Tính Giao
Thích phó đà
Theo chuyên gia thẩm định giá Nguyễn Tiến Thỏa, khoản lỗ hơn 44.000 tỉ đồng của EVN bản chất không phải là lỗ mà là chênh lệch dòng tiền âm, thâm hụt dòng tiền.
Ngày 19.9, Báo Lao Động tổ chức Tọa đàm: "Đối thoại thẳng thắn để hiểu đúng về hóa đơn tiền điện", nhằm làm rõ nguyên nhân tiền điện tăng, đưa ra khuyến nghị tiết kiệm, sử dụng điện an toàn và hiệu quả, đồng thời luận bàn về những vấn đề được người dân quan tâm như sửa Nghị định 72 về cơ chế giá bán lẻ điện bình quân nhằm tạo hành lang pháp lý minh bạch, công khai và phù hợp với cơ chế thị trường, vì lợi ích chung.
Ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch Hội thẩm định giá Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục quản lý giá, Bộ Tài chính cho rằng, cần phải nhìn nhận khách quan, đa chiều, cái gọi là "lỗ" không phải do EVN báo cáo, tính toán.
"Con số gọi là "lỗ" hơn 44.000 tỉ đồng là do cơ quan kiểm toán độc lập công bố. Bởi vậy, tôi luôn không dùng từ "lỗ" mà gọi là "chênh lệch dòng tiền âm" hoặc "thâm hụt dòng tiền". Gọi là lỗ không đúng bản chất", chuyên gia Nguyễn Tiến Thỏa cho hay.
Chuyên gia Nguyễn Tiến Thỏa (thứ 2 từ trái sang) đã có những quan điểm về khoản lỗ của EVN. Ảnh: Anh Tuấn
Theo Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, đối với hàng hóa, dịch vụ kinh doanh vận hành theo cơ chế thị trường, doanh nghiệp toàn quyền tự chủ về tài chính, giá cả và hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi đưa sản phẩm ra thị trường, doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm về hiệu quả, lời hay lỗ, không ai sẻ chia.
Nhưng với EVN - doanh nghiệp Nhà nước, hàng hóa "gánh" đa mục tiêu, giá do Nhà nước quyết định. Nhiệm vụ không chỉ là bảo toàn vốn, còn phải thực hiện các chính sách khác của Nhà nước.
Ông Thỏa cho biết, năm 2022, giá thành sản xuất điện tăng 9,2%, nhưng giá bán lẻ điện chỉ được điều chỉnh 3% nhằm mục tiêu kiểm soát lạm phát và bảo đảm an sinh xã hội trong bối cảnh dịch COVID-19. Trong khi đó, mức 9,2% mới phản ánh đúng, đủ chi phí thực tế.
"Nếu gọi là lỗ thì đây là "lỗ chính sách" tức lỗ khách quan, cần được nhìn nhận và chia sẻ với ngành điện. Các mục tiêu nhiều khi xung đột với nhau. Trước mắt, cần tuân thủ, trong một giai đoạn nào đó, phải có một giá kiềm chế để thực hiện các mục tiêu lớn của đất nước.
Tuy nhiên, về lâu dài, cần sửa đổi Nghị định 72 để bảo đảm thực thi Luật Điện lực, tính đúng, tính đủ, từng bước tiến tới cơ chế thị trường”, ông Thỏa nhấn mạnh.
Theo ông Thỏa, Luật Điện lực mới yêu cầu chúng ta phải thực hiện tính đúng, tính đủ. Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng yêu cầu phải đi theo chi phí thị trường.
Ông Thỏa nhấn mạnh, những chi phí chưa được phản ánh vào giá nhưng đã được tính đúng, tính đủ thì tất yếu phải được phân bổ dần vào giá điện. Đây không phải là chi phí bất hợp lý hay do doanh nghiệp quản lý yếu kém dẫn đến thâm hụt dòng tiền.
"Vấn đề là lộ trình đưa các khoản chi phí này vào giá thế nào để tránh gây sốc cho nền kinh tế và người tiêu dùng, cần phải được tính toán kỹ lưỡng", ông nói.
Điều gì sẽ xảy ra nếu không giải quyết khoản lỗ 44.000 tỉ của EVN
Trao đổi với Lao Động, ông Hồ Sỹ Quang - Phó Trưởng phòng Quản lý giá điện, Cục Điện lực - Bộ Công Thương cho biết, nếu không xử lý được khoản thâm hụt dòng tiền âm của EVN thì vốn của tập đoàn, tức vốn Nhà nước, sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp.
Khi không có lợi nhuận, EVN không thể tích lũy để tái đầu tư cho các dự án điện. Điều này tác động đến uy tín của EVN với các ngân hàng, làm tăng rủi ro khi vay vốn, kéo theo đình trệ đầu tư và tái sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia.
Trong bối cảnh triển khai Quy hoạch Điện VIII, Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh, nhiều dự án trọng điểm cần vốn lớn như Nhà máy thủy điện tích năng, Nhiệt điện Quảng Trạch hay dự án điện hạt nhân, nếu các chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất điện không được thu hồi, khả năng hoạt động kinh doanh của EVN sẽ suy giảm đáng kể.
Về nguyên tắc, để đầu tư và kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp phải có vốn đối ứng đủ mạnh. Nếu vốn đối ứng yếu, việc vay vốn cũng bị hạn chế bởi ngân hàng khó chấp nhận cho vay khi nội lực không bảo đảm.
"Vì vậy, khoản lỗ của EVN cần được xử lý thông qua cơ chế tính đúng, tính đủ các chi phí sản xuất điện hợp lý, nhưng chưa được hạch toán và thu hồi đúng thời điểm. Đáng lẽ, việc thu hồi này phải được thực hiện trong giai đoạn 2023 - 2024, song EVN vẫn chưa triển khai được", ông Quang nói.
