Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nhấn mạnh sông Tô Lịch là “con sông lịch sử” ở Hà Nội, Phó Chủ tịch Quốc hội băn khoăn tại sao thành phố làm rất nhiều dự án hạ tầng chiến lược nhưng không có dự án "ra tấm ra món" cho con sông này.
Câu chuyện hồi sinh sông Tô Lịch được Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu ra tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 26/9, khi xem xét Báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”.Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết việc thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy (Ảnh: Hồng Phong).
Quảng cáo của DTads
Trong đó, tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng. Đặc biệt, theo ông Huy, ô nhiễm không khí (do bụi mịn) đang là vấn đề nhức nhối tại một số đô thị lớn, nhất là ở Hà Nội và TPHCM.
Bên cạnh đó, chất lượng môi trường một số đoạn sông, tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải, còn diễn biến phức tạp.
Trong khi đó, việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề còn chưa được quan tâm đúng mức.
Báo cáo giám sát nêu số liệu chỉ có khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý. Hạ tầng kỹ thuật xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn lạc hậu, hình thức chôn lấp trực tiếp vẫn chiếm tỷ lệ cao, tới 62%, nhiều bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, không đạt yêu cầu về môi trường…
Từ thực tế đó, Đoàn giám sát của Quốc hội đề xuất nhiều giải pháp cấp bách, trong đó nhấn mạnh cần thực hiện ngay các biện pháp kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TPHCM
Đoàn giám sát cũng đề xuất cải thiện chất lượng môi trường một số đoạn sông bị ô nhiễm nghiêm trọng trên các sông: Ngũ Huyện Khê, Tô Lịch, Bắc Hưng Hải…
Thảo luận thêm về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề cập đến việc xử lý nước thải đô thị. Dẫn số liệu báo cáo chỉ 18% nước thải đô thị được thu gom, xử lý, bà Thanh nhấn mạnh còn tới hơn 80% nước thải đô thị vẫn xả thẳng ra môi trường, gây ô nhiễm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh (Ảnh: Hồng Phong).
Dẫn chứng điển hình ở Hà Nội là sông Tô Lịch, “con sông lịch sử”, Phó Chủ tịch Quốc hội băn khoăn: “Hà Nội làm rất nhiều dự án hạ tầng chiến lược như Đường Vành đai 3, Vành đai 4, tại sao không có một dự án "ra tấm ra món" cho sông Tô Lịch?”.
Theo bà Thanh, việc đầu tư không có gì khó, chỉ cần học tập việc cải tạo suối Thanh Khê ở Thủ đô Seoul của Hàn Quốc.
Cho biết cả nước hiện có 5 nhà máy đốt rác phát điện, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh câu chuyện kinh tế tuần hoàn và rác thải trở thành tài nguyên đầu vào của ngành kinh tế khác không còn là phát hiện mới, mà thành thực tế phổ biến ở các nước.
Dẫn bài học từ Séc, bà Thanh cho biết ở đây, rác thải không chỉ được đốt để phát điện mà còn tạo ra sản phẩm là gạch xây dựng. Trong khi tại Việt Nam rác thải vẫn chủ yếu được đốt và chôn lấp.
Góp ý, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chọn thành phố lớn đầu tư một số nhà máy rác không chỉ phát điện mà có thể tạo ra các sản phẩm khác để tạo bước đột phá trong xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.
Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng cần có câu trả lời rõ về thực trạng ô nhiễm, đặc biệt ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh (Ảnh: Phạm Thắng).
“Chúng ta phải trả lời câu hỏi nguồn phát thải ở các đô thị hiện nay là gì, thực trạng ra sao? Phát thải từ công nghiệp, bụi xây dựng hay các phương tiện giao thông như thế nào?", ông Vinh nói và thêm rằng, nếu thấy rõ thực trạng sẽ đưa ra giải pháp tốt hơn.
Về vấn đề rác thải, theo ông Vinh, thực tế xử lý rác thải ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM vẫn rất khó khăn. Trong khi đó, những địa bàn ở nông thôn vẫn chủ yếu áp dụng biện pháp gom lại và đốt.
Hướng giải quyết cho bài toán này, ông Vinh cho rằng nên tính tới hành lang pháp lý cho các dự án xử lý rác theo định hướng vừa xử lý đốt rác, vừa chuyển rác thành năng lượng điện.
Cùng với việc nghiên cứu, đầu tư công nghệ xử lý rác thải, ông Vinh góp ý cần tính toán thêm việc thu gom và phân loại rác thải.
