Nguồn hình ảnh,Getty Images/BBC
12 tháng 10 2025
Khi mục tiêu tăng trưởng hơn 8% năm nay đang là một thách thức thì ông Tô Lâm, Tổng Bí thư Đảng ******** Việt Nam, lại đề ra một con số cao hơn cho năm 2026: GDP tăng trên 10%, thu nhập bình quân đầu người khoảng 5.400-5.500 USD.
Mục tiêu này được Tô Lâm đưa ra trong Hội nghị 13 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13, nhấn mạnh yêu cầu tăng hai con số là "bắt buộc" phải thực hiện được dù thừa nhận "hết sức khó khăn".
Đây là một mức tăng trưởng cao và mới so với mục tiêu hiện tại.
Nhưng hàng loạt sự kiện xuất hiện, trong đó có cuộc chiến thuế quan mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, đã tác động không nhỏ đến kinh tế thế giới và Việt Nam.
Dẫu vậy, Thủ tướng Phạm Minh Chính tuyên bố hồi tháng 9 rằng "mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% trong năm nay là mục tiêu khó, nhưng khó mấy cũng phải làm, không thể không làm và có điều kiện để làm".
Quyết tâm chính trị đã tiếp tục được củng cố với mục tiêu 10% trong năm 2026, năm đầu tiên của nhiệm kỳ mới.
Con số tăng trưởng hơn 10% này cao hơn đến 4 điểm phần trăm so với dự báo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).
Trong báo cáo xuất bản hồi tháng 9, ADB dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 ở mức 6,7% và 6% trong năm 2026.
Giới chuyên gia cũng nhận định sẽ có các rủi ro.
"Tăng trưởng kinh tế 10% cho năm 2026 được xem là một mục tiêu rất cao vọng sau nhiều năm duy trì ở mức thấp hơn. Mặc dù tăng trưởng cao sẽ mang lại những lợi ích rõ ràng như tạo thêm công ăn việc làm và thúc đẩy phát triển các lĩnh vực kinh tế nhưng cũng đi kèm với rủi ro lớn," chuyên gia tài chính-ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu từ TP HCM bình luận với BBC News Tiếng Việt hôm 10/10.
Liệu quyết tâm chính trị rất cao đó có thể thực hiện được trong một một thế giới bất định và đầy biến động như hiện nay?
Những rủi ro nào quốc gia phải đối mặt khi tăng trưởng bằng mọi giá này là "yêu cầu bắt buộc" theo lời ông Tô Lâm?
Vì sao phải đặt mục tiêu tăng trưởng cao?
Tháng 11/2024, Quốc hội đã giao cho chính phủ của ông Phạm Minh Chính mức tăng trưởng kinh tế năm 2025 là 6,5-7%, phấn đấu 7-7,5%.Nhưng mục tiêu này sau đó đã thay đổi sau khi ông Tô Lâm muốn tăng trưởng 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo trong cái gọi là "kỷ nguyên vươn mình" nhằm đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045.
"Nếu không đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số trong nhiều năm liên tiếp, chúng ta sẽ khó hoàn thành mục tiêu này. Hiện thu nhập bình quân đầu người mới khoảng 5.000 USD, trong khi mục tiêu là đạt 20.000 USD trong vòng 20 năm tới. Thời gian bây giờ không cho phép nữa, chúng ta phải tập trung rất cao," vị tổng bí thư thúc giục.
Vì thế, đến tháng 2/2025, Quốc hội lại giao cho chính phủ mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên.
Thủ tướng Phạm Minh Chính ấn định các con số cụ thể: 8,3-8,5%.
"Không còn cách nào khác, chúng ta phải duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục từ nay tới 2045," Thủ tướng Chính nêu quyết tâm.
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh đây là cách để Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các quốc gia phát triển và đạt được mục tiêu trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.
Là một nền kinh tế phụ thuộc lớn vào xuất khẩu và đầu tư nước ngoài (FDI), Việt Nam muốn có số liệu tăng trưởng cao còn để thu hút thêm nhiều nhà đầu tư quốc tế và còn để hỗ trợ cho áp lực tỉ giá, theo nhận định của Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền từ Đại học Nguyễn Tất Thành (TP HCM).
