Thichanthit
Địt mẹ đau lòng
Hồng Vệ Binh: Cơn ác mộng khi thanh thiếu niên bị tiêm doping chính trị
Võ Văn Quản25/03/2019
Một cuộc mít-ting của Hồng Vệ Binh Trung Quốc năm 1966. Ảnh: Quillette.
“Nghe cho kỹ! Chủ tịch Mao đã hối thúc chúng tôi nổi dậy và tiêu diệt bọn phản động, xét lại. Làm sao ông dám ngăn cản và đòi trừng phạt tôi. Ông nói đúng. Tôi không phải con trai của ông. Tôi thuộc về Chủ tịch Mao và Cách mạng.”
Hồng Kính: Những đứa con của Cách mạng Văn hóa Vô sản Trung Hoa.
***
Vào tháng 11 năm 1968, sau một ngày học sặc mùi chính trị như thường lệ ở trường tiểu học, La Hứa gặp một người bạn đồng môn trên đường về nhà.
“Tớ tin chắc cậu đã nghe về Nixon.”
“Nixon nào?” – La Hứa hỏi lại.
Người bạn của La Hứa trố mắt ngạc nhiên: “Tổng thống mới của Hoa Kỳ ấy.”
La Hứa đỏ mặt vì thẹn. Làm sao cậu có thể không biết về Nixon? Chủ tịch Mao Trạch Đông đã dặn dò mọi công dân, kể cả trẻ em, của Trung Hoa xã hội chủ nghĩa phải chú ý đến hoạt động kinh tế chính trị của nhà nước cũng như quốc ngoại. Ông rõ ràng khẳng định rằng cuộc Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản tại Trung Quốc sẽ làm dấy lên làn sóng cách mạng vô sản toàn thế giới. Làm sao cậu có thể không biết về Nixon cơ chứ?
La Hứa giả vờ gằn giọng một câu chửi rủa hết sức thời trang để khỏa lấp nỗi xấu hổ của mình: “À, quả trứng thối to nhất trong những quả trứng thối của bọn đế quốc tư bản.”
La Hứa nay đã là giảng viên khoa Lịch sử của Đại học Công lập bang New York, chi nhánh Cortland, Hoa Kỳ. Cuộc trò chuyện giữa ông và người bạn học tiểu học nọ, theo ông, thật ra không quá đặc biệt. Đó là thứ mà những đứa trẻ sáu bảy tuổi ở Trung Quốc vẫn thường nói đến trong cuộc Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản.
Bắt đầu từ thập niên 50, ý thức hệ Marx – Mao được tiêm nhiễm, nhồi nhét vào đầu hàng triệu trẻ em Trung Quốc. Với tư cách là thế hệ đầu tiên được sinh ra và lớn lên trong một nước Trung Hoa mới, dưới lá hồng kỳ cách mạng, những đứa trẻ này chấp nhận một cách vô tư bất kỳ điều gì chúng được dạy ở trường và những gì truyền thông nhà nước xả ra hàng ngày. Chúng tuyên thệ sự trung thành vô điều kiện dành cho Chủ tịch Mao kính yêu, cố gắng rèn luyện hằng ngày để trở thành những người kế thừa cách mạng xứng đáng, và hứa cống hiến cuộc đời mình cho lý tưởng ********. Đây là nguồn lực chủ yếu cho sự trỗi dậy của Hồng Vệ Binh những năm sau đó.
Hồng Vệ Binh (Red Guards), theo quan sát của các nhà sử học và xã hội học chuyên về Trung Hoa, đến cuối cùng, cũng chỉ là những đứa trẻ không nhận được một hệ thống giáo dục nhân bản và hoàn thiện. Tuy nhiên, khác với trẻ em “hư” tại những quốc gia khác, Hồng Vệ Binh được nuôi dưỡng, khuyến khích, và hỗ trợ bởi thượng tầng kiến trúc chính trị quốc gia Trung Hoa. Hình thành một cách tự phát từ các thành phần thanh thiếu niên cực đoan hóa bởi lý tưởng Mao, phong trào nhanh chóng trở thành món đặc sản “điên khùng nhất” của Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản tại Trung Quốc.
Hồng Vệ Binh xuất phát từ một phong trào học tập và sùng bái Chủ tịch Mao Trạch Đông. Ảnh: Chưa rõ nguồn.
Liều doping đến từ thượng tầng
Theo giáo sư sử học và chính trị học Roderick MacFarquhar (Đại học Harvard – Mỹ) và giáo sư Hoa ngữ Michael Schoenhals (Đại học Lund – Thuỵ Điển), nhóm cực đoan đầu tiên bắt đầu gọi mình là “Hồng Vệ Binh” bao gồm bảy học sinh của trường trung học trực thuộc Đại học Thanh Hoa (Tsinghua University – 清华大学) lừng danh ở Bắc Kinh.
Vài tuần sau khi Mao Trạch Đông phát động Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản vào tháng 5/1966, nhóm Hồng Vệ Binh thứ nhất này sản xuất và tuyên truyền một số biểu ngữ, băng-rôn chỉ trích chương trình giảng dạy đại học (cũng như các cấp độ giáo dục khác) là chưa đủ vô sản, có nguồn gốc và chủ đích tư sản. Những ý tưởng này được cho là xuất phát từ các tạp chí, báo đài, và tư tưởng Mao Trạch Đông nói chung. Hiển nhiên, ban giám hiệu và các giáo sư đại học cũng nhanh chóng phản bác và gọi nhóm này là cực đoan, có các tư tưởng sai lệch – phản cách mạng.
Ngày 29/5, nhóm này tiếp tục gặp gỡ bí mật và thống nhất đã đến lúc cần phải hình thành một phong trào quần chúng có quy mô trong giới học sinh – sinh viên (và có vẻ không loại trừ cả thiếu niên – nhi đồng). Một poster tuyên truyền khác được ra đời và chính thức ký dưới cái tên chung Hồng Vệ Binh, trong đó kêu gọi:
“Bảo vệ nền chuyên chế vô sản và lý tưởng của Mao Trạch Đông bằng mạng sống của chúng ta…”
Nó cũng khẳng định:
“Kẻ nào dám chống lại lý tưởng Mao Trạch Đông, bất kể chúng là ai, bất kể chúng nhân danh điều gì, bất kể chúng có ở vị trí cao đến như thế nào, sẽ bị đập tan thành trăm mảnh.”
Bắt đầu với những cuộc diễu hành trên khắp cả nước, nhưng Hồng Vệ Binh chỉ thật sự tìm được động lực phát triển thành một thế lực có sức phá hoại sau khi lãnh đạo phong trào ở thời điểm này liên lạc được với vợ của Mao – Giang Thanh (Jiang Qing), người sau này cầm đầu “Tứ nhân bang” (Gang of Four). Giang Thanh giúp Hồng Vệ Binh chuyển các biểu ngữ tuyên truyền đến cá nhân Mao, cùng một lá thư thể hiện lòng trung thành. Chứng kiến “thành quả” giáo dục của mình, Mao đã trả lời nhóm Hồng Vệ Binh một cách nhiệt tình, thích thú. Chi tiết này được thuật lại trong cuốn “Cuộc Cách mạng Văn hoá” (The Cultural Revolution) của giáo sư sử học Frank Dikötter (Đại học Hong Kong).
