Trong văn hóa truyền thống Việt Nam và thế giới, hiện tượng mây đỏ hay bầu trời đỏ thường được xem như những điềm báo quan trọng, mang nhiều tầng ý nghĩa:
- Ở các nền văn hóa phương Đông, đặc biệt là Trung Quốc cổ đại, dị tượng màu đỏ trên trời được coi là điềm chẳng lành, liên quan đến chiến tranh, đại hạn và khổ cực. Màu đỏ tượng trưng cho binh đao, khói lửa chiến tranh, và sự thay đổi vận mệnh của thiên hạ. Người xưa cho rằng bầu trời đỏ như máu báo hiệu thiên hạ xảy ra binh biến, hạn hán, nạn đói và tang tóc. Trong nhiều sách cổ như “Ất Tỵ chiêm” có ghi chép nhiều điềm báo liên quan đến khí đỏ: khi bầu khí có màu đỏ che kín mặt trời là cảnh báo khốc liệt về đại hạn và loạn lạc chiến tranh, khi khí đỏ xoáy ở đâu sẽ có đổ máu tang thương ở dưới đó, thậm chí cảnh trời đỏ từng báo hiệu sự sụp đổ của các triều đại như nhà Tống, nhà Minh. Triều Minh năm đầu Hoàng đế Sùng Trinh đăng quang có hiện tượng trời đỏ như máu, sau đó lần lượt xảy ra đại hạn, đói kém, lũ lụt, dịch bệnh, cùng với phản loạn và cuối cùng kết thúc triều đại[1].
- Ở Việt Nam, dân gian cũng có quan niệm về những hiện tượng thiên nhiên trên trời như mây ngũ sắc, mây đỏ là những dấu hiệu báo hiệu sự thay đổi sắp đến, có thể là tai ương hoặc may mắn tùy từng trường hợp. Hiện tượng mây đỏ từng xuất hiện trên bầu trời Sapa, Lào Cai mới đây có nhiều người liên tưởng đến điềm báo về thiên tai hay biến đổi khí hậu, dù các chuyên gia khoa học giải thích đó là hiện tượng ánh sáng mặt trời chiếu dưới góc thấp qua lớp khí quyển có nhiều bụi vật chất tạo sắc đỏ đặc trưng[2][3][4].
- Ở phương Tây, những biểu hiện thiên nhiên như "Blood Moon" (trăng máu) hay bầu trời đỏ cũng từng được gắn với các điềm báo trong truyền thuyết hoặc kinh thánh, như cảnh báo tai họa hoặc sự thay đổi lớn của thế giới. Ví dụ trong Kinh Thánh, nước sông biến thành màu đỏ được cho là lời cảnh báo từ Thần về đại họa sắp đến, nhấn mạnh đến sự ăn năn hối cải của con người để tránh tai họa[1].
Tóm lại, trong văn hóa truyền thống, bầu trời đỏ hay mây đỏ thường là dấu hiệu biểu tượng cho những biến động lớn, tai họa, chiến tranh, hoặc biến đổi nghiêm trọng trong xã hội và thiên nhiên. Tuy nhiên, hiện tượng vật lý này ngày nay được giải thích bằng khoa học khí quyển và ánh sáng, không hẳn có liên quan đến điềm báo tâm linh như xưa[1][2][3][4].
Sources
[1] Dị tượng cảnh báo: Trời đỏ như máu, nước sông chuyển thành màu ...
https://www.epochtimesviet.com/di-t...mau-nuoc-song-chuyen-thanh-mau-do_293055.html
[2] Giải mã đám mây đỏ như lửa xuất hiện trên bầu trời Sapa khiến ...
[3] Chuyên gia lý giải về đám mây màu đỏ lạ trên bầu trời Lào Cai
https://nld.com.vn/chuyen-gia-ly-gi...-tren-bau-troi-lao-cai-196240920180651389.htm
[4] Xôn xao ảnh mây đỏ lạ trên trời Lào Cai, chuyên gia nói gì?
https://kienthuc.net.vn/xon-xao-anh-may-do-la-tren-troi-lao-cai-chuyen-gia-noi-gi-post1019170.html
[5] Giải mã điều 'thần bí' trên bầu trời Việt Nam
https://vietnamnet.vn/giai-ma-dieu-than-bi-tren-bau-troi-viet-nam-314.html
[6] 4 hiện tượng lạ trên bầu trời Việt Nam :: HOA LINH THOAI ::
http://www.hoalinhthoai.com/news/detail/news-3142/20/4-hien-tuong-la-tren-bau-troi-Viet-Nam.html
[7] Lý giải hiện tượng xuất hiện "mây ngũ sắc" trên bầu trời TP Hồ Chí ...
