Mối quan tâm tối thượng" (Ultimate Concern) là một khái niệm nổi bật trong thần học hiện sinh, đặc biệt gắn liền với nhà thần học Paul Tillich. Đây là một thuật ngữ dùng để chỉ thứ mà con người xem là có ý nghĩa cao nhất, giá trị tuyệt đối, hoặc mục tiêu cuối cùng của cuộc đời mình – thứ mà con người sẵn sàng hy sinh tất cả những thứ khác vì nó.
Theo Paul Tillich, "mối quan tâm tối thượng" có vài đặc điểm:
Tuyệt đối – Nó đòi hỏi sự cam kết trọn vẹn từ con người, không thể bị đặt ngang hàng với các mối quan tâm khác (như tiền, quyền lực, hay danh vọng).
Toàn thể – Nó không chỉ là một phần trong đời sống cá nhân, mà định hình toàn bộ cách nhìn nhận về thế giới, đạo đức, giá trị, và hành động.
Thánh thiêng (Sacred) – Dù người đó theo tôn giáo hay không, thì mối quan tâm tối thượng luôn mang tính thiêng liêng với họ – nghĩa là nó không thể bị đặt nghi vấn dễ dàng.
Mang tính hiện sinh – Nó liên quan đến chính căn tính, nỗi sợ, hy vọng và định mệnh của con người.
Ví dụ:
Với một tín đồ Kitô giáo, Chúa có thể là mối quan tâm tối thượng.
Với một người vô thần, sự thật, khoa học, hoặc tự do cá nhân có thể là mối quan tâm tối thượng.
Với một người dân chủ nghĩa cực đoan, quốc gia, ý thức hệ hay lãnh tụ có thể trở thành thứ thiêng liêng tối hậu.
Trong xã hội hiện đại, nhiều người biến tiền bạc, danh vọng, hoặc bản thân thành mối quan tâm tối thượng mà không nhận ra.
Tillich cảnh báo điều gì?
Tillich cho rằng con người hiện đại thường thờ phụng những mối quan tâm giả tạo – như chủ nghĩa tiêu dùng, chủ nghĩa dân tộc, hay chủ nghĩa vật chất – và biến chúng thành thần tượng. Khi một "mối quan tâm không tối thượng" được tôn thờ như tối thượng, nó dẫn tới sự tha hóa và rối loạn tinh thần