newboi
Đàn iem Duy Mạnh
ngày 19 tháng 10 năm 2025
thuốc kháng sinh ngày nay đã không còn quá xa lạ trong nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên việc lạm dụng kháng sinh để ức chế sự phát triển của vi khuẩn đã tạo ra hiện tượng kháng kháng sinh.
_1700794871.jpg "Vi khuẩn kháng kháng sinh")
trong nhiều trường hợp người nuôi dùng kháng sinh nhưng không đúng kỹ thuật hoặc vượt quá liều lượng cho phép có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng như gây độc, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng và không đạt tiêu chuẩn.
nhiều loại kháng sinh còn được sử dụng như chất kích thích tăng trưởng, dẫn đến hiện tượng kháng kháng sinh (ABR). Thông qua chuỗi thức ăn, mầm bệnh có thể lan truyền và gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người sử dụng. Hiện tượng ABR sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh và sức khỏe cộng đồng.
những gen này có thể được hình thành trong các loài vi khuẩn khác thông qua sự trao đổi gen với một vi khuẩn tạo ra kháng sinh, do vậy chúng có khả năng tạo ra cơ chế làm trung hòa hoặc phá hủy các loại thuốc kháng sinh.
việc sử dụng quá nhiều kháng sinh tăng khả tạo ra dòng vi khuẩn gây bệnh mang gen kháng thuốc do vi khuẩn sống sót sau đợt điều trị biến đổi ADN để chống lại tác dụng của thuốc kháng sinh, sau đó vi khuẩn trong ao trao đổi vật liệu di truyền giữa các tế bào, khi đó có thể vi khuẩn không gây bệnh nhưng mang gen kháng thuốc chuyển gen kháng thuốc của chúng sang vi khuẩn nhạy cảm nhưng gây bệnh, do đó làm tăng khả năng mang mầm bệnh của vi khuẩn gây bệnh.
- Làm giảm tính thấm thuốc: Vi khuẩn kháng kháng sinh bằng cách làm của giảm tính thấm thuốc vách hoặc màng ngoài và màng bào tương nên kháng sinh không thấm được vào tế bào vi khuẩn. Cách khác đó là tăng hoạt động của hệ thống bơm (efflux) đẩy kháng sinh ra khỏi tế bào.
- Thay đổi đích tác động: Với những khác sinh tấn công vào con đường trao đổi chất của vi khuẩn khiến chúng không thể phát triển và nhân lên, vi khuẩn kháng kháng sinh bằng cách tạo ra enzyme đối lập còn gọi là isoenzyme, phá vỡ ái lực kháng sinh với vi khuẩn, làm mất tác dụng của thuốc.
- Tạo ra enzyme để biến đổi cấu trúc phân tử kháng sinh: Một số vi khuẩn đề kháng kháng sinh bằng cách tạo ra các enzym để biến đổi cấu trúc phân tử kháng sinh, từ đó làm phân hủy hoặc bất hoạt tác dụng của thuốc.
vi khuẩn kháng kháng sinh trong môi trường ao nuôi sẽ hoạt động như những ổ chứa gen kháng kháng sinh, điều này sẽ thúc đẩy sự lây lan của gen kháng kháng sinh trong hệ thống nuôi.
- Tuyệt đối không dùng thuốc kháng sinh để phòng bệnh;
- Thực hành nuôi tốt, quản lý và giám sát môi trường nuôi đúng kỹ thuật;
- Lựa chọn con giống cở sở có uy tín;
- Ghi chép nhật ký nuôi, sử dụng thuốc và hóa chất;
- Không nhận thông tin tư vấn khi không có hoạt động thu mẫu vật nuôi trong ao;
- Không điều trị khi không được chẩn đoán;
- Loại thuốc được chỉ định dùng sau khi thực hiện các bước:
ở một số trường hợp, kháng sinh vẫn là lựa chọn không thể thay thế để ngăn chặn dịch bệnh, nhưng cần sử dụng hợp lý và thận trọng.
thuốc kháng sinh ngày nay đã không còn quá xa lạ trong nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên việc lạm dụng kháng sinh để ức chế sự phát triển của vi khuẩn đã tạo ra hiện tượng kháng kháng sinh.
Người nuôi tôm bắt đầu sử dụng kháng sinh thiếu kiểm soát
trong nuôi trồng thủy sản hiện đại, việc sử dụng thuốc kháng sinh là không thể tránh khỏi. Mật độ nuôi ngày càng cao làm cho chất lượng môi trường ao nuôi ngày càng giảm, vật nuôi dễ mẫn cảm với mầm bệnh hơn. Từ đó, người ta bắt đầu sử dụng kháng sinh để hạn chế mầm bệnh.trong nhiều trường hợp người nuôi dùng kháng sinh nhưng không đúng kỹ thuật hoặc vượt quá liều lượng cho phép có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng như gây độc, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng và không đạt tiêu chuẩn.
nhiều loại kháng sinh còn được sử dụng như chất kích thích tăng trưởng, dẫn đến hiện tượng kháng kháng sinh (ABR). Thông qua chuỗi thức ăn, mầm bệnh có thể lan truyền và gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người sử dụng. Hiện tượng ABR sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh và sức khỏe cộng đồng.
