Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng


Lịch sử chính trị Đông Nam Á vốn đã quen với những cú đạp dưới gầm bàn. Nhưng có lẽ, chưa bao giờ người ta chứng kiến một màn vạch áo cho người xem lưng lộ liễu và kém khí chất như cách cựu Thủ tướng Campuchia – ông Hun Sen – tung bản ghi âm cuộc điện đàm riêng tư với Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra lên mạng xã hội.
Gọi là “bác cháu” thân tình, nhưng cách ông Hun Sen chọn công khai đoạn hội thoại lại chẳng khác gì “tốc váy cháu gái giữa chợ”, bắt người ta phải chứng kiến một cuộc ngoại giao vốn có thể nhẹ nhàng, trở thành công cụ hạ nhục. Nếu ai đó vẫn còn mơ hồ, thì xin nói thẳng: Đây không phải ngoại giao – mà là một màn trả đũa hèn hạ được dàn dựng công phu dưới danh nghĩa “lợi ích quốc gia”.
Một người từng cầm quyền gần bốn thập kỷ, từng rao giảng về bản lĩnh dân tộc, mà giờ lại rình rập ghi âm rồi chọn đúng thời điểm để phát tán lên mạng – thì xin hỏi thẳng:
Ông Hun Sen đang định dạy ai bài học về nhân cách làm người đàn ông?
Paetongtarn Shinawatra có thể còn non tay, có thể bị gán mác “búp bê chính trị” kế thừa đế chế nhà Shinawatra. Nhưng ít nhất, cô ấy không trốn tránh. Cô ấy vẫn mở lời đối thoại, vẫn chìa tay ra trong khuôn khổ ngoại giao mềm. Cuộc điện đàm “bác cháu” – dù có phần nhẹ dạ – vẫn là một cử chỉ thiện chí. Không phải lời tuyên chiến. Càng không phải cú vả ngầm.
Vậy mà ông – người đàn ông từng được coi là “kiến trúc sư của một Campuchia ổn định” – lại hành xử như mụ đàn bà chợ chiều: ghim hận, chờ thời, rồi tung bằng chứng lên mạng như trò trả đũa rẻ tiền. Làm chính trị kiểu ấy, không khác gì xé toang mặt nạ đạo đức mà chính ông từng khoác lên mình.
Chính trị không phải sân chơi của kẻ ngây thơ – điều đó ai cũng rõ. Nhưng cũng không phải là mảnh đất để người ta rình rập, gài bẫy và nhân danh chính nghĩa để hành xử như kẻ tiểu nhân. Nhất là khi người hành xử ấy từng ngồi ghế quyền lực suốt 40 năm.
Tung ghi âm không phải là thắng lợi. Tung ghi âm là biểu hiện cuối cùng của sự bất lực. Là hành vi của một người đàn ông không chấp nhận được rằng cô gái trẻ 37 tuổi mang họ Shinawatra – dù mới chỉ ngồi ghế chưa tròn một năm – đã có thể trở thành biểu tượng mới cho một nước Thái muốn thoát khỏi những thế lực cũ.
Và có lẽ, chính ông Hun Sen cũng biết rõ điều đó. Biết đến mức sợ hãi. Biết đến mức không thể chịu đựng nổi việc bị người đời lãng quên, bị chính lịch sử mà ông góp phần viết nên gạt ra ngoài lề.
Bởi vì trong trò chơi quyền lực – người ta có thể nhớ đến ông là “bác Hun Sen tốc váy cháu gái”, chứ không phải nhà lãnh đạo từng dựng lên một Campuchia độc lập.