Nguồn hình ảnh,Thượng viện Mỹ/Getty Images/BBC
Chụp lại hình ảnh,Bà Elizabeth MacDonough
- Tác giả,Ana Faguy
- Vai trò,BBC News
- 4 giờ trước
Dự luật dài 1.000 trang, được ông Trump gọi là "dự luật to lớn đẹp đẽ", sẽ cắt giảm chi tiêu và gia hạn các khoản giảm thuế.
Tuy nhiên, bà MacDonough cho rằng một số điều khoản đã vi phạm quy tắc của Thượng viện, khiến hàng tỷ đô la cắt giảm bị đặt dấu hỏi. Những phát hiện của bà cũng khiến Quốc hội khó lòng thông qua dự luật trước ngày 4/7 (Quốc khánh Mỹ) – thời hạn do chính tổng thống Trump đặt ra.
Giờ đây, một số thành viên Đảng Cộng hòa đang kêu gọi Thượng viện phớt lờ các khuyến nghị của bà MacDonough- điều này đi ngược lại truyền thống lâu đời - hoặc sa thải bà.
Dự luật có gì?
Đầu tháng này, Hạ viện Mỹ đã thông qua một dự luật chi tiêu lớn trong đó cắt giảm chương trình bảo hiểm y tế dành cho người thu nhập thấp Medicaid, cải cách chương trình hỗ trợ thực phẩm SNAP và một biện pháp bỏ đánh thuế đối với tiền boa và tiền làm thêm giờ.Phiên bản đó sau đó đã được chuyển đến Thượng viện, nơi cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đều muốn có sự điều chỉnh.
Thượng viện đã dành nhiều tuần gần đây để tranh luận về những thay đổi và soạn thảo một phiên bản mới của dự luật.
Các nhà lập pháp hiện đang chạy đua với thời gian để chuyển dự luật đến bàn làm việc của ông Trump trước ngày 4/7.
Đảng Cộng hòa vẫn chiếm đa số ở cả Hạ viện và Thượng viện - điều sẽ giúp việc thông qua luật trở nên dễ dàng. Nhưng ban lãnh đạo ở cả hai viện đã phải khổ sở để đạt được sự đồng thuận về một số điều khoản - đặc biệt là các chương trình xã hội như Medicaid - từ các phe phái kình nhau trong đảng.
Chuyên viên Thượng viện có vai trò gì?
Nhiệm vụ của cố vấn thủ tục Thượng viện là quyết định xem một dự luật có tuân thủ các quy tắc ngân sách hay không.Bà MacDonough - người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ này - đã đảm nhận vai trò từ năm 2012. Trước đó, bà đã dành 25 năm làm- việc trong đội ngũ nhân viên của Thượng viện và làm việc cho Bộ Tư pháp Mỹ.
Mặc dù được cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Harry Reid bổ nhiệm, bà đã phục vụ tại các nhiệm kỳ Thượng viện do cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ kiểm soát.
Năm 2021, nhiều nhà lập pháp Dân chủ đã kêu gọi Thượng viện bác bỏ ý kiến của bà MacDonough khi vị "trọng tài" này cho biết không thể đưa mức tăng lương tối thiểu vào dự luật chính sách tại thời điểm đó.
Những người giữ chức cố vấn thủ tục Thượng viện cũng đã từng bị sa thải trước đây.
Năm 2001, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện khi đó đã sa thải Cố vấn thủ tục Thượng viện Robert Dove sau khi một trong những phán quyết của ông Dove về một dự luật khiến Đảng Cộng hòa tức giận.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Bà MacDonough nói gì về dự luật của ông Trump?
Một số điều khoản mà các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đề xuất đã vi phạm Quy tắc Byrd, bà nói. Quy tắc Byrd được Thượng viện thông qua năm 1985, nêu rõ rằng các điều khoản "không liên quan" không thể được thêm vào các dự luật "hòa giải".Dự luật ngân sách này là một dự luật theo thủ tục hòa giải, nghĩa là không cần đa số tuyệt đối 60 phiếu để được Thượng viện thông qua. Quy tắc Byrd quy định rằng các dự luật hòa giải chỉ nhằm hướng dẫn chính phủ cách chi tiêu tiền chứ không phải cách ban hành chính sách.
Nhờ những quy tắc này, Đảng Cộng hòa có thể tránh được chiến thuật câu giờ gọi là filibuster của Đảng Dân chủ đối với dự luật và có thể thông qua chỉ với đa số phiếu đơn giản.
