Lộ clip hút shisha, liên tục có phát ngôn gây sốc, sử dụng ngôn từ không phù hợp trong các buổi phát trực tiếp, Độ Mixi vẫn có hàng triệu người hâm mộ trẻ tung hô, bênh vực bất chấp đúng sai.
Từ nhân viên văn phòng đến “ông hoàng” streamerĐộ Mixi, tên thật là Phùng Thanh Độ sinh năm 1989, hiện là một trong những gương mặt nổi bật nhất trên không gian mạng Việt Nam. Ít ai ngờ rằng trước khi trở thành “ông hoàng” streamer, anh từng là một nhân viên văn phòng bình thường.
Bước ngoặt đến vào năm 2016, khi Độ quyết định thử sức với công việc streamer game - phát trực tiếp quá trình chơi điện tử.
Với lối nói chuyện thẳng thắn, dí dỏm, anh nhanh chóng ghi dấu ấn, xây dựng được cộng đồng người hâm mộ đông đảo. Trong các buổi phát sóng, không hiếm lần anh nhận được những khoản donate (tặng tiền) lớn, thậm chí từng có fan (người hâm mộ), tặng tới 100 triệu đồng.
Nếu như ban đầu, Độ Mixi chỉ gắn liền với một nhóm khán giả giới hạn trong cộng đồng game thủ, thì nay anh không còn đơn thuần là chàng streamer ngồi trong căn phòng nhỏ để “muốn nói gì thì nói”, mà bước lên một sân khấu rộng lớn, được công chúng nhìn nhận như một người nổi tiếng thực thụ.
Độ Mixi nổi lên từ những buổi phát trực tiếp chơi game trên các nền tảng xã hội (Ảnh: Chụp màn hình).
Bên cạnh hoạt động livestream, Độ Mixi xây dựng một “đế chế” giải trí và kinh doanh đa dạng.
Anh sở hữu hệ sinh thái mạng xã hội với hàng chục triệu người theo dõi: Kênh YouTube MixiGaming đạt 8,19 triệu lượt đăng ký, TikTok hơn 7,2 triệu follow (theo dõi) và Facebook 5,6 triệu fan. Sức hút khổng lồ này mang lại cho Độ Mixi nguồn thu không nhỏ từ nền tảng trực tuyến và các hợp đồng quảng cáo.
Khéo léo tận dụng sự nổi tiếng, năm 2021, anh cùng hai người bạn thân cho ra đời chuỗi cơm tấm Sà Bì Chưởng, hiện đã có mặt tại TPHCM, Hà Nội và Đà Lạt. Trước đó, anh từng thành công với MixiFood - thương hiệu đồ ăn vặt, và MixiShop - cửa hàng bán quần áo, phụ kiện lưu niệm cho fan.
Song song, Độ Mixi cũng thành lập công ty riêng, tham gia nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau.
Tuy nhiên, cùng với hào quang, cái tên Độ Mixi cũng không ít lần gắn liền với những ồn ào. Các phát ngôn hay hành động gây tranh cãi của anh thường tạo nên làn sóng dư luận trái chiều, khiến hình ảnh của nam streamer trở thành đề tài bàn luận sôi nổi trên mạng xã hội.
Năm 2020, VTV từng thẳng thắn nêu tên anh trong danh sách streamer có ngôn từ nhạy cảm, người có sức ảnh hưởng hút thuốc lá điện tử, ảnh hưởng xấu đến người xem trẻ tuổi.
Và gần đây nhất, mạng xã hội xôn xao trước đoạn clip ghi lại cảnh Độ Mixi hút shisha (một loại thuốc lá được hút qua một bình nước) - chất đã bị cấm tại Việt Nam từ ngày 1/1.
Hình ảnh này nhanh chóng tạo ra làn sóng tranh luận dữ dội. Dù không lâu sau đó, trên livestream, nam streamer lên tiếng thừa nhận, giải thích rằng bản thân “không biết luật” và gửi lời xin lỗi đến khán giả.
Tuy nhiên lời xin lỗi này lại một lần nữa nhận được phản ứng không hài lòng của cộng đồng mạng, bởi trong lúc phát trực tiếp xin lỗi nam streamer liên tục văng tục.
Hút shisha có vi phạm pháp luật?
Theo TS.LS Đặng Văn Cường hành vi hút shisha tại Việt Nam hiện nay được coi là vi phạm pháp luật và người thực hiện sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.
Năm 2021 của Bộ Y tế đã xác định shisha là một loại sản phẩm thuốc lá mới, rất có hại cho sức khỏe của cả người hút và người xung quanh. Đặc biệt, Quốc hội quy định từ năm 2025 sẽ cấm tuyệt đối việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và shisha nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội.
Ông Cường cho biết, hành vi sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ shisha có thể bị xử lý hình sự.
Hiện chưa có chế tài hành chính cụ thể cho hành vi hút shisha, nhưng nếu sản phẩm này có chứa các thành phần ma túy, người sử dụng sẽ bị xử lý theo pháp luật về phòng chống ma túy. Nhà nước cũng đang tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý để bổ sung các chế tài xử phạt đối với việc sử dụng thuốc lá điện tử, shisha và các chất cấm khác.
Đặc biệt, với những người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng như Độ Mixi, ngoài trách nhiệm pháp lý còn gắn liền trách nhiệm xã hội.
“Người có tầm ảnh hưởng nếu sử dụng chất cấm, có lối sống lệch chuẩn sẽ tạo ra hiệu ứng tiêu cực lớn hơn nhiều so với hành vi vi phạm thông thường. Đây có thể trở thành tấm gương xấu cho giới trẻ, gây tác động nguy hại về tư tưởng và hành vi”, ông Cường nhấn mạnh.
