badboybad
Khổ vì lồn
STV-380, mẫu súng trường tấn công "made in Vietnam" hiện đại được cấp phép bởi Israel
Trong những chuyến đi khắp Việt Nam, tôi bắt đầu ghi nhận về vũ khí Việt Nam trong dịp chuẩn bị cho lễ kỷ niệm trọng đại 80 năm Quốc khánh - ngày 2 tháng 9 năm 2025. Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã trò chuyện với một người bạn về một dự án súng trường rất hấp dẫn.Trước khi Việt Nam chuyển sang lựa chọn Israel cho súng trường trang bị mới, ít người biết rằng Hà Nội đã từng tìm kiếm rộng rãi hơn. Khoảng năm 2012, chính phủ Việt Nam đã kêu gọi nhiều nhà sản xuất vũ khí quốc tế. Một trong những ứng viên sớm từ Hoa Kỳ là liên doanh Abrams Airborne/Vltor. Họ đã đề xuất một thiết kế thử nghiệm được gọi tắt là AV12, viết tắt từ Abrams/Vltor và American/Vietnam 2012.
Mẫu trưng bày STV-380 với kính ngắm điểm đỏ hiện đại và mẫu súng phóng lựu gắn nòng SPL-40 biến tấu từ M203
Dự án có triển vọng nhưng các vấn đề nội bộ trong công ty đã buộc Abrams Airborne rút đề xuất. Việt Nam đã thúc giục mạnh mẽ để mời họ trở lại bàn đàm phán nhưng mọi nỗ lực không đạt kết quả. Khi phương án Mỹ bị loại, Hà Nội đã tìm hướng khác. Điều này mở đường cho Nga và mẫu AK-103 mặc dù họ thất bại trong đấu thầu vào đầu năm 2014. Cùng năm đó chính phủ ký thỏa thuận cấp phép với Israel Weapon Industries (IWI), mở lối cho sản xuất trong nước mẫu Galil ACE 32 và cuối cùng dẫn tới sự ra đời của dòng súng STV.
Khi Việt Nam công bố dòng súng STV vào cuối thập niên 2010, giới quan sát chú ý không chỉ vì chính các mẫu súng mà còn vì ý nghĩa của chúng: một bước chuyển có chủ ý từ những thiết kế bắt nguồn Kalashnikov kéo dài nhiều thập kỷ, sang một súng trường trang bị hiện đại sản xuất trong nước được xây dựng dựa trên chuyển giao công nghệ Israel. STV-380, thành viên cỡ đầy đủ của dòng là một Galil ACE cỡ 7,62×39 mm được sản xuất theo giấy phép tại Việt Nam.
STV là chữ viết tắt của "Súng Tiểu Liên Việt Nam" dịch sát nghĩa là “Submachine Gun Vietnam”. Con số phía sau biểu thị chiều dài nòng.
Dòng dõi thiết kế và cấp phép
Dự án STV phát triển từ việc Việt Nam mua IWI Galil ACE 32 vào năm 2014 cùng với chuyển giao công nghệ và giấy phép sản xuất kèm hợp tác kỹ thuật. Kết quả là một vũ khí lai trông và thao tác giống hậu duệ Kalashnikov đã Tây hóa đồng thời giữ được logic hậu cần đơn giản cho binh sĩ đã sử dụng băng đạn và đạn AK.
Những binh sĩ thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam đang huấn luyện tập bắn STV-380 bằng khe ngắm cơ khí
Vũ khí
STV-380 dùng cỡ đạn 7,62×39 mm và sử dụng băng đạn AK tiêu chuẩn 30 viên, giữ tính thống nhất về đạn dược trong các lực lượng Việt Nam. Nòng dài 14,96 inch (380 mm) và hệ nòng khí với khóa nòng xoay mang lại sự cân bằng thực dụng giữa tầm bắn và khả năng kiểm soát cho loại đạn này, với tầm hiệu quả khoảng 300 mét. Trọng lượng rỗng khoảng 3,6 kg (7,9 lb), với tốc độ chu kỳ xấp xỉ 700 phát/phút. Rãnh M1913 Picatinny được tích hợp trên nắp hộp khóa và tay cầm trước, cho phép lắp kính ngắm hiện đại và các phụ kiện.
Việt Nam cũng phát triển các phiên bản nòng ngắn (STV-215 / STV-022) và các biến thể dài hơn (STV-410 / STV-416) để phục vụ vai trò carbine bộ binh và súng trường cho các nhiệm vụ đặc biệt, tạo thành một gia đình có thể tiêu chuẩn hóa cho nhiều quân chủng.
