Mấu chốt ở Trần Tự Khánh
Việc này thật ra chỉ là suy đoán. Chả có gì được sử liệu chép rõ ràng
1. Tự Khánh là người dựng lên nhà Trần. Từ lúc Trần Lý là gã đánh cá nhà giàu có, một lãnh chúa miền biển, ý định muốn làm việc gì đó liên quan tới chính trị, thì ban đầu là đầu cơ vào cậu của Tự Khánh là Tô Trung Từ. Nhưng ông già này chỉ là tên háo sắc chẳng có nhiều thực tài. Vì chuyện dâm loạn mà bị giết. Nhà Lý suy yếu nên, Lý Sảm háo sắc, mê con gái của Lý là chị của Tự Khánh ông ta dựa vào cái mác đó mà leo lên trên nấc thang quyền lực. Sẵn có thế lực của cha, nên Trần Tự khánh sở hữu một lực lượng quân đội riêng mạnh mẽ. Ông ta tham chiến các thế lực quân phiệt địa phương khác như họ Nguyễn ở Bắc Giang họ đoàn ở Hồng châu, các thân vương họ Lý và các lãnh chúa dân tộc thiểu số. Đánh bàị đa số những người này và chiếm thế thượng phong hoàn toàn trong cuộc chiến quân hùng đuổi hươu.
2. Ông ta dựng Huệ Tông, lại dựng Nguyên Vương để cạnh tranh với Huệ Tông. Cho Huệ Tông và nhà Lý thấy ai mới nắm thực quyền của đất nước. Ông ta phò Huệ Tông, giúp Huệ Tông đánh dẹp các phe phái, nhưng rõ ràng không giống như tớ phò chủ mà giống Tào Tháo và Hán Hiến Đế. Ông ta dựa vào vua để đánh "kẻ có tội", phạt "kẻ thủ ác". Huệ Tông có bị điên không chẳng ai biết, chỉ có sử chép. Việc ông ta minh mẫn nói chuyện với Thủ Độ sau này cho thấy người điên không thể nói chuyện như vậy. Nghĩa là nhà Trần đã chép sằng về ông ta hoặc ông ta phẫn uất vì bị cha con, anh em họ Trần ức hiếp là thật. Quyền lực nhà Lý nghiêng đổ là do 1 tay Tự Khánh nắm hết.
3. Ông ta chết, không cho thấy họ Trần mất đi chỗ dựa. Anh ông ta Trần Thừa nắm quyền hành chính, em họ là Thủ Độ nắm quyền quân chính. Và thực tế, Thủ Độ khuynh loát chiều chính vừa là do Tự Khánh trao lại quyền lực vừa là do Thừa bản lĩnh kém xa ông em trai ruột nên chỉ là cái mác. Quyền thực tế của Thủ Độ.
Mấu chốt vì sao Độ không cướp ngôi cho mình?
1. Thủ Độ không tự dưng có được quyền lực và địa vị đó. Ông ta thừa hưởng từ ông anh họ là Tự Khánh và trước đó của Trần Thừa. Giống như câu chuyện nổi tiếng sau này - Đa Nhĩ Cổn và Hoàng Thái Cực, Đa Nhĩ Cổn k phải 1 tay lấy được Trung Nguyên, ông ta được anh trai róc hết gai nhọn nên dễ dàng đánh được nhà Minh. Công của Hoàng Thái Cực quá lớn, Đa Nhĩ Cổn k dám cướp ngai vàng của con trai Thanh Thái Tông nên phải thỏa hiệp với Hào Cách cho Phúc lâm lên ngôi. Ở đây cũng vậy, công lao của Tự Khánh quá lớn, Thủ Độ không dám làm việc soán đoạt cho bản thân, việc đó là việc của cha con Trần Lý - Thừa và Tự Khánh.
2. Không rõ hậu duệ của Tự Khánh ra sao. Tôi không đoán được, nhưng có thể khi ông ta chết con còn quá nhỏ hoặc k có con trai, nên phải sắp xếp cho anh em Cảnh - Liễu vào cung cưới 2 chị em Thuận Thiên - Phật Kim. Việc đó vừa hợp lý lại hợp tình.
Tạm thời tôi ý kiến vài điểm như vậy. Cảm ơn
@Gã Họ Lê đã nhớ đến tôi
