này chia sẻ.
Xe sử dụng năng lượng sạch, trong đó có xe máy, xe đạp điện là xu hướng tất yếu. Ảnh: Hoàng Hiệp
Chuyên gia sản phẩm tại một đại lý của Yadea Việt Nam cũng chung quan điểm khi cho rằng, nỗi lo cháy nổ pin tại các chung cư thời gian gần đây phần lớn đến từ thông tin thiếu đầy đủ về công nghệ pin và cách sạc pin xe điện. Thực tế, hầu hết xe máy điện và xe đạp điện trên thị trường hiện nay đều sạc trực tiếp qua nguồn điện dân dụng 220V, giống như mọi thiết bị khác như điều hòa, máy giặt hay bình nóng lạnh.
"Bộ sạc của mỗi xe đã được nhà sản xuất tích hợp mạch bảo vệ quá dòng, quá nhiệt, tự cắt khi đầy, nghĩa là về mặt nguyên lý, việc cắm sạc đúng chuẩn trong điều kiện bình thường không tự sinh ra nguy cơ cháy nổ", vị này phân tích.
Liên quan đến lo ngại này, UBND phường Hoàng Liệt có văn bản gửi chủ đầu tư và đơn vị vận hành chung cư HH Linh Đàm, trong đó nhấn mạnh, Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ hiện nay không có quy định việc cấm/hạn chế để xe điện, sạc xe điện tại chung cư.
Thực tế cho đến nay chưa có kết luận chính thức hoặc công trình nghiên cứu khoa học nào khẳng định xe điện có nguy cơ cháy nổ cao và là phương tiện mất an toàn cháy nổ. Xe điện là xu hướng chung trên toàn thế giới, có rất nhiều ưu điểm so với xe xăng.
Theo đại diện UBND phường Hoàng Liệt, để đảm bảo an toàn, các BQL chung cư phải đưa ra phương án: Bố trí khu vực sạc riêng, bảo đảm an toàn, phương tiện chữa cháy, kiểm tra giám sát chứ không thể đơn phương “cấm toàn diện, vô điều kiện”.
Bố trí trạm sạc pin bên ngoài khu dân cư
Trao đổi với VietNamNet, TS Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông đô thị cho rằng, việc ngừng tiếp nhận hoặc thậm chí cấm để xe điện trong tầng hầm là phản ứng cực đoan và không đúng tinh thần pháp luật lẫn chủ trương phát triển giao thông xanh của quốc gia.
Theo ông Thủy, chung cư đã xây hầm thì phải đảm bảo quyền gửi xe của cư dân, bao gồm cả xe điện. Không thể cấm xe điện chỉ vì lo ngại rủi ro, bởi vấn đề cốt lõi nằm ở hạ tầng kỹ thuật, không phải bản thân phương tiện.
"Xe xăng cũng có nguy cơ cháy nổ, nhưng được kiểm soát bằng tiêu chuẩn và giải pháp kỹ thuật. Xe điện cũng phải được nhìn nhận tương tự. Theo tôi, điều quan trọng là tách bạch rõ hai hoạt động: gửi xe và sạc pin. Các địa phương phải nghiên cứu mô hình trạm sạc, trạm đổi pin phù hợp ở bên ngoài khu dân cư", vị chuyên gia này đưa ra giải pháp.
Chuyên gia cho rằng, những trạm đổi pin dành cho xe máy điện cần được nhân rộng. Ảnh: Hoàng Hiệp
Xe điện có thể được gửi dưới hầm nếu khu vực này đáp ứng các yêu cầu tối thiểu về an toàn: hệ thống thông gió tốt, vách ngăn chịu lửa, báo cháy, báo khói, báo nhiệt, lối thoát hiểm, giám sát 24/7 và khu vực để xe điện được bố trí riêng biệt, tránh để lẫn với xe xăng.
Ngược lại, hoạt động sạc pin tuyệt đối không được diễn ra trong hầm. Đây là điểm rủi ro lớn nhất, bởi quá trình sạc nếu không đảm bảo an toàn điện có thể gây quá nhiệt, chập cháy.
Do đó, TS Thủy đề xuất các khu chung cư cần bố trí trạm sạc và khu thay pin ở khu vực thông thoáng, tách biệt hẳn với không gian để xe, có giám sát và trang bị PCCC chuyên dụng. Các tiêu chí kỹ thuật này phải được đưa vào quy chuẩn và áp dụng đồng bộ, tránh để mỗi tòa nhà tự áp dụng một kiểu.
Theo TS Nguyễn Xuân Thủy, việc phát triển giao thông xanh là chủ trương đúng đắn, nhưng sẽ bị cản trở nếu các chung cư tùy tiện cấm đoán xe điện. Giải pháp bền vững phải nằm ở việc nâng cấp hạ tầng, ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng và đảm bảo quản lý an toàn, thay vì đẩy người dân vào cảnh khó khăn khi đã chuyển sang phương tiện thân thiện môi trường.