https://vtv.vn/xa-hoi/ly-giai-hien-...-bau-troi-tp-ho-chi-minh-2024051221001551.htm
[8] Giải mã hiện tượng mây ngũ sắc xuất hiện trên bầu trời TP ... - TikTok
[9] Kỳ lạ đám mây nhìn như 'cá chép đỏ vượt vũ môn' - Báo Thanh Niên
https://thanhnien.vn/ky-la-dam-may-...ia-ly-gia-co-hay-khong-185240808100827897.htm
Lịch sử ghi chép về hiện tượng mây đỏ hoặc các dị tượng trời đỏ ở Việt Nam còn khá hạn chế và rời rạc, chủ yếu xuất hiện trong các tài liệu dân gian, truyền thuyết và một vài ghi chép trong sách sử cổ cũng như các tư liệu hiện đại.
- Bộ quốc sử cổ nhất Việt Nam là **Đại Việt sử ký toàn thư** (hoàn thành năm 1479) ghi lại lịch sử từ thời huyền thoại cho tới năm 1675. Bộ sử này chủ yếu ghi chép các sự kiện lịch sử về chính trị, chiến tranh, thiên tai, chưa có ghi chép rõ ràng về hiện tượng mây đỏ như một dị tượng cụ thể[3].
- Trong dân gian Việt Nam, các hiện tượng mây đỏ hay trời đỏ (được xem như điềm thiên tượng) thường được truyền miệng như những cảnh báo thiêng liêng liên quan đến thiên tai, chiến tranh hoặc biến cố lớn của đất nước, nhưng không có ghi chép cụ thể trong các tài liệu lịch sử chính thức.
- Ngoài ra, trong lịch sử hiện đại, sự kiện mây đỏ có thể gắn liền với những cảnh tượng hậu chiến hoặc thiên tai gây ra thảm cảnh, ví dụ như năm 1972 trong cuộc chiến tranh Việt Nam, có ghi chép về các vùng trời đỏ và các đám khói lửa do pháo kích, khiến bầu trời có màu sắc kỳ lạ, tạo nên ấn tượng mạnh trong ký ức người dân miền Trung (đoạn Quốc lộ 1 ở Quảng Trị bị pháo kích dữ dội vào ngày 1/5/1972 khiến cảnh tượng "lửa đỏ" bao trùm)[1].
Tóm lại, trong lịch sử Việt Nam, hiện tượng mây đỏ chủ yếu tồn tại trong truyền thuyết dân gian và được ghi nhận trong các biến cố lịch sử thiên tai, chiến tranh thông qua các mô tả về bầu trời có màu sắc đỏ rực, nhưng chưa có tài liệu lịch sử cổ đại nào ghi chép chi tiết và cụ thể về hiện tượng này theo hướng thiên văn học hay điềm báo có hệ thống[1][3].
Sources
[1] Tư liệu lịch sử: Hốt xác đồng bào tử nạn trên 'Đại Lộ Kinh Hoàng' 1972
https://usvietnam.uoregon.edu/tu-lieu-lich-su-hot-xac-dong-bao-tu-nan-tren-dai-lo-kinh-hoang-1972/
[2] Dị tượng cảnh báo: Trời đỏ như máu, nước sông chuyển thành màu ...
https://www.epochtimesviet.com/di-t...mau-nuoc-song-chuyen-thanh-mau-do_293055.html
[3] Đại Việt sử ký toàn thư - Wikipedia
https://vi.wikipedia.org/wiki/Đại_Việt_sử_ký_toàn_thư
[4] Những ghi chép về 'UFO' trong lịch sử Việt Nam - Redsvn.net
http://redsvn.net/nhung-ghi-chep-ve-ufo-trong-lich-su-viet-nam2/
[5] Tháng Tư Đen/Black April - DVAN
https://dvan.org/2014/07/thang-tu-den/
[6] Vịnh Chân Mây trong lịch sử Việt Nam
https://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3096/18815/vinh-chan-may-trong-lich-su-viet-nam.html
[7] Lịch Sử Người Việt Tỵ Nạn - Vietnamese Heritage Museum
https://vietnamesemuseum.org/vi/lich-su-nguoi-viet-ty-nan/
[8] Người chép 'sử hiện đại' - Báo VnExpress Đời sống
https://vnexpress.net/nguoi-chep-su-hien-dai-2930529.html
[9] Lịch sử Việt Nam 4000 năm trong 8 tiếng (chi tiết & đầy đủ) - YouTube