Don Jong Un
Địt xong chạy
Bạn có thể hoàn tất giai đoạn hôn nhân và cùng nhau sang một giai đoạn mới, hoặc kết thúc mối quan hệ. (Hình minh họa: Andrew Leu/Unsplash)
“Sotsukon” là sự kết hợp của hai từ tiếng Nhật: “sotsugyo” (hoàn tất) và “kekkon” (hôn nhân). Thuật ngữ này được nhà văn Yumiko Sugiyama đặt ra vào năm 2004 trong cuốn sách “Sotsukon no Susume” (Khuyến khích “thanh lý” hôn nhân).
Khác với ly thân, sotsukon là tình trạng cho phép những người đã kết hôn duy trì sự gắn kết xã hội và pháp lý, nhưng sống riêng và tự do theo đuổi những sở thích, mục tiêu, lối sống khác nhau. Nó đặc biệt hấp dẫn đối với những phụ nữ lớn tuổi, những người đã dành cả đời để chăm lo gia đình, nuôi dạy con cái, và mong muốn được sống theo ý mình khi về già.
Có rất nhiều cặp vợ chồng trên khắp thế giới vẫn kết hôn, vẫn ở chung nhà nhưng đã ly thân do không còn có điểm chung nữa. Điểm khác biệt duy nhất giữa Nhật Bản và phần còn lại của thế giới là việc ly thân không được pháp luật Nhật công nhận.
Khảo sát cho thấy có tới hơn 56% phụ nữ đã kết hôn đặc biệt hào hứng với sotsukon, với hầu hết thích áp dụng phương pháp này ở độ tuổi từ 60 đến 65, khi chồng họ nghỉ hưu.
Theo truyền thống Nhật Bản, phụ nữ, dù có đi làm hay không, vẫn là người lo quản lý và làm mọi việc trong nhà, sao cho nhà cửa luôn tươm tất, sạch sẽ, cơm nóng ngày ba bữa. Đàn ông Nhật thì thường không ưa làm việc nhà, họ chỉ cố gắng lo kinh tế gia đình. Khi đến tuổi nghỉ hưu, người đàn ông xem như “xong việc,” nhưng phụ nữ thì vẫn tiếp tục bận rộn với công việc nội trợ, vẫn chợ búa, cơm nước.
Xu hướng mới này mang lại cho nhiều phụ nữ Nhật Bản một cuộc sống mới. Khi sống riêng, họ có thể bắt đầu quay lại cuộc sống tự do như thời thiếu nữ, học hỏi hoặc làm những việc họ thích như vẽ tranh, học đàn, học hát,… thay vì tiếp tục phục vụ cho ông chồng nay đã nghỉ hưu nên càng có nhiều thời gian để phát sinh nhiều yêu cầu.
Do quen với nếp được phục vụ, một số đàn ông thấy mình phải vật lộn để xoay xở khi không có bàn tay người nội trợ trong nhà.
Nhiều cặp vợ chồng con cái trưởng thành và dời ra sống riêng, lúc ấy chỉ còn “ta với ta.” Nhưng ở tuổi này, hoàn cảnh này, “ta” khác với “ta” hồi đó.
Ngày trước, cả hai đều tất bật với bao nhiêu là trách nhiệm cho một gia đình: Kiếm tiền, nuôi dạy con cái, chăm sóc sức khỏe và cố gắng xây dựng một gia đình trọn vẹn. Đặc biệt với thế hệ boomers, thế hệ sinh từ năm 1946 đến 1964, họ thường quên đi mọi nhu cầu của bản thân mà lo cho gia đình.
Nhưng khi chỉ còn hai người, đặc biệt là những cặp vợ chồng không còn cảm thấy đồng điệu về mọi vấn đề, cuộc sống sẽ rất nhạt nhẽo. Họ không có gì nhiều để nói với nhau, mà đôi khi hễ nói ra là thành cãi nhau. Ngày trước không dám cãi nhau trước mặt con cái, giờ thì… xả láng. Chưa kể cãi vì… lãng tai, nghe không rõ. Ông nói gà, bà nghe thành vịt.
Lý do những người được hỏi đưa ra cho việc muốn thực hiện sotsukon thường phản ánh mong muốn tận hưởng cuộc sống mà không còn bị chi phối bởi nhu cầu của chồng con, như: “Tôi muốn mỗi người theo đuổi ước mơ của riêng mình khi chúng ta vẫn còn sức khỏe tốt để làm điều đó.” “Tôi muốn có thời gian cho riêng mình mà không phải bận tâm đến việc báo cáo hành động của mình với chồng.” “Giờ con cái đã trưởng thành, tôi muốn làm tất cả những điều mình từng muốn làm nhưng lại không dám làm.” “Tôi muốn được tự do khỏi việc nhà.” “Tôi yêu chồng mình, nhưng việc sống chung một nhà suốt ngày khiến chúng tôi coi thường nhau. Sống xa nhau sẽ khiến chúng tôi trân trọng và yêu thương nhau hơn.”
