ntsu
Con Chym bản Đôn
“Đứa trẻ ngồi trên bệ xí và khóc lóc. Người mẹ bắt nó đi vệ sinh đúng giờ, trong khi nó không có nhu cầu. Sau này, khi đứa trẻ lớn như một người trưởng thành, anh ta gặp một loạt các vấn đề tâm lý như rối loạn lo âu, ADHD, OCD, mà không biết lý do tại sao.”
Gia đình là môi trường đầu tiên và lâu dài nhất định hình tâm lý, nhân cách. Nếu môi trường này đầy áp lực, định kiến, áp đặt, thiếu tình thương, nó sẽ gieo mầm tổn thương tâm lý, để lại những “vết thương” tinh thần mà con người mang suốt đời.
Những vết thương này có thể biến thành lo âu, trầm cảm, ám ảnh… — tức là “bệnh tâm thần” theo nghĩa rộng.
Nhiều nghiên cứu tâm lý học hiện đại cho thấy trải nghiệm tuổi thơ (nhất là trong gia đình) ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe tâm thần.
“Trẻ em chưa từng được tôn trọng như người lớn. Chúng thường bị coi là ngu ngốc và bị áp đặt. Đó là một dạng nô lệ hiện đại.” - Osho
Bạo lực gia đình, so sánh con cái, kỳ vọng quá mức, hoặc sự lạnh nhạt tình cảm đều có thể để lại hậu quả lâu dài.
Carl Jung - Nhà tâm lý học người Thuỵ Sĩ - cho rằng tâm trí con người gồm ý thức, vô thức cá nhân, và vô thức tập thể. Gia đình là môi trường đầu tiên định hình hai phần vô thức này.
Gia đình truyền lại các “nguyên mẫu” (archetypes) — hình ảnh và vai trò cố hữu như “người cha nghiêm khắc”, “người mẹ hy sinh”, “đứa con ngoan”.
Khi những nguyên mẫu này bị bóp méo (cha bạo lực, mẹ kiểm soát, con bị áp đặt), chúng gieo vào vô thức những “bóng tối” (shadow) — phần bị chối bỏ hoặc bị kìm nén của bản thân.
Bệnh tâm thần, theo Jung, nhiều khi xuất phát từ việc cá nhân không hòa giải được với những “bóng tối” đó.
Trong gia đình, đứa trẻ thường phải “đeo mặt nạ” (persona) để được chấp nhận: ngoan ngoãn, lễ phép, không bộc lộ giận dữ, không chống đối.
Mặt nạ này khiến một phần cảm xúc và bản năng bị đẩy xuống vô thức, tích tụ thành xung đột tâm lý.
Nếu gia đình không cho phép con người sống thật, nó sẽ trở thành “cái nôi của bóng tối” — nơi gieo những mầm mống bất ổn tinh thần.
Để chữa lành, cá nhân cần quá trình “cá thể hóa” (individuation) — đối diện và hòa giải với những phần bị gia đình kìm nén.
Trên thực tế, nhiều con đường giác ngộ trên thế giới đòi hỏi sự cắt đứt gốc rễ khỏi gia đình. Giesu, Đức Phật, đều là những kẻ bất tuân. Nếu họ ngoan, Giesu sẽ nối nghiệp thợ mộc của cha, còn Phật tiếp tục trị vì vương quốc.
Gia đình là môi trường đầu tiên và lâu dài nhất định hình tâm lý, nhân cách. Nếu môi trường này đầy áp lực, định kiến, áp đặt, thiếu tình thương, nó sẽ gieo mầm tổn thương tâm lý, để lại những “vết thương” tinh thần mà con người mang suốt đời.
Những vết thương này có thể biến thành lo âu, trầm cảm, ám ảnh… — tức là “bệnh tâm thần” theo nghĩa rộng.
Nhiều nghiên cứu tâm lý học hiện đại cho thấy trải nghiệm tuổi thơ (nhất là trong gia đình) ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe tâm thần.
“Trẻ em chưa từng được tôn trọng như người lớn. Chúng thường bị coi là ngu ngốc và bị áp đặt. Đó là một dạng nô lệ hiện đại.” - Osho
Bạo lực gia đình, so sánh con cái, kỳ vọng quá mức, hoặc sự lạnh nhạt tình cảm đều có thể để lại hậu quả lâu dài.
Carl Jung - Nhà tâm lý học người Thuỵ Sĩ - cho rằng tâm trí con người gồm ý thức, vô thức cá nhân, và vô thức tập thể. Gia đình là môi trường đầu tiên định hình hai phần vô thức này.
Gia đình truyền lại các “nguyên mẫu” (archetypes) — hình ảnh và vai trò cố hữu như “người cha nghiêm khắc”, “người mẹ hy sinh”, “đứa con ngoan”.
Khi những nguyên mẫu này bị bóp méo (cha bạo lực, mẹ kiểm soát, con bị áp đặt), chúng gieo vào vô thức những “bóng tối” (shadow) — phần bị chối bỏ hoặc bị kìm nén của bản thân.
Bệnh tâm thần, theo Jung, nhiều khi xuất phát từ việc cá nhân không hòa giải được với những “bóng tối” đó.
Trong gia đình, đứa trẻ thường phải “đeo mặt nạ” (persona) để được chấp nhận: ngoan ngoãn, lễ phép, không bộc lộ giận dữ, không chống đối.
Mặt nạ này khiến một phần cảm xúc và bản năng bị đẩy xuống vô thức, tích tụ thành xung đột tâm lý.
Nếu gia đình không cho phép con người sống thật, nó sẽ trở thành “cái nôi của bóng tối” — nơi gieo những mầm mống bất ổn tinh thần.
Để chữa lành, cá nhân cần quá trình “cá thể hóa” (individuation) — đối diện và hòa giải với những phần bị gia đình kìm nén.
Trên thực tế, nhiều con đường giác ngộ trên thế giới đòi hỏi sự cắt đứt gốc rễ khỏi gia đình. Giesu, Đức Phật, đều là những kẻ bất tuân. Nếu họ ngoan, Giesu sẽ nối nghiệp thợ mộc của cha, còn Phật tiếp tục trị vì vương quốc.
