Tự hào, ngạo nghễ nhưng phải tỉnh táo

Don Jong Un

Súng hết đạn
Vatican-City
Trước cuộc họp cơ quan, Vũ chìa điện thoại ra và hào hứng bảo Dũng: - Ông xem cái này chưa? Trên mạng đang chia sẻ rần rần đấy! Một tờ báo lớn của nước ngoài mới đăng bài về Việt Nam. Đại ý khen lãnh đạo nước mình, mà không phải khen suông, có nêu vấn đề để Việt Nam khắc phục và bứt phá. Như vậy là “Tây” đã phục “Ta”!

Dũng nhíu mày đáp:

- Thế ông đọc bản gốc chưa hay lại xem mấy cái trang trên “phây” dịch lại?

- Ờ thì... tôi đọc bản rút gọn thôi. Mà báo lớn như vậy chắc họ khách quan, đáng tin chứ!

- Tôi đọc bài đó rồi. Đúng là nội dung có nói đến vai trò của các bác lãnh đạo nước mình, đề cập đến vị trí chiến lược của Việt Nam. Nhưng cậu phải cảnh giác...

Tự hào nhưng phải tỉnh táo
[td]
Minh họa: PHÙNG MINH
[/td]
- Họ nói ta xử lý tham nhũng mạnh, rồi đặt vấn đề doanh nghiệp Việt mình còn kém phát triển vì cần có thể chế tốt. Đúng quá đi chứ! - Vũ tranh luận.
- Đấy là cách họ thường làm, ca ngợi rồi nêu vấn đề có vẻ khách quan khiến chúng ta dễ mất cảnh giác. Nhiều người dùng mạng xã hội chia sẻ bài viết với thái độ hồ hởi, thậm chí tự hào, coi đây là “sự ghi nhận từ nước ngoài”, là bằng chứng Việt Nam đã “vươn tầm quốc tế”. Đáng tiếc là phần đông chỉ tiếp nhận những bản dịch rút gọn, cắt xén nên không biết bài viết có nội dung xuyên tạc nhằm tác động, tạo chuyển hóa tư tưởng.
- Ông nói rõ cho tôi hiểu xem nào? - Vũ đề nghị.
- Trong bài cài cắm nhiều thông tin sai lệch về thể chế Việt Nam, như nói ta lấy việc chống tham nhũng như công cụ củng cố quyền lực; cố tình hạ thấp các doanh nghiệp lớn của nước ta, rồi nghi ngờ tính minh bạch của thể chế... Đây không phải lần đầu đâu! Nhiều bài viết của báo chí nước ngoài nói về nước ta một cách phiến diện, định kiến. Họ không nhìn nhận vào bối cảnh lịch sử, văn hóa, chính trị của Việt Nam để hiểu, mà chỉ áp tiêu chuẩn của họ vào rồi đánh giá lệch lạc.

Vũ trầm ngâm:
- Nhưng thực tế có nhiều người cũng hiểu sai và chia sẻ bài viết như tôi...
- Đáng buồn là ở chỗ đó. Bây giờ, mạng xã hội là nơi lý tưởng để những thông tin kiểu này lan truyền chóng mặt. Người ta không cần hiểu, không cần kiểm chứng, chỉ cần thấy tên tờ báo lớn là tin, rồi chia sẻ, xong tự hào vì được khen. Mà đâu phải khen. Đấy là kiểu mồi nhử cảm xúc. Mình càng chia sẻ nhiều họ càng đạt được mục đích gieo nghi ngờ, gây chia rẽ lòng tin của người dân vào lãnh đạo.
- Tôi hiểu rồi. Đúng là thời này đọc báo không phải chỉ để nạp kiến thức, biết thông tin, mà cũng phải có kiến thức khi đọc báo. Không có tư duy phản biện là dễ bị dắt mũi lắm!
Dũng cười đáp:
- Những năm qua, giữa tình hình bất ổn của thế giới, đất nước ta vẫn phát triển vững chắc và có chiến lược đàng hoàng. Người dân, nhất là những người trẻ như anh em mình phải tin vào điều đó, tin vào những gì trông thấy hằng ngày, chứ không phải đợi kẻ khác khen rồi mới tự hào.
- Tôi hiểu rồi, tự hào nhưng phải thật tỉnh táo, ông nhỉ

 


1. Ngụy biện công kích nguồn (Ad Hominem / Genetic Fallacy)​


“Đây không phải lần đầu đâu! Nhiều bài viết của báo chí nước ngoài nói về nước ta một cách phiến diện, định kiến. Họ không nhìn nhận vào bối cảnh lịch sử, văn hóa, chính trị của Việt Nam để hiểu...”