Đó là về phần phụ nữ. Đối với nam giới lại khác.
Trong một trường hợp gần đây được SCMP đưa tin, ông Tetsu Yamada, 60 tuổi, cư dân Tokyo, cựu giám đốc điều hành sản xuất, đã chọn “thanh lý hôn nhân” sau khi vợ ông từ chối chuyển về quê sống cùng ông.
Với khoản lương hưu 50 triệu yen (khoảng $340,500), ông Yamada tin rằng một cuộc sống nông thôn yên bình sẽ đánh dấu sự khởi đầu cho “chương thứ hai” của mình. Tuy nhiên, sau khi chuyển ra ở riêng, ông nhanh chóng nhận ra mình không thể đảm đương những công việc nhà cơ bản như dọn dẹp và nấu nướng. Yamada thừa nhận rằng ông thường sống nhờ rau củ đông lạnh và mì ăn liền vì không có vợ để nấu ăn, thiếu kỹ năng sống. Ngược lại, Keiko, vợ ông, lại đang sống rất sung túc ở Tokyo, điều hành một xưởng sản xuất đồ thủ công và có một cuộc sống xã hội bận rộn.
Một trong những khía cạnh quan trọng của sotsukon là tính linh hoạt của nó. Một số vợ chồng vẫn sống chung nhà nhưng tự nấu nướng và dọn dẹp như những người bạn cùng nhà. Những cặp khác chọn sống riêng nhưng thường xuyên gặp gỡ, trò chuyện hoặc giúp đỡ nhau khi cần thiết.
Không giống như ly hôn, sotsukon không liên quan đến các thủ tục pháp lý, khiến nó trở thành một cách tiết kiệm và dễ dàng hơn để tạo không gian riêng tư trong hôn nhân. Vợ chồng họ cũng có thể dễ dàng quay lại lối sống cũ, và khi tuổi già đến gần, việc có một mối liên hệ chính thức với người sẽ giúp chăm sóc bạn khi cần thiết sẽ mang lại sự an tâm.
Để sotsukon thành công, các cặp vợ chồng cần cởi mở và trung thực về những gì họ mong muốn từ mối quan hệ. Tài chính là một lĩnh vực cụ thể cần được xác định trước. Liệu một người sẽ chu cấp cho nhu cầu hàng ngày của người kia, hay mỗi người sẽ tự trả? Ai sẽ trả hết nợ vay mua nhà?
Mặc dù ly hôn bảo đảm các quyền tài chính cụ thể cho mỗi bên, và luật dân sự yêu cầu phải chăm lo nhu cầu hàng ngày của người phối ngẫu phụ thuộc, nhưng các mối quan hệ sotsukon lại khiến những quyết định này trở nên không chắc chắn. Các cặp đôi tìm kiếm sotsukon nên thảo luận trước những vấn đề này với luật sư hoặc cố vấn tài chính để tránh bất kỳ xung đột nào sau này.
Nhưng khoảng cách mới giữa họ có khả năng dẫn đến những mối tình mới. Liệu điều đó có được coi là ngoại tình và dẫn đến ly hôn thực sự không? Tỷ lệ cao của những con số ủng hộ sotsukon cho thấy, mặc dù một số người sẽ tiếp tục có những cuộc hôn nhân viên mãn trong suốt cuộc đời, điều mà ai cũng mong muốn khi kết hôn, nhưng hầu hết đều biết rằng những kỳ vọng mà chúng ta từng duy trì sẽ đến một lúc nào đó không còn phù hợp với lợi ích tốt nhất của mỗi người nữa. Bạn có thể hoàn tất giai đoạn hôn nhân và cùng nhau sang một giai đoạn mới, hoặc kết thúc mối quan hệ.
Tất nhiên, ngay từ đầu, cuộc sống hôn nhân không nên ngăn cản bất kỳ ai sống theo cách mình muốn sống. Nhưng ở Nhật Bản, mọi người rất nghiêm túc trong việc hoàn thành vai trò xã hội của mình. Áp lực nội tại buộc họ phải thực hiện những vai trò đó theo cách “đúng đắn” là rất lớn.
Thật đáng mừng khi các thế hệ đi trước đang bắt đầu dạy người Nhật rằng con đường thực sự đúng đắn chính là con đường của riêng mình.
