Don Jong Un
Trai thôn
Giữa nơi thiên nhiên dữ dội nhất hành tinh, Nhật Bản vẫn bình an – không phải nhờ may mắn, mà nhờ trí tuệ và tầm nhìn biết lắng nghe lòng đất trước khi nó nổi giận.
Chỉ ít ngày trước, vùng biển phía Bắc Nhật Bản rung chuyển bởi trận động đất mạnh 6.7 độ Richter, kéo theo cảnh báo sóng thần được phát đi chỉ vài phút sau đó. Ở nhiều quốc gia khác, một cơn địa chấn như thế có thể trở thành thảm họa không thể đong đếm.
Thế nhưng, điều khiến nhiều người phải bất ngờ là cảnh báo động đất sóng thần đã được gửi đến điện thoại và truyền hình trước cả khi rung chấn chạm tới đất liền. Và rồi mọi người đều bình an vượt qua. Không hoảng loạn, không hỗn loạn...
Phía sau “sự bình an đáng kinh ngạc” đó là một mạng lưới ngầm khổng lồ dưới đáy biển, mang tên S-net — biểu tượng cho trí tuệ và tầm nhìn dài hạn của Nhật Bản.
S-net (Seafloor Observation Network for Earthquakes and Tsunamis along the Japan Trench) là mạng lưới quan trắc dưới đáy biển dài tới 5.500 km, được xây dựng sau thảm họa Đại động đất Đông Nhật Bản 2011.
Hệ thống gồm 150 trạm cảm biến trải dọc theo rãnh Nhật Bản (Japan Trench), nơi được xem là “điểm nóng” của những cơn địa chấn mạnh nhất hành tinh.
Bên trong mỗi trạm là những cảm biến địa chấn và cảm biến áp suất nước biển siêu nhạy, có thể phát hiện những biến động nhỏ nhất dưới lòng đất và mặt nước. Khi có dấu hiệu bất thường, dữ liệu lập tức được truyền về trung tâm, cho phép Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) phát đi cảnh báo sớm chỉ vài phút sau khi động đất xảy ra, trước khi mặt đất kịp rung lên.
Thực tế, S-net từng “nghe thấy” động đất trước cả khi con người cảm nhận được, như trong các trận động đất ngoài khơi Chiba (2021) hay Tohoku (2022, 2023).
Hệ thống đã phát hiện rung chấn sớm hơn 10–20 giây, giúp tàu Shinkansen tự động dừng, nhà máy cắt điện, trường học kịp thời yêu cầu học sinh cúi xuống và bảo vệ đầu, tất cả đều diễn ra trước khi rung lắc thật sự bắt đầu.
Năm 2019, khi S-net chính thức hoàn thành. Đó không chỉ là một thành tựu kỹ thuật mà là cột mốc lần đầu tiên con người “nghe thấy” một trận động đất dưới đáy biển trước khi nó xảy ra trên mặt đất.
Nhờ vậy, người dân có thể nhận được cảnh báo sớm hàng chục giây, một khoảng thời gian tưởng nhỏ bé nhưng đủ để cứu sống hàng nghìn người.
Có lẽ, điều khiến Nhật Bản đáng nể không chỉ nằm ở khả năng tái thiết sau thiên tai, mà là ở cách họ dựng lên một lớp phòng vệ vô hình dưới biển sâu. Một biểu tượng của lòng kiên cường và tinh thần chung sống cùng thiên nhiên.
