Desert
Lỗ đýt gợi cảm
Hồi nhỏ có lần ngồi xe khách về quê ngoại chơi với mẹ, trên đường đi tôi có trông thấy một cái đám ma, người ta rồng rắn nối đuôi nhau thành hàng dài kẻ khóc, người cúi đầu, kẻ nghiêm trang, người lơ đễnh, thậm chí có cả những người vừa đi vừa thủ thỉ nói chuyện và cười. Vì là lần đầu tiên trông thấy đám ma nên tôi hỏi mẹ rằng sao người ta lại cười như thế kia thì mẹ tôi bảo có thể họ không thân thích với người quá cố.
Người cười là thế, giờ tới chuyện người khóc. Sau này tôi cũng quan sát thêm mấy đám ma ở quê ngoại thì thấy là có tới mấy kiểu khóc trong đám: Kiểu thứ nhất là những người khóc thuê, những người này thì họ khóc ghê lắm, khóc có bài có vở, kết hợp với đàn ca sáo nhị đến là thê lương nhưng lắm khi lại không hợp cảnh, nhầm người già với người trẻ, người đau ốm lâu năm với người ra đi thanh thản. Có khi họ đang vào cao trào, cổ họng đương nấc lên từng hồi, mắt ầng ậng nước mà chủ nhà phải ra bảo thôi thôi tạm nghỉ đã. Mặc dù vậy, đây thường là những người làm việc có tâm, có đạo đức nghề nghiệp và biết ý, khóc xong 1 cái là họ lại nhanh nhẹn vào việc, bày xới tổ tôm hoặc tú lơ khơ cho các cụ bô lão trong làng kẻo ngồi lâu cũng cần vận động trí não cho đỡ buồn ngủ. Đám dài mấy ngày mấy đêm cơ mà; Người chết thì đã chết, ôi chết là hết đau hết khổ; còn kẻ sống vẫn phải làm thế nào cho đỡ mệt, đỡ khổ chứ.
Kiểu thứ hai là những người khóc rất to, và thường là muốn được mọi người chứng kiến điều đó, loại người này là những người khóc cho bản thân họ là chính, để cho làng nước thấy tầm quan trọng của họ - đối với người đã khuất. Không những khóc to, khoẻ và dai, những kẻ này còn rất năng nổ đi “bắt lỗi” người này người kia, thậm chí xâm phạm vào không gian riêng tư của tang quyến bằng những lời châm chọt kiểu như “xem cái nhà cô A, anh B kìa, cụ cố mất mà xem anh ả có rơi được giọt nước mắt nào không”. Hạng người này không hẳn là người xấu, họ chỉ quan tâm đến sự thể hiện của bản thân, ồn ào và sốt sắng một cách lố bịch, thường bắt nguồn từ một sự thiếu giáo dục và một tuổi thơ đầy khó khăn. Họ, cũng giống với nhóm thứ nhất, chỉ khác ở chỗ là không được trả công mà thôi, thay vào đó, họ coi đám ma là một sân khấu thể hiện mức ‘hạnh kiểm’ của mình, ăn bám lên nỗi buồn đau của người đời. Những người này có đau buồn không? Nói không chút nào thì tàn nhẫn quá nhưng niềm đam mê thể hiện của họ thì lớn hơn lòng trắc ẩn của họ rất nhiều, mà trong một chừng mực nào đó thì lòng trắc ẩn mà ta vừa nhắc tới, có thể coi là không tồn tại.
Nhóm thứ ba là những người khóc trong lòng, đây thường là tang quyến, họ im lặng khi chìm nghỉm trong nỗi buồn và miên man suy nghĩ về phần đời còn lại của mình trong nỗi trống vắng vì thiếu đi người thân yêu. Họ nghĩ về những ngày tháng tưởng như đã chết ở phía trước. Thường thì họ không ồn ào nhưng cần được chăm sóc và để mắt kĩ nhất vì dễ rơi vào trạng thái suy kiệt cả về thể chất lẫn tinh thần, phải được ăn thức ăn nóng và xức dầu vào cổ vào ngực. Họ lả đi trong nỗi đau buồn chiếm trọn lấy cơ thể và trái tim.
Loại thứ tư là khách qua đường, hàng xóm xa, nhỏ rơi vài giọt lệ khi chứng kiến sự kết thúc của một cuộc đời nhưng sau đó lại phải tất tả về phơi mấy mẻ thóc, cho con bú, lợp lại cái mái bếp, thổi nồi cơm, giặt rũ quần áo và hối hả với cuộc đời tầm thường bé nhỏ của chính họ vẫn còn đang trải ra ở phía trước.
