Nếu theo bài báo này thì điều 4 là khởi động kêu đi họp rồi. Nhưng đây không phải lần đầu Ba Lan kêu gọi nên có lẽ cũng chưa có khả năng gì xảy ra quá lớn
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Article 4 of the North Atlantic Treaty has been invoked seven times, yet is still an underappreciated part of NATO’s founding agreement.
cepa.org
Điều 4 được kích hoạt 7 lần trong lịch sử với Thổ Nhĩ Kỳ và Ba Lan. Chat Gemini tóm tắt như dưới đây:
1. Câu chuyện của Thổ Nhĩ Kỳ (5 lần kích hoạt):
Bài viết chỉ ra rằng phản ứng của NATO sau các lần Thổ Nhĩ Kỳ viện dẫn Điều 4 là không giống nhau. Đây chính là bằng chứng cho thấy nó
có tác động thực tế, dù không phải lúc nào cũng theo một kịch bản.
- Có hỗ trợ trực tiếp: Bài báo nêu rõ: "Phản ứng của NATO rất đa dạng, vừa đề nghị hỗ trợ trực tiếp ví dụ như vào năm 2012, trong khi những lần khác chỉ giới hạn ở việc tham vấn.". Điều này cho thấy, ít nhất trong một số trường hợp, việc kích hoạt Điều 4 đã dẫn đến sự hỗ trợ cụ thể, không chỉ dừng lại ở lời nói.
- Tác động ngoại giao: Ngay cả khi chỉ "giới hạn ở việc tham vấn", hành động này buộc toàn bộ 32 quốc gia thành viên phải ngồi lại, lắng nghe và thảo luận về mối lo ngại an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là một hành động ngoại giao quan trọng, thể hiện sự đoàn kết và gây áp lực chính trị lên các tác nhân gây ra mối đe dọa.
2. Câu chuyện của Ba Lan và các nước Đông Âu (năm 2014 và 2022):
- Năm 2014 (Ba Lan): Sau khi Nga sáp nhập Crimea, Ba Lan đã kích hoạt Điều 4. Tác động ở đây không phải là một cuộc chiến với Nga, mà là việc chính thức đưa mối đe dọa từ Nga ra trước toàn bộ liên minh, khởi đầu cho một loạt các biện pháp tăng cường phòng thủ ở sườn phía Đông sau này.
- Năm 2022 (Ba Lan và 7 quốc gia khác): Việc 8 quốc gia cùng lúc yêu cầu tham vấn theo Điều 4 sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine là một hành động có tác động chính trị cực kỳ mạnh mẽ. Nó thể hiện một mặt trận thống nhất và mức độ báo động cao của các quốc gia ở sườn phía Đông, dẫn đến các quyết định nhanh chóng về việc tăng cường quân đội và khí tài đến khu vực này.
Kết luận của bài viết: Vai trò nhất quán và phòng ngừa
Bài viết lập luận rằng quan niệm Điều 4 "không có tác động" là một sự hiểu lầm về vai trò của nó. Tác giả cho rằng:
"...có thể cho rằng Điều 4 đã đóng một vai trò nhất quán hơn trong phản ứng của phương Tây trước các mối đe dọa quân sự khi chúng nảy sinh so với Điều 5."
Bài viết kết luận:
"Điều 4 cho phép các đồng minh phản ứng với các mối đe dọa trước khi chúng trở thành mối đe dọa hiện hữu.".
----------------------------------------------------
Điều 5 và điều 4 là hoàn toàn độc lập về mặt kích hoạt
"Các Bên thỏa thuận rằng một
cuộc tấn công vũ trang (an armed attack) chống lại một hay nhiều Bên ở Châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại tất cả các Bên; và do đó, họ thỏa thuận rằng, nếu một cuộc tấn công vũ trang như vậy xảy ra, mỗi Bên, trong khi thực thi quyền phòng vệ cá nhân hoặc tập thể được công nhận bởi Điều 51 của Hiến chương Liên Hợp Quốc, sẽ hỗ trợ Bên hoặc các Bên bị tấn công bằng cách ngay lập tức, một cách cá nhân và phối hợp với các Bên khác, thực hiện
hành động mà họ cho là cần thiết (such action as it deems necessary), bao gồm cả việc sử dụng lực lượng vũ trang, để khôi phục và duy trì an ninh của khu vực Bắc Đại Tây Dương."
Chiếu lại sự kiện 11/09, nó sẽ có 1 quy trình để đưa ra điều 5. Quy trình này là case by case và có lẽ phụ thuộc vào Mỹ nhiều hơn (rõ ràng 11/09 là vào Mỹ)
Bước 1: Tuyên bố kích hoạt có điều kiện (12/09/2001)
"Hội đồng đã nhất trí rằng
nếu xác định được cuộc tấn công này được chỉ đạo từ nước ngoài chống lại Hoa Kỳ, nó sẽ được coi là một hành động thuộc phạm vi của Điều 5 trong Hiệp ước Washington..."
Bước 2: Tuyên bố xác nhận và kích hoạt chính thức (02/10/2001)
===> Sau gần ba tuần, sau khi Hoa Kỳ thu thập và trình bày thông tin tình báo cho các đồng minh, Tổng thư ký NATO lúc đó là Lord Robertson đã đưa ra tuyên bố xác nhận.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
=> Điều 5 còn kích hoạt dựa trên nhiều yếu tố và chủ đích tạo ra sự mơ hồ nhằm không thu hẹp định nghĩa nào về tấn công vũ trang kiểu mới có thể xảy ra trong tương lai. Nên lần này nếu chưa có một vài quả tên lửa thật sự vào NATO / tấn công mạng hàng loạt,... thì chưa có gì xảy ra đâu, và Ngú nếu đã làm được thì làm lâu rồi, cơ bản cũng chưa có gì đâu