Don Jong Un
Lồn phải lá han
Thế giới rơi vào trạng thái cảnh giác cao độ sau khi Mỹ và Israel không kích cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, châm ngòi cho nguy cơ xung đột toàn diện. Tehran tuyên bố sẽ trả đũa và có thể đóng eo biển Hormuz, đe dọa nguồn cung dầu toàn cầu. Trong khi đó, Mỹ khẳng định chiến dịch không nhằm thay đổi chế độ, còn Israel công khai mục tiêu lật đổ chính quyền Iran.
Vào Chủ nhật, toàn thế giới căng thẳng chờ đợi phản ứng của Iran sau khi Mỹ, phối hợp cùng Israel, tấn công các cơ sở hạt nhân trọng yếu của nước Cộng hòa Hồi giáo. Cuộc tấn công mới nhất, với bom phá boongke nặng 30.000 pound được Mỹ ném xuống khu vực núi bao phủ cơ sở hạt nhân Fordow, đã khiến Iran tuyên bố sẵn sàng tự vệ. Trong lúc đó, các lãnh đạo Mỹ kêu gọi Iran kiềm chế, còn tại nhiều thành phố lớn ở Mỹ, người dân đã xuống đường biểu tình phản đối chiến tranh.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong một bài đăng trên nền tảng Truth Social vào Chủ nhật, đã khơi lại ý tưởng thay đổi chế độ tại Iran. Ông viết: “Không đúng về mặt chính trị khi gọi là ‘thay đổi chế độ’, nhưng nếu chế độ hiện tại không thể khiến Iran vĩ đại trở lại, thì tại sao không thay đổi? MIGA!!!”
Căng thẳng không ngừng leo thang khi Iran và Israel liên tục đáp trả lẫn nhau bằng các đợt tấn công tên lửa. Israel tuyên bố đã điều máy bay tấn công các mục tiêu quân sự tại miền Tây Iran, trong khi Tehran đã phóng tên lửa làm hàng chục người bị thương và phá hủy nhiều công trình tại Tel Aviv.
Tại Mỹ, Bộ An ninh Nội địa cảnh báo về một “môi trường đe dọa gia tăng”, nhấn mạnh nguy cơ tấn công mạng và bạo lực nhắm vào các mục tiêu cụ thể. Lực lượng an ninh tại các thành phố lớn đã tăng cường tuần tra, đặc biệt là tại các địa điểm tôn giáo, văn hóa và ngoại giao. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng ban hành cảnh báo an ninh cho toàn bộ công dân Mỹ ở nước ngoài, đề nghị đề cao cảnh giác vì nguy cơ biểu tình chống Mỹ và gián đoạn đi lại do không phận đóng cửa trên khắp Trung Đông.
Dù Tehran vẫn chưa thực hiện lời đe dọa tấn công trả đũa Mỹ, nhiều người lo ngại tình trạng này sẽ không kéo dài. Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi tuyên bố từ Istanbul rằng Iran đang cân nhắc mọi phương án trả đũa và sẽ không quay lại đàm phán trước khi thực hiện điều đó. Ông nhấn mạnh: “Mỹ đã cho thấy họ không tôn trọng luật pháp quốc tế. Họ chỉ hiểu ngôn ngữ của đe dọa và vũ lực.”
Trong khi đó, truyền hình nhà nước Iran phát sóng bài phát biểu của một quan chức cấp cao gọi cuộc không kích là “một chiến thắng quân sự ngoạn mục”, đồng thời tuyên bố các cơ sở làm giàu uranium của Iran đã bị “phá hủy hoàn toàn”.
Hình ảnh vệ tinh thương mại cho thấy cơ sở Fordow bị hư hại nặng, nhưng các chuyên gia cho biết chưa thể xác nhận mức độ thiệt hại bên dưới lòng đất. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế cho biết chưa ghi nhận sự gia tăng mức phóng xạ, còn Tổng giám đốc Rafael Grossi thông báo vẫn chưa thể đánh giá tình trạng các khu vực bị đánh trúng.
Một nguồn tin cấp cao từ Iran nói với Reuters rằng phần lớn lượng uranium làm giàu cao đã được chuyển đi trước cuộc tấn công. Tuy nhiên, Reuters không thể xác minh tuyên bố này. Hình ảnh vệ tinh của Maxar Technologies cho thấy hàng dài phương tiện xếp hàng bên ngoài cơ sở trong ngày thứ Năm và thứ Sáu.
