Nghi vấn cần đặt ra là giữa nhà nước CHXHCNVN và nhà nước Iran, ngoài vụ hợp tác bắt cóc và tra tấn “sĩ quan quân đội Mỹ”, còn có những hợp tác gì khác nữa hay không?
Trên thực tế thì vụ kiện này sẽ không đưa tới đâu. Luật quốc tế quy định tính “tối cao và bất khả xâm phạm” về “chủ quyền quốc gia”. Luật Mỹ có vụ “miễn trừ chủ quyền”, theo đó các Tòa án của Mỹ không có thẩm quyền xét xử đối tượng là “nhà nước – state”. Tức là vụ kiện sẽ bị “kẹt” từ đầu do thiếu thẩm quyền tài phán (lack of jurisdiction).
Tương tự các quan chức Việt Nam cũng được hưởng quyền miễn trừ cá nhân (phát sinh từ Miễn trừ Chủ quyền) khi họ hành động trong phạm vi trách nhiệm chính thức của mình.
Ngoại trừ ông Tô Lâm, với danh nghĩa “tổng bí thư”, một chức vụ thuần túy về “đảng”. Quyền lực của Tô Lâm có thể lớn, nhưng đó là quyền “nặc danh”.
Hiến pháp và luật Việt Nam không có điều nào xác định về tư cách pháp nhân cũng như về quyền hạn và trách nhiệm của của tổng bí thư trong bộ máy nhà nước (state).
Điều 2 Hiến pháp Việt Nam quy định, “tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân”. Chức danh tổng bí thư của Tô Lâm chưa bao giờ được sự ủy nhiệm của nhân dân (thông qua quốc hội), để chức vụ này có tính chính danh trong việc sử dụng quyền lực, như các chức danh khác trong hệ thống nhà nước.
Tức là vai trò Tổng bí thư đảng CSVN của ông Tô Lâm có thể sẽ không giúp ông có quyền “miễn trừ cá nhân” như các quan chức khác.
Tuy nhiên việc “triệu tập” các bị cáo từ Việt Nam ra trước một tòa án Mỹ là chuyện “lấy ná bắn mặt trời”. Tòa án Mỹ không có thẩm quyền pháp lý để buộc một công dân nước ngoài, đặc biệt là một quan chức cấp cao của chính phủ, phải xuất hiện nếu họ đang ở nước ngoài (Việt Nam). Trát đòi (subpoena) của tòa án Mỹ không có giá trị thi hành pháp lý ở Việt Nam.
Vụ kiện nhà nước Trung Quốc về vụ Covid-19 bên Mỹ: Nhiều tiểu bang, tập thể cá nhân và doanh nghiệp Mỹ đã kiện Chính phủ Trung Quốc, đòi bồi thường hàng nghìn tỷ USD vì cáo buộc Trung Quốc không kiểm soát được dịch bệnh COVID-19 và gây tổn thất kinh tế toàn cầu. Vụ kiện thất bại từ đầu.
Nhưng sự có mặt của “quốc gia côn đồ” tên là Cộng hòa Hồi giáo Iran như là một bị đơn trong vụ kiện. Đồng thời nhân viên tình báo Iran bị tố cáo là có phối hợp với bên Việt Nam để “bắt cóc và tra tấn”, hệ quả gây “thương tích”, cho nhân viên pháp lý của quân đội Mỹ. Điều này khiến cho vụ kiện có thể bị xếp vào các trường hợp “ngoại lệ” mà các quyền “miễn trừ chủ quyền” của Việt Nam có thể bị mất đi.
Theo thông lệ bên Mỹ, các ngoại lệ gồm có các hành vi “tra tấn và Khủng bố” (Terrorism Exception).
Tức là “nhà nước CHXHCNVN” có thể sẽ bị “kẹt”, nếu có bằng chứng cho thấy Tô Lâm và các quan chức Việt Nam đã có các hành vi phạm vào các lãnh vực “tra tấn và khủng bố”.
Các vụ kiện bên Mỹ về Tra tấn và Khủng bố chống lại Iran và Cuba (ngoại lệ miễn trừ chủ quyền) cho thấy là thành công.
Sự thành công này là nhờ việc Iran và Cuba nằm trong danh sách “Các nước Tài trợ Khủng bố” của Mỹ, cho phép áp dụng Ngoại lệ Tra tấn và Khủng bố.
Tức là, nhà nước CHXHCNVN có thể thua, nếu Việt Nam bị cáo buộc là tài trợ, hay đồng lõa tài trợ cho khủng bố. Tức là nguyên đơn có thể được Việt Nam bồi thường 1 tỉ đô la. Thủ tục tuy kéo dài và phức tạp, thường được thực hiện thông qua luật đặc biệt của Quốc hội Mỹ hoặc tài sản bị phong tỏa tại Mỹ.
dantri.com.vn
.png "Sex :vozvn (24):"){kind=icon}
