Tiểu thuyết về chiến tranh kinh điển hay nhất mọi thời đại đồng thời bị xỉ vả nhiều nhất

Tác phẩm: Mặt trận phía Tây tĩnh lặng
Của tác giả: Erich Maria Remarque

Cuộc tấn công tẩy chay bộ phim “All Quiet on the Western Front​

Quyển sách đã từng bị cấm lưu hành và bị tiêu hủy hàng loạt ở Đức Quốc Xã

Ngày 5 tháng 12 năm 1930, chỉ hơn 12 năm sau khi Thế chiến I kết thúc, khán giả Đức kéo đến rạp Mozart Hall ở Berlin để xem một trong những bộ phim mới nhất của Hollywood. Nhưng ngay trong buổi chiếu, một nhóm 150 quân áo nâu Quốc Xã — hầu hết còn quá trẻ để từng tham chiến ở Thế chiến I — đã được nhà tuyên truyền Joseph Goebbels dẫn vào rạp.

Họ gào thét những lời công kích bài Do Thái hướng lên màn hình, liên tục hét “Judenfilm!” (“Phim Do Thái!”), ném bom thối từ trên ban công, tung bột gây hắt hơi, và thả chuột bạch vào khán phòng. Một cảnh tượng gây sốc, nhất là khi bộ phim này là bản chuyển thể được mong đợi từ tiểu thuyết Mặt trận phía Tây tĩnh lặng, cuốn sách đã từng gây sốt ở Đức chỉ vài tháng trước đó.

Sự bùng nổ của cuốn tiểu thuyết​

Tác phẩm được đăng dài kỳ lần đầu năm 1928 trên báo Vossische Zeitung và xuất bản ngày 31/1/1929. Cuốn sách lập tức trở thành hiện tượng văn học. Tại Đức, bản in đầu tiên bán hết ngay ngày phát hành; chỉ trong vài tuần đầu, 20.000 bản đã được bán, và đến cuối năm con số vượt hơn 1 triệu.

Ở nước ngoài, All Quiet on the Western Front cũng thành công vang dội: 600.000 bản tại Anh và Pháp, 200.000 tại Mỹ. Universal Pictures mua bản quyền phim với giá kỷ lục 40.000 USD và lập tức sản xuất.

Một câu chuyện chống chiến tranh đầy bi kịch và nhân văn​

Câu chuyện được hầu hết học sinh ở các nước phương Tây ngày nay biết đến: một trung đội lính tình nguyện Đức đóng quân ở hậu phương tiền tuyến trong những tuần cuối của Thế chiến I. Dựa trên trải nghiệm của Remarque khi còn là lính bộ binh, tiểu thuyết được kể qua ngôi thứ nhất của nhân vật Paul Bäumer người đã tình nguyện đăng ký nhập ngũ cùng với nhóm bạn học.

Tác phẩm là bức tranh trần trụi không biết né tránh về sự kinh hoàng của chiến tranh: tứ chi bị thổi bay, bị thiêu sống, bị nghiền nát, tiếng kêu hấp hối cả người lẫn ngựa, những người lính đói khát lục lọi thùng rác để tìm thức ăn, toàn quân bị tàn phế bởi khí độc bom mìn và pháo kích, rất ít người sống sót, hầu hết đều vùi lấp trong bùn lầy bẩn thỉu. Bäumer cũng chết ngay ngày yên bình ngay trước khi bản Hiệp định đình chiến được ký kết.

Tính phi chính trị trong quan điểm và chiến lược, kiệt tác phản chiến của Remarque đã chạm vào nỗi đau toàn cầu sau cuộc chiến cướp đi hơn 37 triệu sinh mạng (1914–1918). The New York Times mô tả tác phẩm là “tài liệu về những người – dù cuộc đời họ bị tàn phá thế nào – vẫn phải chịu đựng chiến tranh vì đơn giản chỉ vì đấu tranh.”

Vì sao Đức Quốc Xã ghét cuốn sách này

Chính sự nhân văn và tính phi chính trị ấy khiến Goebbels xem bộ phim là mối đe dọa đối với hệ tư tưởng Quốc Xã. Vài tuần trước buổi chiếu, Đảng Quốc Xã đã gây sốc trong cuộc bầu cử: giành 6,4 triệu phiếu (18%), trở thành đảng lớn thứ hai trong Quốc hội.

Hitler kêu gọi thống nhất và phục hưng nước Đức giữa thời kỳ Đại Khủng hoảng. Hắn đổ lỗi cho “Do Thái và Marxist” phản bội là nguyên nhân dẫn đến thất bại của Đức trong nước về thất bại Thế chiến I, thúc đẩy thuyết “đâm sau lưng” dù sai hoàn toàn về mặt lịch sử nhưng vẫn dễ khiến dân Đức tin rằng kẻ bị đổ lỗi phải chịu trách nhiệm cho những nguyên nhân về cuộc xung đột đã cướp đi sinh mạng của khoảng 3 triệu người, một lý lẽ dễ dàng được chấp nhận và làm suy yếu nền Cộng hòa Weimar.

