Vì sao Hà Nội "rót" 30 tỷ đồng cho tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông?

Hà Nội vừa quyết định chi hơn 30 tỷ đồng để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, kịp thời xử lý cháy, nổ và hỗ trợ thoát nạn.​

UBND TP Hà Nội vừa ban hành quyết định về chủ trương đầu tư dự án lắp đặt bổ sung các hạng mục phòng cháy chữa cháy trên tuyến đường sắt đô thị 2A Cát Linh - Hà Đông.

Theo Hà Nội, mục tiêu đầu tư dự án là đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho tuyến đường sắt 2A, kịp thời xử lý cháy, nổ và hỗ trợ thoát nạn, tuân thủ các quy định phòng cháy chữa cháy theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP.

Dự án sẽ lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động tại 12 nhà ga và khu depot. Bổ sung hệ thống hút khói tại phòng ắc quy, phòng điện; đảm bảo 2 hệ thống hút khói độc lập cho nhà ga.

Tổng mức đầu tư dự án hơn 30 tỷ đồng và thực hiện năm 2025-2026 tại 12 nhà ga trên cao và khu Depot thuộc tuyến metro Cát Linh - Hà Đông.


Tàu đường sắt Cát Linh - Hà Đông (Ảnh: Mạnh Quân).

Hà Nội giao Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội làm chủ đầu tư có trách nhiệm lập dự án, phối hợp các sở ngành triển khai đảm bảo tiến độ, tiết kiệm, đúng quy định. Sở Xây dựng hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật và UBND thành phố về tính pháp lý, tính chuẩn xác của hồ sơ thẩm định.

Tuyến metro Cát Linh - Hà Đông dài 13km, có 12 nhà ga trên cao, được đưa vào vận hành thương mại từ tháng 11/2021. Mỗi đoàn tàu gồm 4 toa, chở tối đa 960 người, tốc độ vận hành tối đa 80km/h, tốc độ khai thác trung bình 35km/h.

Sau 4 năm đi vào vận hành, tuyến meto này đang dần thu hút và được nhiều người dân lựa chọn làm phương tiện di chuyển. Tuy nhiên, tuyến metro này cũng nhiều lần gặp sự cố như dừng giữa đường, lỗi ghi đường ray, lỗi điều hòa khiến nước chảy.

Lùm xùm mới nhất liên quan đến tuyến metro này là việc vá lỗ thủng, vỡ kính tại một số nhà ga.

Từ ngày 1/8, đơn vị vận hành sẽ áp dụng giá vé mới với tuyến metro Cát Linh - Hà Đông. Sau khi điều chỉnh tăng 40%, giá vé đối với hành khách thanh toán không dùng tiền mặt đi đến ga thứ nhất là 8.595 đồng/lượt, giá vé đi hết 12 ga là 18.625 đồng/lượt.

Với hành khách thanh toán bằng tiền mặt, giá vé đi đến ga thứ nhất là 9.000 đồng, đi hết 12 ga là 19.000 đồng/lượt.

Dưới đây là danh sách các dự án lớn tại Việt Nam có vốn vay ODA, tổng thầu EPC hoặc công nghệ từ Trung Quốc, thường được so sánh với dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Các dự án này trải dài ở nhiều lĩnh vực như: hạ tầng giao thông, nhiệt điện, hóa chất, xi măng, và thủy lợi.

---

1. Giao thông​

a. Đường sắt đô thị​

• Đường sắt Cát Linh – Hà Đông (Hà Nội): Tổng thầu EPC Trung Quốc, vốn ODA Trung Quốc (CRRC).
• Đường sắt đô thị Nhổn – ga Hà Nội: Gói thầu cung cấp đoàn tàu và hệ thống một phần do nhà thầu Trung Quốc tham gia, nhưng quy mô và vai trò thấp hơn Cát Linh – Hà Đông.

b. Đường bộ​

• Cao tốc Lào Cai – Hà Nội: Nhiều gói thầu do nhà thầu Trung Quốc thực hiện (một số đoạn chậm tiến độ, chất lượng gây tranh cãi).
• Một số dự án đường quốc lộ (ví dụ QL 18, QL 1A đoạn mở rộng): Từng có nhà thầu Trung Quốc, nhưng quy mô nhỏ hơn, chủ yếu ở các gói thầu xây lắp.

---

2. Nhiệt điện & năng lượng​

a. Nhà máy nhiệt điện​

• Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 (Bình Thuận): Tổng thầu EPC Trung Quốc.
• Nhiệt điện Duyên Hải 3 (Trà Vinh): Tổng thầu Trung Quốc.
• Nhiệt điện Mạo Khê, Hải Phòng 2, Quảng Ninh, Thái Bình 2, Nghi Sơn 1…: Đa số các nhà máy nhiệt điện lớn đầu tư giai đoạn 2008–2018 có tổng thầu EPC Trung Quốc, công nghệ Trung Quốc, nhà thầu chính như Dongfang, Harbin, Shanghai Electric...

b. Thủy điện​

• Thủy điện Sông Tranh 2, Sơn La: Có sự tham gia cung cấp thiết bị, giải pháp kỹ thuật của Trung Quốc ở một số hạng mục.

---

3. Hóa chất, phân bón, luyện kim​

• Đạm Ninh Bình: EPC Trung Quốc, vận hành không hiệu quả, thua lỗ kéo dài, phụ thuộc kỹ thuật Trung Quốc.
• Gang thép Thái Nguyên mở rộng (TISCO II): EPC Trung Quốc (China Metallurgical Group Corporation - MCC), đình trệ nhiều năm, đội vốn, gây thất thoát lớn.
• Đạm Hà Bắc: Tổng thầu Trung Quốc, cũng gặp vấn đề thua lỗ và phụ thuộc công nghệ.
• Xơ sợi Đình Vũ (PVTex): Nhà thầu, công nghệ chính Trung Quốc, liên tục thua lỗ.
• Nhà máy luyện thép Lào Cai: Vốn lớn từ Trung Quốc, công nghệ Trung Quốc.

---

4. Xi măng​

• Nhiều nhà máy xi măng tại Việt Nam sử dụng công nghệ, dây chuyền thiết bị, tổng thầu từ Trung Quốc như xi măng Hải Phòng, xi măng Hoàng Mai, xi măng Sông Gianh, xi măng Xuân Thành, xi măng Sông Lam, xi măng Nghi Sơn (một phần), v.v.

---

5. Hạ tầng thủy lợi​

• Công trình hồ chứa nước Cửa Đạt, hồ chứa nước Dầu Tiếng: Gói thầu thiết bị, một số nhà thầu Trung Quốc tham gia.

---

6. Một số lĩnh vực khác​

• Các dự án viễn thông (giai đoạn 2006–2012): Huawei, ZTE cung cấp thiết bị cho các mạng lưới 2G/3G tại Việt Nam.
• Các nhà máy nhiệt điện, hóa chất quy mô nhỏ và vừa: Rất nhiều dự án nhỏ được EPC, cung cấp công nghệ và nhân lực từ Trung Quốc.

---

Đặc điểm chung của các dự án này​

• Đa phần vay vốn ODA Trung Quốc hoặc nguồn tín dụng ưu đãi có điều kiện (bắt buộc tổng thầu EPC Trung Quốc).
• Chất lượng, tiến độ, chi phí và hiệu quả kinh tế xã hội thường gây tranh cãi, nhiều dự án đội vốn, chậm tiến độ hoặc thua lỗ kéo dài.
• Công nghệ, thiết bị phụ thuộc Trung Quốc, khó chuyển giao hoặc nội địa hóa.
• Phụ thuộc nhân lực vận hành, bảo trì, đào tạo từ phía Trung Quốc trong thời gian dài.

---

​