"Những nước nào có tốc độ tăng trưởng cao thì các nhà đầu tư kỳ vọng thị trường ở đó tốt. Khi FDI đến nhiều, xuất khẩu sẽ tăng, nguồn cung ngoại tệ sẽ dồi dào," ông Điền nói với BBC News Tiếng Việt hồi tháng 8/2025.
"Mục tiêu tăng trưởng là ý chí chính trị của Việt Nam," Tiến sĩ kinh tế Lê Hồng Giang từ Úc bình luận với BBC hồi tháng Bảy.
Do đó, theo ông Giang, sẽ khó có trường hợp mục tiêu này bị điều chỉnh xuống cho dù tình hình thế giới có biến động ra sao.
Ông Phạm Minh Chính cũng cương quyết "chỉ bàn làm, không bàn lùi" bởi vì "Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi".
Mục tiêu mới mà ông Tô Lâm vừa đặt ra dường như khẳng định cho các nhận định đó.
Nguồn hình ảnh,VGP
Chụp lại hình ảnh,Thủ tướng Chính nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng năm nay "khó mấy cũng phải làm"
Những thách thức
Chỉ riêng mục tiêu 8,3-8,5% trong năm nay đã vô cùng thách thức cho dù tăng trưởng 3 quý đầu năm ấn tượng, Cục Thống kê nhận định.Với kết quả tăng trưởng 7,85% trong 9 tháng đầu năm, cục này dự báo kịch bản khả thi nhất là nền kinh tế chỉ có thể chạm tới mức 8% do quý 4 có nhiều khó khăn.
Ngay cả với mục tiêu đó, GDP quý 4 phải tăng 8,4% - mức tăng cao nhất kể từ năm 2011.
Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm ở mức 8,3%, quý 4 phải tăng trưởng 9,5%, trong khi nếu muốn chạm mốc 8,5% cả năm, tăng trưởng quý 4 cần đạt tới 10,2%, Cục Thống kê ước tính.
Những con số này càng trở nên khó khăn hơn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều rủi ro và áp lực suy giảm thương mại, bà Nguyễn Thị Mai Hạnh - Trưởng ban hệ thống tài khoản quốc gia của Cục Thống kê - thừa nhận.
Một bài viết trên tạp chí điện tử VnEconomy hồi tháng Ba chỉ ra ba thách thức nội tại lớn mà Việt Nam phải đối mặt để đạt mục tiêu tăng trưởng cao trong thời gian tới.
Các thách thức gồm nguồn lực lao động giới hạn vì dân số già hóa, năng suất lao động thấp và hiệu quả tận dụng nguồn lực chưa cao.
Các định chế tài chính quốc tế cũng dự báo tăng trưởng Việt Nam thấp hơn đáng kể so với mục tiêu của lãnh đạo quốc gia này.
Ngoài ADB như đã đề cập ở trên, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trong báo cáo trung tuần tháng 9 đưa ra con số tăng trưởng 6,5% cho năm 2025 và chỉ còn 5,6% vào năm 2026.
Con số mà Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo lần lượt là 6,6% và 6,1% cho năm nay và năm sau.
Cả IMF lẫn WB đều cho rằng phải đến năm 2027, nền kinh tế của Việt Nam mới có đà tăng trưởng trở lại.
Sự khác biệt này, theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, xuất phát từ "bản chất của từng bên".
Theo đó, các chính phủ thường đưa ra các dự báo và bức tranh "màu hồng" nhằm thể hiện triển vọng lạc quan tối đa, đồng thời là động lực để thúc đẩy kinh tế, đặc biệt là khu vực tư nhân - như tinh thần của Nghị quyết 68 ở Việt Nam.
Ngược lại, các tổ chức quốc tế sử dụng các mô hình đánh giá phát triển với bộ tiêu chí khắt khe hơn. Trong bối cảnh hiện tại, họ nhìn thấy một số vấn đề rủi ro rõ rệt ở Việt Nam, trong đó nổi bật là ngoại thương bị ảnh hưởng và doanh nghiệp nhỏ và vừa thiếu vốn trầm trọng.