Thay vì phản biện nội dung bài báo cụ thể, Dũng công kích nguồn (báo chí nước ngoài) bằng cách cho rằng họ có định kiến có sẵn, thiếu hiểu biết về Việt Nam, từ đó gạt bỏ giá trị thông tin mà không phân tích lý lẽ cụ thể. Đây là ngụy biện kiểu “nguồn này không đáng tin nên mọi thứ họ viết đều sai.”




2. Ngụy biện đám đông (Argumentum ad Populum)​


“Nhiều người dùng mạng xã hội chia sẻ bài viết với thái độ hồ hởi, thậm chí tự hào...”

Việc nhiều người chia sẻ hoặc hào hứng không chứng minh rằng nội dung bài viết đúng hay sai. Lập luận này đánh vào tình cảm tập thể và dùng sự lan truyền để làm bằng chứng — đây là ngụy biện cảm xúc đại chúng.




3. Ngụy biện khái quát hóa vội vàng (Hasty Generalization)​


“Nhiều bài viết của báo chí nước ngoài nói về nước ta một cách phiến diện, định kiến.”

Từ một vài trường hợp (bài viết cụ thể), người nói quy chụp cả báo chí nước ngoài thường xuyên có định kiến với Việt Nam. Đây là một dạng khái quát hóa phiến diện dựa trên mẫu nhỏ.




4. Ngụy biện “mồi nhử cảm xúc” (Appeal to Emotion)​


“Mà đâu phải khen. Đấy là kiểu mồi nhử cảm xúc. Mình càng chia sẻ nhiều họ càng đạt được mục đích gieo nghi ngờ...”

Thay vì phân tích bài viết có thật sự “mồi nhử” hay không, người nói khơi gợi nỗi sợ bị thao túng, nhằm làm người nghe cảm thấy tội lỗi, xấu hổ khi chia sẻ bài viết — đây là kích động cảm xúc tiêu cực để thay thế lập luận lý trí.




5. Ngụy biện “tin vào mắt thấy tai nghe” (Argument from Personal Experience)​


“Người dân... phải tin vào những gì trông thấy hằng ngày, chứ không phải đợi kẻ khác khen rồi mới tự hào.”

Đây là dạng ngụy biện cho rằng trải nghiệm cá nhân hoặc quan sát hàng ngày có giá trị hơn các thông tin phân tích từ bên ngoài. Trong thực tế, thông tin quốc tế thường phản ánh những vấn đề vượt khỏi trải nghiệm cá nhân — và loại bỏ nó chỉ vì “tôi không thấy như vậy” là một ngụy biện logic.




6. Ngụy biện "đánh tráo khái niệm"​


“Tây đã phục ta!” → rồi sau đó lại nói: “Đấy là mồi nhử cảm xúc.”

Ban đầu, việc báo quốc tế “khen” được xem là thành tựu đáng tự hào (“Tây phục ta”), nhưng sau đó bị quy thành chiêu trò tuyên truyền (“gây chia rẽ, gieo nghi ngờ”). Việc biến đổi đánh giá từ tích cực sang tiêu cực một cách tùy tiện mà không có căn cứ phân tích cụ thể là đánh tráo khái niệm.




Kết luận:​

  • Công kích nguồn
  • Khái quát hóa
  • Kêu gọi cảm xúc
  • Dựa vào kinh nghiệm cá nhân
  • Mập mờ khái niệm
 
Dạo này thấy youtube Việt rầm rộ đưa tin Tập đang bị bị thanh trừng vì quá tập trung quyền lực, không biết ngầm ám chỉ gì không bọn mày?
 

Có thể bạn quan tâm

Top