Cuộc sống trong những thời khắc đen tối nhất, vẫn làm người ta ngạc nhiên trước sự đa dạng của nó.
Người cười là thế, giờ tới chuyện người khóc. Sau này tôi cũng quan sát thêm mấy đám ma ở quê ngoại thì thấy là có tới mấy kiểu khóc trong đám: Kiểu thứ nhất là những người khóc thuê, những người này thì họ khóc ghê lắm, khóc có bài có vở, kết hợp với đàn ca sáo nhị đến là thê lương nhưng lắm khi lại không hợp cảnh, nhầm người già với người trẻ, người đau ốm lâu năm với người ra đi thanh thản. Có khi họ đang vào cao trào, cổ họng đương nấc lên từng hồi, mắt ầng ậng nước mà chủ nhà phải ra bảo thôi thôi tạm nghỉ đã. Mặc dù vậy, đây thường là những người làm việc có tâm, có đạo đức nghề nghiệp và biết ý, khóc xong 1 cái là họ lại nhanh nhẹn vào việc, bày xới tổ tôm hoặc tú lơ khơ cho các cụ bô lão trong làng kẻo ngồi lâu cũng cần vận động trí não cho đỡ buồn ngủ. Đám dài mấy ngày mấy đêm cơ mà; Người chết thì đã chết, ôi chết là hết đau hết khổ; còn kẻ sống vẫn phải làm thế nào cho đỡ mệt, đỡ khổ chứ.
Kiểu thứ hai là những người khóc rất to, và thường là muốn được mọi người chứng kiến điều đó, loại người này là những người khóc cho bản thân họ là chính, để cho làng nước thấy tầm quan trọng của họ - đối với người đã khuất. Không những khóc to, khoẻ và dai, những kẻ này còn rất năng nổ đi “bắt lỗi” người này người kia, thậm chí xâm phạm vào không gian riêng tư của tang quyến bằng những lời châm chọt kiểu như “xem cái nhà cô A, anh B kìa, cụ cố mất mà xem anh ả có rơi được giọt nước mắt nào không”. Hạng người này không hẳn là người xấu, họ chỉ quan tâm đến sự thể hiện của bản thân, ồn ào và sốt sắng một cách lố bịch, thường bắt nguồn từ một sự thiếu giáo dục và một tuổi thơ đầy khó khăn. Họ, cũng giống với nhóm thứ nhất, chỉ khác ở chỗ là không được trả công mà thôi, thay vào đó, họ coi đám ma là một sân khấu thể hiện mức ‘hạnh kiểm’ của mình, ăn bám lên nỗi buồn đau của người đời. Những người này có đau buồn không? Nói không chút nào thì tàn nhẫn quá nhưng niềm đam mê thể hiện của họ thì lớn hơn lòng trắc ẩn của họ rất nhiều, mà trong một chừng mực nào đó thì lòng trắc ẩn mà ta vừa nhắc tới, có thể coi là không tồn tại.
Nhóm thứ ba là những người khóc trong lòng, đây thường là tang quyến, họ im lặng khi chìm nghỉm trong nỗi buồn và miên man suy nghĩ về phần đời còn lại của mình trong nỗi trống vắng vì thiếu đi người thân yêu. Họ nghĩ về những ngày tháng tưởng như đã chết ở phía trước. Thường thì họ không ồn ào nhưng cần được chăm sóc và để mắt kĩ nhất vì dễ rơi vào trạng thái suy kiệt cả về thể chất lẫn tinh thần, phải được ăn thức ăn nóng và xức dầu vào cổ vào ngực. Họ lả đi trong nỗi đau buồn chiếm trọn lấy cơ thể và trái tim.
Loại thứ tư là khách qua đường, hàng xóm xa, nhỏ rơi vài giọt lệ khi chứng kiến sự kết thúc của một cuộc đời nhưng sau đó lại phải tất tả về phơi mấy mẻ thóc, cho con bú, lợp lại cái mái bếp, thổi nồi cơm, giặt rũ quần áo và hối hả với cuộc đời tầm thường bé nhỏ của chính họ vẫn còn đang trải ra ở phía trước.
Cuộc sống trong những thời khắc đen tối nhất, vẫn làm người ta ngạc nhiên trước sự đa dạng của nó.