Tuy nhiên, khi bà MacDonough xem xét văn bản, bà đã phát hiện một số điểm mà dự luật hòa giải này đang tìm cách thay đổi chính sách.
Trong số các điều khoản bị bà MacDonough bác bỏ có một kế hoạch nhằm giới hạn khả năng các bang thu thêm ngân sách liên bang cho Medicaid thông qua thuế đối với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng như một điều khoản khác sẽ khiến cho việc áp dụng hình phạt khi chính quyền Trump coi thường tòa án trở nên khó khăn hơn.
Và nhiều phán quyết hơn có thể sẽ được đưa ra khi bà tiếp tục xem xét dự luật lớn này.
Phe Cộng hòa phản ứng ra sao?
Một số thành viên Đảng Cộng hòa, như Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville từ Alabama, không hài lòng với các phán quyết của MacDonough và thậm chí đã kêu gọi sa thải bà."Chiến thắng vang dội của Tổng thống Trump là một NHIỆM VỤ từ 77 triệu người Mỹ," ông viết trên X vào ngày 26/6.
"Dự luật To lớn Tốt đẹp đó thực hiện nhiệm vụ này. Vị cố vấn thủ tục Thượng viện đang tìm cách LÀM SUY YẾU nhiệm vụ của Tổng thống và nên bị sa thải."
Thượng nghị sĩ Roger Marshall từ Kansas đã thúc giục đảng Cộng hòa thông qua một nghị quyết giới hạn nhiệm kỳ của chuyên viên Thượng viện.
Ông viết trên mạng xã hội rằng chuyên viên Thượng viện đã bị sa thải trong quá trình hòa giải vào năm 2001:
"Giờ là năm 2025, trong quá trình hòa giải và chúng ta cần sa thải Cố vận thủ tục Thượng viện thêm lần nữa."
Thượng nghị sĩ John Cornyn từ Texas cho rằng Đảng Cộng hòa không nên để "một nhân viên Thượng viện không qua bầu cử" ngăn cản đảng thông qua dự luật.
Tuy nhiên, một động thái như vậy của Đảng Cộng hòa có thể tạo tiền lệ cho Đảng Dân chủ - vốn trước đây cũng bị các phán quyết của cố vấn thủ tục Thượng viện cản trở.
Khi Đảng Dân chủ chiếm đa số vào năm 2022, họ đã thiếu hai phiếu để bãi bỏ thủ thuật câu giờ filibuster nhằm thông qua dự luật về quyền bầu cử – và việc bác bỏ hoặc sa thải cố vấn thủ tục Thượng viện sẽ là một phương tiện khác để đạt được mục đích tương tự.
Nhưng Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện, John Thune, từ Nam Dakota, dường như không đồng ý với lời kêu gọi lật đổ bà.
Ông Thune, người phát ngôn chính của đảng tại Thượng viện, nói với các phóng viên trên Đồi Capitol vào hôm 26/6 rằng ông sẽ không bác bỏ quyết định của bà MacDonough.
Thay vào đó, ông mô tả các phán quyết của "trọng tài Thượng viện" như những "chướng ngại vật nhỏ" và nói đảng của ông có những lựa chọn khác để đạt được các mục tiêu cắt giảm ngân sách mà Đảng Cộng hòa đã hứa - đó là viết lại dự luật.
Ông Thune trước đó đã nói rằng một cuộc bỏ phiếu về dự luật dự kiến sẽ diễn ra vào hôm 27/6 giờ Mỹ mặc dù vẫn chưa rõ liệu Đảng Cộng hòa có thể thống nhất về một dự luật để đưa ra bỏ phiếu vào thời điểm đó hay không.
Điều gì có thể xảy ra tiếp theo?
Sau khi được Thượng viện thông qua, dự luật sẽ được chuyển trở lại Hạ viện để phê duyệt. Một số đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện đã bày tỏ sự không hài lòng với các chỉnh sửa của Thượng viện đối với dự luật.Sau khi dự luật được cả hai viện thông qua, thì mới có thể được chuyển đến bàn làm việc của ông Trump.
Karoline Leavitt, Thư ký báo chí Nhà Trắng, cho biết chính quyền Trump sẽ tuân thủ thời hạn 4/7.
"Đây là một phần của quy trình, đây là một phần trong hoạt động nội bộ của Thượng viện Hoa Kỳ, nhưng tổng thống kiên quyết muốn thấy dự luật này trên bàn làm việc của mình tại Nhà Trắng vào Ngày Độc lập", bà nói khi đề cập đến các phán quyết của cố vấn thủ tục Thượng viện.
Anthony Zurcher tường thuật bổ sung
