Triết gia @Olineasdf simp lỏ đã từng nói :
=> Những nghiên cứu gần đây giải thích vì sao “biết ít, ngu si và vô tri” không phải lúc nào cũng tốt hơn.
Từ lâu, người ta vẫn tin rằng loài đà điểu có thói quen “chui đầu xuống cát” khi thấy nguy hiểm đến gần.
=> Lý do được cho là: nếu chúng không nhìn thấy mối đe dọa, thì mối đe dọa đó coi như không tồn tại.
Tất nhiên, ý tưởng này đã bị bác bỏ từ lâu. Đà điểu thật sự không làm như vậy — nhưng trớ trêu thay, con người lại thường làm thế.
Có lẽ bạn từng có lần cố tình không muốn biết điều gì đó: Chẳng hạn, sau một cuối tuần tiêu xài, bạn trì hoãn việc kiểm tra số dư tài khoản; hoặc bạn phớt lờ cảm giác nghi ngờ về sự chung thủy của người yêu; hay bạn lướt nhanh qua những tiêu đề đáng sợ về chiến tranh và biến đổi khí hậu.
Kiểu suy nghĩ “biết ít cho lành” (the less I know, the better) khá phổ biến ở người trưởng thành. Nhưng điều ít ai để ý là — ta học được thói quen này từ đâu?
Trẻ con vốn rất tò mò, luôn đặt câu hỏi, luôn muốn biết thêm. Vậy khi nào ta chuyển từ sự tò mò không ngừng của thời thơ ấu sang thói quen né tránh thông tin ở tuổi trưởng thành? Và vì sao lại như thế?
Một nghiên cứu công bố tháng 6 năm 2025 trên tạp chí Psychological Science, do nhà nghiên cứu Radhika Santhanagopalan (Đại học Chicago) dẫn đầu, đã tìm cách trả lời chính xác câu hỏi này.
Santhanagopalan giải thích: “Người lớn né tránh thông tin trong nhiều lĩnh vực quan trọng của cuộc sống. Điều này dường như trái ngược với trẻ em — vốn cực kỳ tò mò và luôn muốn học hỏi.”
“Tránh né thông tin” ở đây được hiểu là hành vi có chủ ý quay lưng với những thông tin miễn phí, sẵn có, và có liên quan trực tiếp đến bản thân.
Để tìm hiểu gốc rễ của xu hướng “chui đầu xuống cát”, nhóm nghiên cứu đã quan sát trẻ từ 5–10 tuổi, đặt các em vào những tình huống có thể chủ động tìm hiểu hoặc né tránh thông tin.
Kết quả cho thấy có một bước ngoặt rõ rệt trong sự phát triển:
- Trẻ nhỏ thì cực kỳ tò mò — chúng muốn biết thông tin, dù sau đó vẫn đưa ra lựa chọn ích kỷ. Ví dụ, trong một trò chơi chia sẻ, các em vẫn muốn biết phần thưởng của bạn chơi, rồi sau đó vẫn chọn cách có lợi cho mình.
- Trẻ lớn hơn, ngược lại, ít muốn xem thông tin của bạn chơi, nhưng vẫn chọn lợi ích cho bản thân.
Santhanagopalan giải thích:
“Khi trẻ lớn hơn, chúng bắt đầu quan tâm đến công bằng — hoặc ít nhất là muốn tỏ ra công bằng.”
“Chiến lược ‘vùng xám đạo đức’ (moral wiggle room) giúp chúng duy trì ảo tưởng đó: bằng cách né tránh thông tin, chúng có thể hành động ích kỷ mà vẫn cảm thấy mình công bằng.”
Cảnh báo lừa đảo‼️ Thread 'Ignorance is bliss - Ngu si hưởng thái bình'
=> Những nghiên cứu gần đây giải thích vì sao “biết ít, ngu si và vô tri” không phải lúc nào cũng tốt hơn.
1. Câu chuyện về “đà điểu chui đầu xuống cát”
Từ lâu, người ta vẫn tin rằng loài đà điểu có thói quen “chui đầu xuống cát” khi thấy nguy hiểm đến gần.
=> Lý do được cho là: nếu chúng không nhìn thấy mối đe dọa, thì mối đe dọa đó coi như không tồn tại.
Tất nhiên, ý tưởng này đã bị bác bỏ từ lâu. Đà điểu thật sự không làm như vậy — nhưng trớ trêu thay, con người lại thường làm thế.
Có lẽ bạn từng có lần cố tình không muốn biết điều gì đó: Chẳng hạn, sau một cuối tuần tiêu xài, bạn trì hoãn việc kiểm tra số dư tài khoản; hoặc bạn phớt lờ cảm giác nghi ngờ về sự chung thủy của người yêu; hay bạn lướt nhanh qua những tiêu đề đáng sợ về chiến tranh và biến đổi khí hậu.
Kiểu suy nghĩ “biết ít cho lành” (the less I know, the better) khá phổ biến ở người trưởng thành. Nhưng điều ít ai để ý là — ta học được thói quen này từ đâu?
Trẻ con vốn rất tò mò, luôn đặt câu hỏi, luôn muốn biết thêm. Vậy khi nào ta chuyển từ sự tò mò không ngừng của thời thơ ấu sang thói quen né tránh thông tin ở tuổi trưởng thành? Và vì sao lại như thế?
2. Nghiên cứu: “Trở thành một con đà điểu”
Một nghiên cứu công bố tháng 6 năm 2025 trên tạp chí Psychological Science, do nhà nghiên cứu Radhika Santhanagopalan (Đại học Chicago) dẫn đầu, đã tìm cách trả lời chính xác câu hỏi này.
Thế nào là “Tránh né thông tin” (Information Avoidance)?
Santhanagopalan giải thích: “Người lớn né tránh thông tin trong nhiều lĩnh vực quan trọng của cuộc sống. Điều này dường như trái ngược với trẻ em — vốn cực kỳ tò mò và luôn muốn học hỏi.”
“Tránh né thông tin” ở đây được hiểu là hành vi có chủ ý quay lưng với những thông tin miễn phí, sẵn có, và có liên quan trực tiếp đến bản thân.
Để tìm hiểu gốc rễ của xu hướng “chui đầu xuống cát”, nhóm nghiên cứu đã quan sát trẻ từ 5–10 tuổi, đặt các em vào những tình huống có thể chủ động tìm hiểu hoặc né tránh thông tin.
Kết quả cho thấy có một bước ngoặt rõ rệt trong sự phát triển:
- Trẻ nhỏ thì cực kỳ tò mò — chúng muốn biết thông tin, dù sau đó vẫn đưa ra lựa chọn ích kỷ. Ví dụ, trong một trò chơi chia sẻ, các em vẫn muốn biết phần thưởng của bạn chơi, rồi sau đó vẫn chọn cách có lợi cho mình.
- Trẻ lớn hơn, ngược lại, ít muốn xem thông tin của bạn chơi, nhưng vẫn chọn lợi ích cho bản thân.
Santhanagopalan giải thích:
“Khi trẻ lớn hơn, chúng bắt đầu quan tâm đến công bằng — hoặc ít nhất là muốn tỏ ra công bằng.”
“Chiến lược ‘vùng xám đạo đức’ (moral wiggle room) giúp chúng duy trì ảo tưởng đó: bằng cách né tránh thông tin, chúng có thể hành động ích kỷ mà vẫn cảm thấy mình công bằng.”
Sửa lần cuối:
