Don Jong Un
Trai thôn
Phía sau vẻ hào nhoáng của Nam Hàn là những góc khuất ít ai thấy: nơi lao động nhập cư, trong đó có người Việt, vẫn bị tận dụng rồi lặng lẽ bị xoá khỏi khung hình.
Bài viết hé lộ sự thật đau lòng về nỗi bất công, lòng nhân đạo và tiếng nói cần được lắng nghe của những con người sống trong bóng tối.
Giữa những ánh đèn Seoul rực rỡ, những con phố nơi từng góc nhỏ đều có thể trở thành bối cảnh phim hay điểm check-in cho du khách, tồn tại một Nam Hàn khác: lặng lẽ, tràn rục và đầy những câu chuyện không ai muốn nhìn thấy. Ở đó, có những con người đến từ phương xa, làm việc trong bóng tối, đóng góp vào nền kinh tế bằng mồ hôi và sức mạnh của mình nhưng lại không có quyền được hiện diện công khai.
Gần đây, cộng đồng người Việt bằng hoàng trước tin về một nữ lao động Việt Nam không có giấy tờ hợp pháp tử vong trong lúc trốn chạy chiến dịch càn quét diễn ra ngay khi Nam Hàn tổ chức hội nghị APEC. Cái chết ấy không chỉ là một tai nạn bi thương, mà còn là lời nhắc về một thực tế đau lòng: “Khi đất nước cần lao động giá rẻ, họ được tận dụng. Nhưng khi thế giới nhìn vào, họ bị xoá khỏi khung hình.”
Khi “giấc mơ Nam Hàn” trở thành một cuộc đánh đổi
Với nhiều người Việt, Nam Hàn từng là miền đất hứa. Nơi đó có mức lương cao, có cơ hội đổi đời và có tương lai tươi sáng cho gia đình ở quê nhà. Thế nhưng, đằng sau những tấm vé xuất khẩu lao động là chuỗi ngày dài không ngủ, những nhà xưởng lạnh buốt mùa đông và những căn phòng trọ tạm bợ chật chội giữa vùng nông thôn xa xôi.
Theo The Korea Times, đến tháng 8/2023, có hơn 54.000 lao động nước ngoài không phép đang sinh sống tại Nam Hàn. Nhiều người trong số họ từng đến đây hợp pháp, theo diện visa E-9, nhưng vì bị bó buộc cho không được đổi chủ lao động, bị ép làm việc quá sức, hoặc bị trả lương thấp, họ buộc phải “chạy trốn” và sống lẩn tránh. Họ không còn là “lao động chính thức”, nhưng lại vẫn là lao động thiết yếu cho nông trại, xưởng cơ khí, nhà hàng, và công trường khắp đất nước.
Một nghiên cứu của OMNES Journal (2023) chỉ ra rằng: lao động Việt tại Nam Hàn là nhóm dễ bị tổn thương nhất trong cộng đồng nhập cư, khi phải làm việc nhiều giờ, bị cắt giảm lương và chịu phân biệt đối xử nặng nề. Không ít người bị mất quyền tiếp cận y tế, không dám báo cảnh sát khi bị bạo hành, vì sợ lộ thân phận “không giấy tờ”.
Khi “ánh đèn Seoul” chiếu xuống – những góc khuất bị lãng quên
Những tòa nhà sáng rực, những đại lộ sạch bóng... tất cả như được chuẩn bị để “chào đón thế giới.” Nhưng ẩn sau lớp hào nhoáng ấy, là những khu nhà ổ chuột chật hẹp, nơi hàng trăm lao động nhập cư chen chúc trong căn phòng nhỏ, không nước nóng, không sưởi ấm. Họ là những người “vô hình” trong mắt xã hội, nhưng lại là những bàn tay thật sự giúp thành phố này vận hành.
Trong khi người dân bản xứ háo hức chờ sự kiện APEC, những công nhân như anh Trường – một lao động Việt Nam ở Ansan – chỉ mong sao có một đêm ngủ yên mà không bị gõ cửa lúc nửa đêm. “Họ bảo đi kiểm tra giấy tờ, nhưng ai không đủ thì bị bắt đi luôn. Không ai biết đi đâu,” anh kể.
Một tổ chức phi chính phủ của Hàn từng cảnh báo rằng: “Những chiến dịch dọn dẹp này thực chất là sự đàn áp có hệ thống với người yếu thế.”
Nhưng lời cảnh báo đó bị lấn át bởi ánh sáng của những tòa nhà cao tầng, nơi các chính trị gia mỉm cười và bắt tay.
Giữa “hình ảnh quốc gia” và nhân phẩm con người
Câu hỏi đặt ra: một đất nước được ca ngợi về văn minh, công nghệ và nhân quyền, liệu có đang đánh đổi nhân phẩm của những con người yếu thế chỉ để giữ cho bức tranh quốc gia luôn đẹp đẽ?
Cũng như bao lần khác, sau khi sự kiện qua đi, người dân Seoul lại trở về nhịp sống thường nhật. Đường phố lại đông, rác lại đầy, và những con người từng bị xua đuổi vẫn tiếp tục sống trong bóng tối – nơi không có ánh sáng của APEC, nhưng có những giọt mồ hôi, nước mắt, và cả lòng kiên cường của họ.