Những mẫu vũ khí cá nhân do Việt Nam sản xuất trưng bày tại Triển lãm thành tựu 80 năm đất nước
Sản xuất
Z111, một nhà sản xuất vũ khí lớn trong nước đã giám sát sản xuất theo giấy phép và tiếp tục “Việt hóa” thiết kế được cho là với những thay đổi nhỏ để đáp ứng yêu cầu của Việt Nam và có thể phù hợp hơn với khí hậu nhiệt đới cũng như vóc dáng trung bình của người lính Việt Nam. Z111 là một nhà máy sản xuất vũ khí thuộc sở hữu nhà nước ở Thanh Hóa - phía nam Hà Nội.
Kể từ khi được công khai vào năm 2019, STV-380 đã được đưa vào biên chế với số lượng ngày càng tăng. Nó xuất hiện trong các cuộc duyệt binh, nâng cấp trang bị đơn vị cùng các bộ đồng phục và gói thiết bị mới. Súng đang dần thay thế hỗn hợp các mẫu AK khác nhau cũ kỹ vốn từng là trang bị tiêu chuẩn của nhiều đơn vị Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Thành phần cơ bản của 1 khẩu IWI Galil do Israel sản xuất
Việc chuyển đổi toàn bộ súng trang bị của một quân đội không bao giờ chỉ là câu hỏi “súng nào bắn hay hơn”; đó còn là vấn đề hậu cần, huấn luyện và năng lực công nghiệp. Việc STV-380 tương thích với băng đạn AK và đạn 7,62×39 mm giảm nhẹ gánh nặng hậu cần trong quá trình chuyển đổi, tránh những rắc rối cung ứng có thể phát sinh khi đổi cỡ đạn hoặc loại băng đạn. Đồng thời, STV đem lại các tính năng hiện đại và tính mô-đun như khả năng gắn kính ngắm và thanh phụ kiện, phù hợp hơn với nhu cầu bộ binh đương đại. Ban đầu, đề xuất Mỹ là một phương án đa cỡ tương tự khái niệm M19/M20 của Serbia mà tôi đã từng đề cập trước đây.
Binh sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam tập bắn STV-380 trong tư thế đứng
Không giống những quốc gia chỉ nhập khẩu súng phương Tây, lộ trình của Việt Nam mang tính thực dụng: mua thiết kế nước ngoài theo giấy phép (và đôi khi không có giấy phép) học hỏi từ chuyển giao công nghệ rồi điều chỉnh để sản xuất trong nước. Điều này phù hợp với chiến lược công nghiệp quốc phòng rộng hơn, coi trọng tự cường, một bài học mà Việt Nam rút ra từ cuộc chiến khi Mỹ đã hệ thống tấn công vào các chuỗi cung ứng của các quốc gia xã hội chủ nghĩa.
Với công nghệ sản xuất ngày nay, những thiết kế thân máy gia công (milled-receiver) như STV có thể kinh tế hơn để sản xuất so với thời Chiến tranh Lạnh khi dập (stamping) là phương án rẻ hơn. Điều này thể hiện rõ khi hồ sơ đấu thầu AK-103 của Nga cao hơn 80 triệu USD so với hồ sơ của IWI. Cuối cùng, bất kỳ tham vọng xuất khẩu nền tảng này sẽ phụ thuộc vào chi tiết của thỏa thuận cấp phép với IWI và liệu thỏa thuận đó có cho phép Việt Nam theo đuổi tiềm năng xuất khẩu hay không.
Thân súng Galil được chế tạo bằng bộ gia công Tortort Manufacturing
Kết luận
STV-380 là một tổng hợp thực dụng: một súng trường lấy lõi từ Kalashnikov Xô Viết, được định hình lại qua thiết kế Israel và thích nghi với sản xuất cùng thực tế chiến trường Việt Nam. Nó kết hợp các ưu điểm về công thái học và mô-đun của súng hiện đại phương Tây với sự quen thuộc của hệ AK. Hiện là súng trang bị tiêu chuẩn của Việt Nam, STV-380 hòa trộn những điểm mạnh của cả hai thế giới Đông và Tây.
From Kalashnikovs to STV-380 - Vietnam’s Israel-Licensed Service Rifle
During my travels around Vietnam, I started covering Vietnamese weapons in the lead-up to the big 80th National Day celebration on September 2, 2025.While researching, I ended up chatting with a friend about a fascinating rifle project.Before Vietnam turned to Israel for its new service rifle...