anhbacuutu88
Trâu lái đò
Có một kiểu đánh tráo nhận thức rất quen thuộc: lấy một giai đoạn lịch sử bất lợi cho Đại Việt rồi áp nó lên thời điểm khác hoàn toàn để vu cho vua Gia Long là người cắt đất cho ngoại bang. Trường hợp Trấn Ninh (Bồn Man, Muang Phuan, Xiang Khouang) là ví dụ điển hình.
Trấn Ninh từng thuộc quyền quản lý trực tiếp của Đại Việt. Thời vua Lê Thánh Tông, sau khi tiến hành chiến dịch Tây tiến, triều đình đặt quan cai trị, thu thuế, bảo hộ người Phuan. Tuy nhiên vùng này xa xôi hiểm trở, thế lực địa phương phức tạp. Dần dần các tù trưởng Phuan ly khai và thần phục nước Lan Xang. Đại Việt không còn duy trì được quyền kiểm soát trực tiếp. Từ đó trở đi, Trấn Ninh chỉ duy trì quan hệ triều cống, và không phải chỉ triều cống riêng với Đại Việt.
Từ năm 1480, Trấn Ninh thường xuyên ở thế đa tông chủ. Thời vua Chao Kham Sattha, Bồn Man vừa cống Luang Prabang, vừa cống Vạn Tượng (hậu thân của Lan Xang), vừa cống Đàng Ngoài của chúa Trịnh. Năm 1779, Xiêm đánh bại cả ba vương quốc Lào. Từ đây các tù trưởng Muang Phuan phải thần phục Xiêm, song song với việc tiếp tục triều cống Đàng Ngoài.
Đến thời Tây Sơn, sau cuộc tấn công của Trần Quang Diệu để giải cứu thành công vua nước Bồn Man đang bị Vạn Tượng giam giữ, hai phía Vạn Tượng và Tây Sơn ký với nhau thỏa thuận rằng Bồn Man là chư hầu cống nạp cho cả hai.
Năm 1800, Vạn Tượng lại một lần nữa bắt vua nước Bồn Man và giam cầm tại Viêng Chăn cho đến khi ông này qua đời. Điều này có nghĩa khi triều Nguyễn đánh bại Tây Sơn và Gia Long lên ngôi năm 1802, Trấn Ninh đang nằm trong quyền kiểm soát của Vạn Tượng.
Đại Việt không còn chủ quyền cai trị thực tế tại Trấn Ninh từ rất lâu trước đó. Vậy làm sao có thể nói Gia Long cắt đất cho Lan Xang hay Vạn Tượng, trong khi vùng đó khi ông lên ngôi đã không thuộc về Đại Việt, thậm chí Tây Sơn cũng không quản trực tiếp được?
Tuy nhiên về sau, lợi dụng tình hình bất ổn tại Bồn Man khi vua nước này mất, vua Gia Long đã can thiệp trở lại, gây sức ép với Vạn Tượng để đưa một vương tử thân với Việt Nam lên nắm quyền thay cho người được phía Vạn Tượng chỉ định. Đến thời Minh Mạng thì đất này mới hoàn toàn quy thuộc nước ta, và Đại Nam xác lập lại chủ quyền rõ ràng.
Kết luận rất đơn giản:
Trấn Ninh từng thuộc Đại Việt nhưng mất quyền kiểm soát từ trước thời Gia Long rất lâu. Những cách nói Gia Long cắt đất là hành vi cắt ghép lịch sử, cố tình bỏ qua giai đoạn Việt Nam đã mất hẳn chủ quyền tại vùng này để dựng lên một cáo buộc vô căn cứ.
Lịch sử cần được trình bày đúng theo từng thời điểm, với đầy đủ bối cảnh. Không thể chỉ chọn một mẩu rồi gán ghép thành sự thật.
Theo Hùng Ca Sử Việt
.png "Sex :vozvn (19):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (21):"){kind=icon}