Cuốn sách, không hề có hơi hướng tuyên truyền thân Đức mà mô tả bộ binh Đức như "những con người đau khổ tuyệt vọng tột cùng" đã trở thành mục tiêu lý tưởng để Quốc Xã kích động thù hằn. Hitler luôn tin rằng những người lính Teutonic không gì khác ngoài một lực lượng chiến đấu tuyệt vời, sự viết lại lịch sử theo chủ nghĩa dân tộc đã ăn sâu vào tâm trí người dân Đức đang kiệt quệ.

Joseph Goebbels, kẻ giữ chức Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền của Đức Quốc xã từ năm 1933 đến năm 1945.

Bầu không khí bị kích động và những cuộc bạo loạn​

Ngày 4/12, bộ phim lặng lẽ ra mắt ở Đức với lực lượng cảnh sát dày đặc. Khi đèn sáng, khán giả quá bàng hoàng để phản đối hay vỗ tay. Nhưng sáng hôm sau, Goebbels dự đoán đúng rằng rạp sẽ sơ hở.
Cuộc tập kích dẫn đến việc dừng máy chiếu và đánh đập dã man những người bị cho là Do Thái. Goebbels khoe trong nhật ký: “Trong mười phút, rạp chiếu đã thành nhà điên. Cảnh sát bất lực. Quần chúng phẫn nộ đang nổi giận chống lại người Do Thái.”
Sau đó, nhiều cuộc bạo loạn tiếp tục nổ ra ở Berlin và Vienna, buộc cảnh sát phải can thiệp.

Cuốn sách bị cấm và đốt​

Cuối tuần đó, Hội đồng Tối cao Kiểm duyệt Đức đảo ngược quyết định và cấm bộ phim, dù Universal đã chỉnh sửa theo yêu cầu. Carl Laemmle, người sáng lập Universal, người gốc Đức và là người Do Thái sốc nặng trước phản ứng này.
Ngày 10/5/1933, chỉ bốn tháng sau khi Quốc Xã nắm quyền, những cuộc đốt sách diễn ra trên toàn nước Đức. 25.000 cuốn sách của hơn 150 tác giả bị ném vào đống lửa. Goebbels gọi đây là “sự thanh lọc tinh thần Đức”.

Remarque không phải ******** hay Do Thái, nhưng ông biết mình bị truy lùng nên đã bỏ trốn sang Thụy Sĩ ngay khi Hitler lên làm Thủ tướng, 31/1/1933. Cuối năm đó, việc sở hữu Mặt trận phía Tây tĩnh lặng và phần hậu bản của nó The Road Back trở thành tội hình sự.

Ngày 10 tháng 5 năm 1933, những người theo chủ nghĩa Quốc xã chào mừng lãnh đạo của họ tại Quảng trường Opera ở Berlin trong một cuộc đốt sách, trong đó khoảng 25.000 cuốn sách đã bị thiêu rụi thành tro

Bi kịch gia đình Remarque​

Trong khi Remarque sống ở Thụy Sĩ rồi sang Mỹ, gia đình ông chịu nhiều đau thương. Em gái ông, Elfriede, bị tố giác với tội danh "nói lời bi quan" và "lật đổ sức mạnh quân sự" và đã bị Gestapo bắt. Bà bị kết án tử hình trong một phiên tòa dàn dựng và bị chém đầu bằng máy chém ngày 12/12/1943.
Theo lời truyền miệng, một vị thẩm phán đã nói:
“Chúng tôi xử tử cô vì không thể bắt được anh trai cô. Cô phải chịu thay cho anh ta.”

Remarque viết tặng tiểu thuyết Spark of Life (1952) cho Elfriede, nhưng dòng đề tặng bị bỏ khỏi bản in tiếng Đức, vì nhiều người vẫn xem ông là kẻ phản bội.

Di sản trường tồn của cuốn sách​

Mặt trận phía Tây tĩnh lặng và bộ phim chuyển thể tiếp tục trở thành kiệt tác. Tính đến nay, ước tính 30–40 triệu bản đã được bán ra. Bộ phim đoạt Oscar Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim xuất sắc nhất năm đó, và vẫn được đánh giá là một trong những bộ phim chiến tranh hay nhất từng được làm ra.
-Patrick Sauer-

Cùng thời với lão này có Ernst Jünger viết hồi ký Storm of steel, lão này thì ca ngợi chiến tranh kiểu thú vị hấp dẫn cũng khốc liệt.

Lão này thì anh hùng chiến tranh, Nazi cũng thích lão mời gia nhập đảng các kiểu nhưng lão ở ẩn.