Kháng kháng sinh gia tăng nhanh chóng
hiện tượng kháng kháng sinh là khả năng mà một sinh vật có thể chịu được tác động của các loại kháng sinh. Gen kháng thuốc thường có sẳn trong các loài vi sinh hoạt tạo ra kháng sinh (antibiotic – producing – bacteria ) nhằm bảo vệ chúng khỏi tác động của kháng sinh này.những gen này có thể được hình thành trong các loài vi khuẩn khác thông qua sự trao đổi gen với một vi khuẩn tạo ra kháng sinh, do vậy chúng có khả năng tạo ra cơ chế làm trung hòa hoặc phá hủy các loại thuốc kháng sinh.
việc sử dụng quá nhiều kháng sinh tăng khả tạo ra dòng vi khuẩn gây bệnh mang gen kháng thuốc do vi khuẩn sống sót sau đợt điều trị biến đổi ADN để chống lại tác dụng của thuốc kháng sinh, sau đó vi khuẩn trong ao trao đổi vật liệu di truyền giữa các tế bào, khi đó có thể vi khuẩn không gây bệnh nhưng mang gen kháng thuốc chuyển gen kháng thuốc của chúng sang vi khuẩn nhạy cảm nhưng gây bệnh, do đó làm tăng khả năng mang mầm bệnh của vi khuẩn gây bệnh.
Vi khuẩn kháng kháng sinh theo cơ chế nào?
vi khuẩn kháng kháng sinh theo các cơ chế rất đa dạng dựa vào các gen đề kháng, được gọi chung là cơ chế kháng thuốc, bao gồm:- Làm giảm tính thấm thuốc: Vi khuẩn kháng kháng sinh bằng cách làm của giảm tính thấm thuốc vách hoặc màng ngoài và màng bào tương nên kháng sinh không thấm được vào tế bào vi khuẩn. Cách khác đó là tăng hoạt động của hệ thống bơm (efflux) đẩy kháng sinh ra khỏi tế bào.
- Thay đổi đích tác động: Với những khác sinh tấn công vào con đường trao đổi chất của vi khuẩn khiến chúng không thể phát triển và nhân lên, vi khuẩn kháng kháng sinh bằng cách tạo ra enzyme đối lập còn gọi là isoenzyme, phá vỡ ái lực kháng sinh với vi khuẩn, làm mất tác dụng của thuốc.
- Tạo ra enzyme để biến đổi cấu trúc phân tử kháng sinh: Một số vi khuẩn đề kháng kháng sinh bằng cách tạo ra các enzym để biến đổi cấu trúc phân tử kháng sinh, từ đó làm phân hủy hoặc bất hoạt tác dụng của thuốc.
vi khuẩn kháng kháng sinh trong môi trường ao nuôi sẽ hoạt động như những ổ chứa gen kháng kháng sinh, điều này sẽ thúc đẩy sự lây lan của gen kháng kháng sinh trong hệ thống nuôi.
Giải pháp loại bỏ tình trạng kháng kháng sinh
kháng sinh vốn dĩ được dùng để chữa bệnh, tuy nhiên rất nhiều hộ nuôi đã sử dụng như một cách phòng ngừa. Vì vậy, để kiểm soát và ngăn chặn tình trạng kháng kháng sinh, người nuôi cần lưu ý:- Tuyệt đối không dùng thuốc kháng sinh để phòng bệnh;
- Thực hành nuôi tốt, quản lý và giám sát môi trường nuôi đúng kỹ thuật;
- Lựa chọn con giống cở sở có uy tín;
- Ghi chép nhật ký nuôi, sử dụng thuốc và hóa chất;
- Không nhận thông tin tư vấn khi không có hoạt động thu mẫu vật nuôi trong ao;
- Không điều trị khi không được chẩn đoán;
- Loại thuốc được chỉ định dùng sau khi thực hiện các bước:
- Thu mẫu vật nuôi tại ao
- Phân tích nuôi cấy được vi khuẩn
- Lập kháng sinh đồ
- Dừng sử dụng 7-14 ngày trước khi thu hoạch
Những phương pháp thay thế kháng sinh được kỳ vọng có thể sử dụng phổ biến
Sử dụng tỏi để thay thế kháng sinh
tỏi là nguồn kháng sinh tự nhiên, cũng thường được sử dụng trong các ao nuôi thủy sản ở Trung Quốc và Việt Nam. Tỏi có khả năng kích thích hệ thống miễn dịch, cải thiện tốc độ tăng trưởng và khả năng tiêu hóa thức ăn trong các loài cá khác nhau.Men vi sinh
các chế phẩm sinh học đã được sử dụng rộng rãi và mang lại kết quả rất tốt. Các chủng lợi khuẩn sử dụng phổ biến trong nuôi trồng thủy sản là: Bacillus, Lactobacillus, Nitrosomonas, Nitrobacter…Thực thể khuẩn (Phages)
Phages là một thể “ăn” vi khuẩn có thể gây bệnh và tiêu diệt vi khuẩn. Việc sử dụng các sinh vật này là một lựa chọn khả quan, tuy nhiên vẫn đang nghiên cứu thử nghiệm ở quy mô nhỏ.
Peptide kháng sinh (AMPs)
AMPs là một đoạn peptide hoặc một protein nhỏ có khả năng kháng lại vi sinh vật. Rất nhiều loài thủy sản có khả năng sản sinh petide kháng sinh khác nhau. Những loại AMPs này sẽ được sử dụng trong công nghiệp dược liệu và được sử dụng để kháng vi khuẩn kháng thuốc.Sử dụng Vaccine để thay thế kháng sinh
các nhà nghiên cứu bệnh học thủy sản có thể thực hiện chẩn đoán chính xác nguyên nhân và tìm ra phương pháp để ngăn chặn. Cách này sẽ giúp kiểm soát việc sử dụng kháng sinh tốt hơn, giảm thiểu các rủi ro liên quan.ở một số trường hợp, kháng sinh vẫn là lựa chọn không thể thay thế để ngăn chặn dịch bệnh, nhưng cần sử dụng hợp lý và thận trọng.