Tổng thống Trump, người trước đó vẫn dao động giữa đối thoại và chiến tranh, giờ đây cảnh báo Iran rằng bất kỳ hành động trả đũa nào cũng sẽ dẫn đến các đòn tấn công lớn hơn, dễ dàng hơn từ phía Mỹ. Ông nói: “Chính phủ của họ phải chọn hòa bình ngay lúc này.”
Trong một bước đi khiến phương Tây đặc biệt lo ngại, quốc hội Iran đã thông qua đề xuất đóng cửa eo biển Hormuz – tuyến đường huyết mạch mà gần một phần tư lượng dầu toàn cầu phải đi qua. Tuy nhiên, quyết định này cần được Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao phê chuẩn – một cơ quan do người thân cận của Lãnh tụ Tối cao Khamenei đứng đầu.
Nếu Iran chặn eo biển Hormuz, giá dầu toàn cầu có thể tăng vọt, gây tổn hại nghiêm trọng đến kinh tế thế giới và tạo tiền đề cho đối đầu trực tiếp với Hạm đội Năm của Mỹ – lực lượng quân sự khổng lồ được giao nhiệm vụ giữ tuyến đường này thông suốt. Giá dầu Brent đã tăng 3.20 USD lên 80.28 USD/thùng, còn dầu thô Mỹ tăng 2.89 USD lên 76.73 USD – mức cao nhất kể từ tháng Một.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết hiện chưa có kế hoạch tiến hành thêm chiến dịch quân sự nào khác trừ khi Iran tiếp tục gây hấn.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã họp khẩn vào Chủ nhật khi Nga, Trung Quốc và Pakistan đề xuất một nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện tại Trung Đông. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cảnh báo rằng các cuộc không kích của Mỹ đánh dấu “bước ngoặt nguy hiểm” trong khu vực và kêu gọi hai bên trở lại bàn đàm phán về chương trình hạt nhân Iran.
Tuy nhiên, các mục tiêu chiến tranh của Mỹ và Israel dường như không hoàn toàn đồng nhất. Israel – quốc gia đã khai màn chiến sự bằng một cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 13 tháng 6 – công khai tuyên bố mục tiêu là lật đổ chế độ thần quyền Shi’ite đã cai trị Iran suốt từ năm 1979. Thủ tướng Netanyahu tuyên bố Israel sắp đạt được mục tiêu loại bỏ mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo và chương trình hạt nhân của Iran.
Ngược lại, các quan chức Mỹ – nhiều người từng chứng kiến hậu quả can thiệp thảm khốc của Tổng thống George W. Bush tại Iraq – lại kiên quyết phủ nhận việc theo đuổi thay đổi chế độ. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh đây chỉ là một chiến dịch chính xác nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran.
Trong lúc chính phủ tranh cãi và đưa ra cảnh báo, hàng nghìn người dân Mỹ đã xuống đường biểu tình phản chiến tại New York, Washington và nhiều thành phố khác, mang theo biểu ngữ: “Đừng động đến Iran”.
Tại Iran, nhiều người dân đang sống trong sợ hãi khi nguy cơ xung đột lan rộng ngày càng hiện rõ. “Tương lai của chúng tôi thật mịt mù. Chúng tôi chẳng còn nơi nào để trốn – giống như đang sống trong một bộ phim kinh dị,” Bita, 36 tuổi, một giáo viên tại thành phố Kashan, chia sẻ trước khi cuộc gọi bị ngắt vì mất điện.
Thủ đô Tehran trở nên hoang vắng khi hàng triệu người dân rời bỏ thành phố, chạy về nông thôn để tránh đòn không kích của Israel. Theo nhà chức trách Iran, hơn 400 người đã thiệt mạng kể từ khi Israel phát động chiến dịch, phần lớn là dân thường. Các cuộc tấn công nhắm thẳng vào các căn cứ và khu dân cư nơi lãnh đạo quân sự Iran sinh sống.
Đáp lại, Iran đã phóng tên lửa giết chết ít nhất 24 người trong vòng 9 ngày qua. Còi báo động vang lên khắp Israel vào Chủ nhật, buộc hàng triệu người phải chạy đến các hầm trú ẩn. Tại Tel Aviv, Aviad Chernovsky, 40 tuổi, bước ra khỏi hầm trú ẩn và phát hiện ngôi nhà của mình đã bị phá hủy trong một vụ tấn công. “Sống ở Israel lúc này không dễ dàng, nhưng chúng tôi rất mạnh mẽ,” ông nói. “Chúng tôi tin rằng mình sẽ chiến thắng
