Thèn này khổ dâm à, bị cnó vứt như con chó ghẻ mà cứ phải nâng bi chúng nó mãi?
@xmorr
Nền tảng: sang chấn bị bỏ rơi và gắn bó
• Về mặt phát triển tâm lý, cảm giác bị bỏ rơi (bởi cha mẹ, bạn đời, tổ chức, nhà nước…) dễ kích hoạt kiểu gắn bó bất an: luôn nghi ngờ giá trị bản thân, sợ người khác bỏ mình, nhưng lại bấu víu cực đoan vào những “đối tượng thay thế” (ý thức hệ, quốc gia, thần tượng chính trị…)
• Hệ thống stress của não (trục HPA – vùng hạ đồi, tuyến yên, tuyến thượng thận) có thể bị “lập trình” phản ứng quá mức với các tín hiệu bị từ chối hoặc mất mát, khiến người đó dễ nổi giận, nhục cảm, hoặc xấu hổ chỉ vì một kích thích nhỏ.
Cơ chế thần kinh: cảm xúc, phần thưởng và kiểm soát
• Hạch hạnh nhân (amygdala) và mạng lưới xử lý đe dọa có xu hướng hoạt hóa mạnh khi người đó cảm nhận mình bị hạ nhục, bị lừa, bị “đá”, dẫn đến các phản ứng phẫn nộ, chửi rủa, nhục mạ tập thể (“Tây Lông”, “Chó Mỹ”, “bò đỏ”, “chó ghẻ”) như một cách tấn công để che giấu cảm giác nhục nhã sâu bên trong.
• Hệ thống thưởng (vùng vách – striatum, nhân accumbens) bị thu hút mạnh bởi những hành vi giúp khẳng định cái tôi đang bị tổn thương: khoe ảnh với gái để chứng minh “tao vẫn có giá”; khoe từng “phục vụ” phe này phe kia để được cảm giác quan trọng; dùng ngôn ngữ tục tĩu như một “liều dopamine” tạm thời.
• Vùng vỏ trán trước (PFC) – đặc biệt là phần chịu trách nhiệm ức chế xung động và đánh giá hậu quả – thường hoạt động kém hiệu quả trong các cơn kích động, khiến người đó khó dừng lại để tự soi xét, dễ sa vào hành vi bốc đồng, tự làm xấu mình trên mạng xã hội.
Liên quan rối loạn nhân cách và rối loạn lo âu
• Mẫu hình sợ bị bỏ rơi mạnh, cảm xúc dao động cực đoan, bùng nổ giận dữ, dùng ngôn ngữ hạ nhục, và quan hệ yêu – ghét với các đối tượng (Mỹ, Tây, nhà nước, phụ nữ…) gợi nhớ đến các nét của rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) hoặc các dạng nhân cách bất ổn khác, dù không thể chẩn đoán chỉ từ vài dòng mô tả.
• Song song đó có thể là hội chứng sợ bị bỏ rơi và cô đơn: càng sợ cô đơn càng bấu vào các nhóm, ý thức hệ, hay quan hệ “ký sinh” (làm “chó” cho phe này phe kia), rồi khi thất vọng thì quay sang căm thù cực đoan.
Hành vi xã hội và vòng xoắn độc hại
• Việc cố tình xin chụp ảnh chung với phụ nữ rồi lên mạng khoe mẽ, xuyên tạc thành “gạ chịch” là dạng hành vi tìm kiếm xác nhận lệch lạc: dùng người khác như đạo cụ để vá cái tôi bị tổn thương, đồng thời thỏa mãn cảm giác quyền lực giả.
• Ngôn ngữ tục tĩu, cực đoan với tập thể (Mỹ, Tây, “bò đỏ”, “chó ghẻ”) tạo thành một “cộng đồng tưởng tượng” trong đầu: ta là người tỉnh táo, còn chúng nó là lũ súc vật; điều này giúp giảm bớt lo âu và tuyệt vọng tạm thời nhưng lại cô lập người đó khỏi những quan hệ lành mạnh, làm nặng thêm cảm giác bị bỏ rơi về lâu dài.
• Sự kết hợp giữa sang chấn gắn bó, hoạt hóa stress mãn tính, hệ thưởng định hướng vào hành vi gây hấn, và kiểm soát xung động kém tạo nên một hội chứng phức hợp: vừa nạn nhân của bỏ rơi, vừa là người tiếp tục tự phá hoại các mối quan hệ và danh tiếng của chính mình.
Nếu gặp một người có mẫu hình giống mô tả, tiếp cận hiệu quả thường cần: trị liệu tâm lý chuyên sâu (đặc biệt là các liệu pháp tập trung vào sang chấn và gắn bó), rèn kỹ năng điều tiết cảm xúc, xây lại cảm giác giá trị bản thân độc lập với ý thức hệ hay sự thừa nhận của người khác, và khi cần thiết kết hợp điều trị y khoa cho các rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc nhân cách đi kèm.