IMF chỉ ra triển vọng kinh tế Việt Nam bị hạn chế do sự bất ổn toàn cầu cao, đặc biệt là về các chính sách kinh tế và thương mại. Mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Việt Nam đang đối diện với thách thức gia tăng từ môi trường thương mại quốc tế thay đổi nhanh chóng và khó lường.
Đặc biệt, xuất khẩu - một trong những động lực tăng trưởng chính - sang Mỹ, thị trường lớn nhất, đã bắt đầu ghi nhận mức giảm trong hai tháng gần nhất so với các tháng trước đó.
Các mức tăng ấn tượng trong hơn nửa đầu 2025 được cho là do các nhà sản xuất đẩy mạnh đơn hàng để kịp xuất sang Mỹ trước khi thuế quan chính quyền Trump chính thức có hiệu lực vào ngày 7/8.
Triển vọng tăng trưởng của Việt Nam đang nằm trong vòng bất định lớn, phụ thuộc hoàn toàn vào diễn biến thương mại thế giới và quá trình thực hiện thành công các cải cách cấu trúc, theo IMF.
Trong trung hạn, tăng trưởng tiềm năng bị dự báo sẽ bị kéo xuống do thay đổi nhân khẩu học, cụ thể là dân số già hóa, và gánh nặng dai dẳng từ chính sách thương mại toàn cầu không chắc chắn, gây khó khăn cho đầu tư.
Tuy nhiên, tổ chức này cũng lưu ý trong kịch bản tích cực, nếu bất ổn thương mại lắng xuống, Việt Nam sẽ có cơ hội tái cơ cấu và giành thêm thị phần xuất khẩu lớn hơn.
Quan trọng hơn, việc triển khai thành công các dự án hạ tầng đã được lên kế hoạch cùng với các cải cách cấu trúc toàn diện có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng trung hạn, mang lại mức tăng hơn 2 điểm phần trăm.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Tiền đồng Việt Nam đã giảm hơn 3% so với đô la Mỹ từ đầu năm đến nay
Lạm phát và bong bong bóng tài sản
Theo chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu, tăng trưởng tín dụng hiện đã vượt 10% và có thể đạt tới 20% vào cuối năm, do đó nếu Việt Nam muốn đạt tăng trưởng GDP 10% năm sau, tăng trưởng tín dụng có thể phải gấp đôi."Việc bơm một lượng tiền lớn vào lưu thông, cùng với lãi suất thấp, tạo ra một 'đồng tiền dễ dãi'. Điều này không chỉ gây áp lực lên lạm phát mà còn có thể tạo ra những bong bóng trên các thị trường tài chính như bất động sản và chứng khoán, lặp lại những bài học khủng hoảng nợ xấu đã xảy ra trong quá khứ," Tiến sĩ Hiếu bình luận.
Các nhà hoạch định chính sách dường như cũng đã cảnh giác.
Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển khẳng định tăng trưởng không thể bằng mọi giá mà cần ưu tiên hàng đầu là ổn định vĩ mô và sức chống chịu của nền kinh tế.
Ông Hiển, tại Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam 2025 được tổ chức vào đầu tháng 10, cho rằng nếu để lạm phát vượt tầm kiểm soát, cái giá phải trả sẽ lớn hơn rất nhiều so với lợi ích kinh tế mà tốc độ tăng trưởng mang lại.
Giới kinh tế bày tỏ sự hoài nghi về chính sách tăng trưởng nhờ bơm tiền, nói rằng dòng tiền không đi vào sản xuất, kinh doanh như mong đợi mà sẽ neo lại ở các kênh đầu cơ như bất động sản, chứng khoán, vàng,...
Công ty đánh giá tín dụng Fitch Ratings hồi trung tuần tháng Tám đã cảnh báo rằng việc Việt Nam vẫn cương quyết bám chặt mục tiêu tăng trưởng cao có thể dẫn đến các chính sách "quá nóng," làm gia tăng rủi ro về đòn bẩy tài chính.