Theo chuyên gia pháp lý này, khi người nổi tiếng vi phạm, cơ quan chức năng cần có biện pháp xử lý nghiêm khắc, thậm chí hạn chế họ xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, nhằm ngăn ngừa những hệ lụy tiêu cực lan rộng trong xã hội.
“Trách nhiệm đi kèm với hào quang. Nếu không ý thức được vai trò của mình, người nổi tiếng không chỉ đối diện chế tài hành chính hay hình sự, mà còn có thể bị tước đi niềm tin của công chúng”, ông Cường khẳng định.
Thần tượng có dễ dãi?
Cũng chia sẻ về sự kiện của nam streamer này, chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long, cho rằng, Độ Mixi sử dụng shisha có tác động truyền thông mạnh mẽ bởi hội tụ đủ ba yếu tố: Nhân vật nổi tiếng, hành vi gây tranh cãi và nhóm công chúng nhạy cảm là giới trẻ.
Độ Mixi vốn được coi như “người anh cả” trong giới streamer, được nhiều bạn trẻ ngưỡng mộ vì sự nỗ lực, tính cách gần gũi và lối sống giản dị. Do đó, khi hình ảnh anh gắn với shisha lan truyền, phản ứng dữ dội của công chúng là điều dễ hiểu.
Ông Long phân tích, tác động truyền thông thể hiện trên hai lớp. Ở lớp đầu tiên, đây là cú sốc với nhiều người hâm mộ trẻ chưa hiểu rõ về shisha, dễ dẫn tới việc coi hành vi của thần tượng là hợp lý.
Ở lớp thứ hai, truyền thông đại chúng và mạng xã hội đã khuếch đại sự việc, đặt nó dưới lăng kính đạo đức và trách nhiệm xã hội của người nổi tiếng.
Độ Mixi lên tiếng xin lỗi trong một buổi live khi biết mình hút shisha là chất cấm ở Việt Nam (Ảnh: Chụp màn hình).
“Điều công chúng bàn luận không chỉ là hành vi của Độ Mixi, mà là ranh giới giữa đời tư và trách nhiệm xã hội của người có ảnh hưởng.
Dù đã lên tiếng xin lỗi sau sự cố kịp thời, không né tránh hay đổ lỗi, trực tiếp nhận trách nhiệm, tuy nhiên dưới góc nhìn truyền thông chuyên nghiệp, cách xin lỗi của Độ Mixi vẫn mang tính cá nhân, chủ yếu hướng đến người hâm mộ ruột hơn là công chúng rộng rãi nên chưa thể xoa dịu được dư luận”, ông nói.
Về sự chia rẽ gay gắt trên mạng xã hội, chuyên gia lý giải: Một bên chỉ trích vì cho rằng người nổi tiếng phải giữ hình ảnh chuẩn mực, một bên bênh vực vì coi thần tượng cũng chỉ là con người bình thường.
Sự cực đoan đến từ chính mạng xã hội, nơi mỗi phe dễ tìm thấy cộng đồng ủng hộ, từ đó đẩy mâu thuẫn lên thành đối đầu.
Một điểm đáng chú ý, theo ông Long là fan của Độ Mixi đã quen với hình ảnh “ông Mixi bỗ bã mà vẫn được yêu mến”.
Vì vậy, nhiều người coi sự việc lần này cũng chỉ nằm trong “chuẩn riêng” của anh, khác với chuẩn chung mà xã hội áp đặt. Chính sự khác biệt này đã tạo nên cuộc tranh luận dữ dội.
Đặc biệt, việc fan bênh vực quá mức còn khiến khủng hoảng lan rộng thành “khủng hoảng kép”: Từ chuyện cá nhân của Độ Mixi thành cuộc chiến cộng đồng trên mạng.
Về cách ứng xử, ông Long cho rằng người nổi tiếng cần thẳng thắn thừa nhận, đặt hành vi trong đúng ngữ cảnh và cam kết trách nhiệm xã hội.
“Sự im lặng dễ bị hiểu là coi thường dư luận, còn phản ứng gay gắt lại đổ thêm dầu vào lửa. Chủ động, minh bạch và cầu thị mới là giải pháp”, ông nhấn mạnh. Đồng thời, việc định hướng fan cũng vô cùng quan trọng.
Nếu người nổi tiếng không kêu gọi fan dừng công kích, họ sẽ vô tình bị xem là dung túng cho hành vi cực đoan.
Với người hâm mộ, thông điệp cần rút ra là: Yêu mến thần tượng không đồng nghĩa với việc phải bảo vệ bằng mọi giá.
Sự trưởng thành của một cộng đồng fan được đo bằng khả năng phân biệt đúng sai, và biết tôn trọng dư luận rộng hơn. Thay vì lao vào công kích, việc lắng nghe, kiềm chế và để thần tượng tự chịu trách nhiệm sẽ giúp cả hai - thần tượng và fan - duy trì hình ảnh tích cực trong mắt công chúng.
Ông Long kết luận: “Sự việc này phản ánh rõ văn hóa tranh luận trên mạng xã hội Việt Nam - nặng cảm xúc, dễ cực đoan và phe phái. Thông điệp lớn nhất là: Mức độ ảnh hưởng càng lớn, trách nhiệm càng cao.
Người nổi tiếng phải ý thức rằng mỗi hành động nhỏ đều có thể thành biểu tượng, còn fan cần học cách yêu mến thần tượng một cách trưởng thành, không bảo vệ mù quáng; thần tượng một cách dễ dãi”.
