Thực ra cái vụ ghi chép gia phả nhìn thì tưởng màu mè, nhưng có ích vãi. Nhờ nó mới biết được nguồn gốc, tổ tiên mày từ đâu ra, di dân kiểu gì, ngày xưa sống nghề gì. Nhiều nhà đào lại gia phả mới biết cụ cố từng làm quan, từng di cư tránh loạn, hay từng tham gia khởi nghĩa nào đó. Nó cũng như một cuốn “big data” của dòng họ, giúp con cháu hiểu tại sao mình lại ở đây và tại sao mình như thế này.
Không phải để khoe khoang “nhà tao 27 đời, 100k nhân khẩu” như mấy ông trên, mà là để con cháu sau này hiểu được lịch sử cá nhân nó nằm trong bức tranh lớn của lịch sử dân tộc. Đọc sử quốc gia thì rộng quá, nhưng nhìn vào gia phả thì thấy rõ cái micro-history – lịch sử nhỏ – qua chính dòng máu mình.
Nói ngắn gọn: gia phả không chỉ để biết ai với ai, mà còn để con cháu hiểu sâu về nguồn gốc, giữ kết nối, khỏi lạc trôi như mấy thằng giờ chỉ nhớ đến ông bà cố là bí cmnr.