Điều này sẽ không chỉ làm yếu đi hồ sơ tín dụng quốc gia mà còn tạo áp lực lớn lên sự ổn định của hệ thống ngân hàng trong nước. Chạy theo tốc độ tăng trưởng cao có thể phải trả giá bằng sự ổn định tài chính, Fitch lưu ý.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng lo lắng rằng thách thức nổi bật nhất là nền kinh tế Việt Nam đang phụ thuộc quá nhiều vào tín dụng ngân hàng. Bà Hồng chỉ rõ dư nợ tín dụng/GDP đã lên tới 134% vào cuối năm 2024.
Điều này tiềm ẩn rủi ro hệ thống và có thể gây ra những hệ lụy lớn cho nền kinh ttế, đặc biệt làm suy giảm khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng cao đi đôi với bền vững.
Tính đến cuối tháng 9 năm nay, tổng dư nợ ước tính đạt 17,7 triệu tỷ đồng, cao hơn 4% so với cùng kỳ năm 2024. Với đà này, Ngân hàng Nhà nước dự báo tăng trưởng tín dụng cả năm có thể ở mức 19-20%, cao hơn kế hoạch đề ra (16%) và trở thành mức cao nhất trong 15 năm.
Phó Giáo sư-Tiến sĩ Phạm Thế Anh, từ Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội), bình luận với BBC hồi tháng trước rằng Chính phủ quyết tâm được mục tiêu tăng trưởng cao và trong những tháng gần đây đang nóng lòng thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.
"Họ nghĩ cứ tăng trưởng tín dụng sẽ đạt được tăng trưởng GDP. Nhưng không phải. Hai điều này không nhất thiết cùng chiều với nhau, đặc biệt khi thị trường đã có dấu hiệu nóng, khi tăng trưởng tín dụng nước mình vốn đã ở mức cao và duy trì như vậy trong nhiều năm rồi."
Ông Thế Anh giải thích rằng mục tiêu tối hậu của chính phủ và ngân hàng trung ương là kiểm soát lạm phát, thúc đẩy việc làm và tăng trưởng. Và với một nền kinh tế mở như Việt Nam, điều đó còn là ổn định tỉ giá hối đoái để hỗ trợ hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế, điều mà giới hoạch định chính sách phải lưu ý.
Nhưng tiền bơm ra quá nhiều sẽ đẩy giá cả hàng hóa và chi phí sinh hoạt tăng cao và còn gây trượt giá cho đồng nội tệ - tức không đạt được mục tiêu ổn định tỉ giá hối đoái.
"Việc tăng trưởng tín dụng quá mạnh sẽ khiến hệ thống ngân hàng dễ rơi vào tình trạng mất thanh khoản do vốn huy động không đáp ứng kịp nhu cầu cho vay, vi phạm các giới hạn an toàn," Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu bình luận.
Việc tăng trưởng cho vay quá nóng trong quá khứ, chẳng hạn 53,8% năm 2007, đã dẫn đến hệ quả vĩ mô nghiêm trọng như lạm phát kỷ lục tới 23% năm 2008 và nợ xấu cao (4,9 -8,8% năm 2012).
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Cường, trong bài báo trên tạp chí Đầu tư Tài chính thuộc Hiệp hội tư vấn tài chính Việt Nam (VFCA), nói rằng nếu chỉ theo đuổi tăng trưởng hai con số mà không kiểm soát được lạm phát dưới 5% thì khó đạt được mục tiêu trở thành nước thu nhập cao năm 2045.
Thay vào đó, duy trì tốc độ 7-8% mỗi năm và giữ lạm phát ổn định dưới 3% sẽ đảm bảo nền tảng bền vững, tránh gây ra tình trạng bất ổn tài chính, môi trường và xã hội.
Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh quan điểm "liệu cơm gắp mắm", không nên tăng trưởng bằng mọi giá. Tăng trưởng nóng sẽ mang đến những hậu quả như suy thoái môi trường mà phải mất nhiều năm để phục hồi.
"Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia trong khu vực và quốc tế để áp dụng một bộ chỉ tiêu phát triển bao quát và thực tế hơn thay vì chỉ tập trung vào con số GDP," ông Hiếu nhận định.
