- Tác giả,Natalie Sherman & Jake Horton
- Vai trò,BBC Verify
- 6 tháng 8 2025
Ông cáo buộc rằng các con số này đã bị "thao túng" nhằm khiến chính quyền của ông "trông tồi tệ".
Dù mức điều chỉnh lần này cao hơn bình thường, việc điều chỉnh số liệu việc làm hàng tháng là chuyện bình thường và đã diễn ra thường xuyên dưới các đời tổng thống thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Số liệu việc làm được thu thập như thế nào?
Theo các cựu ủy viên, người đứng đầu Cục Thống kê Lao động (BLS) – được gọi là ủy viên – không tham gia vào quá trình thu thập hay tổng hợp dữ liệu, mà chỉ xem xét thông cáo báo chí cuối cùng trước khi công bố.Bà Katharine Abraham, người từng giữ chức ủy viên BLS từ năm 1993 đến 2001, nói: "Phản ứng của tôi là: 'Điều đó không thể xảy ra'" – khi được hỏi về tuyên bố của ông Trump rằng số liệu đã bị gian lận.
Bà nói thêm: "Ủy viên không có quyền kiểm soát các con số đó."
Báo cáo việc làm của BLS được xây dựng từ hai cuộc khảo sát: một khảo sát thu thập số liệu từ khoảng 60.000 hộ gia đình và một khảo sát khác lấy dữ liệu từ 121.000 nhà tuyển dụng trong cả khu vực công và tư nhân.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Tổng thống Trump lên tiếng bảo vệ quyết định sa thải người đứng đầu Cục Thống kê Lao động vì cho rằng các con số do cơ quan này công bố là "sai lệch"
Ước tính số việc làm tăng thêm được rút ra từ khảo sát người sử dụng lao động – thường được gọi là khảo sát cơ sở – vốn được đánh giá là đáng tin cậy hơn so với khảo sát hộ gia đình do quy mô mẫu lớn.
Phần lớn dữ liệu được các doanh nghiệp lớn cung cấp, thường xuyên tham gia chương trình báo cáo tự động. Nhân viên BLS cũng tiến hành khảo sát qua trang web và phỏng vấn qua điện thoại.
BLS nói với BBC Verify: "Ước tính việc làm trong báo cáo bảng lương hàng tháng là đánh giá sơ bộ về tình hình trong tháng đó."
"Đây là một bức ảnh chụp nhanh với độ phân giải thấp hơn về những gì đang diễn ra trên thị trường việc làm trong một tháng cụ thể. Khi các ước tính được điều chỉnh dựa trên dữ liệu đầy đủ hơn, chúng tạo ra một bức tranh có độ phân giải cao hơn – và đôi khi điều đó cho ra một câu chuyện hoàn toàn khác," BLS cho biết thêm.
Cục Thống kê Lao động sẽ cập nhật số liệu trong hai tháng sau ước tính ban đầu hàng tháng khi có thêm phản hồi từ các đơn vị khảo sát. Ngoài ra, cơ quan này cũng tính toán lại dữ liệu hàng năm, kết hợp với thông tin từ hồ sơ thuế bảo hiểm thất nghiệp.
Giáo sư Abraham nhận định: "Có rất nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này cũng có các dữ liệu này. Nếu một ủy viên cố tình can thiệp vào các con số, tất cả họ sẽ nhận ra – và thông tin đó chắc chắn sẽ bị rò rỉ."
Những điều chỉnh gần đây có gì bất thường?
Số liệu việc làm trong các tháng Năm và tháng Sáu đã được điều chỉnh giảm lần lượt 125.000 và 133.000 việc làm.Tổng mức điều chỉnh giảm 258.000 việc làm trong hai tháng là thay đổi lớn nhất từng được ghi nhận – nếu không tính đến các tháng trong năm 2020, thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát.
Tuy nhiên, việc điều chỉnh số liệu hàng tháng là điều thường thấy, và những thay đổi lớn không phải chưa từng xảy ra.
Trong trường hợp này, nhiều nhà phân tích đã dự đoán trước khả năng điều chỉnh lại số liệu của tháng Sáu, vì báo cáo ban đầu cho thấy mức tăng bất thường về việc làm trong lĩnh vực giáo dục – vào thời điểm hầu hết các trường học sắp đóng cửa trong kỳ nghỉ hè.
Một số nhà phân tích cũng lưu ý rằng các điều chỉnh sau này thường phản ánh rõ hơn tình hình tại các doanh nghiệp nhỏ, vốn dễ bị các biến động kinh tế như thuế quan gây ảnh hưởng.
Con số việc làm trong tháng Năm đã được điều chỉnh giảm xuống phần lớn nhằm phản ánh những điều chỉnh mạnh tay hơn ở tháng Sáu, đồng thời khớp với các dữ liệu khác cho thấy nền kinh tế đang chậm lại.
Theo BLS, kể từ năm 1979, mức điều chỉnh trung bình hàng tháng đối với số liệu việc làm – tăng hoặc giảm – là khoảng 57.000 việc làm.
Tuy nhiên, những điều chỉnh lớn thường xảy ra trong thời kỳ kinh tế bất ổn.
Ngoài dữ liệu mới nhất và thời kỳ đại dịch năm 2020, kể từ năm 2000, đã có tám lần BLS điều chỉnh giảm số việc làm hàng tháng hơn 100.000 – phần lớn trong số đó rơi vào giai đoạn khủng hoảng tài chính năm 2008.
Chẳng hạn, dưới thời Tổng thống Barack Obama, số liệu tháng 1/2009 sau đó bị điều chỉnh giảm 143.000 việc làm.
BLS cũng cho biết mức tăng việc làm trong cả năm 2009 thấp hơn 902.000 so với ước tính ban đầu – mức điều chỉnh cả năm lớn nhất từng được ghi nhận.
Tương tự, số việc làm tạo ra trong năm 2024 dưới thời Tổng thống Joe Biden cũng đã bị điều chỉnh giảm 598.000, dù mức này vẫn thấp hơn so với mức điều chỉnh hơn 800.000 ước tính ban đầu – một con số từng gây ra tác động chính trị đáng kể.
Giáo sư Katharine Abraham cho biết, những bản cập nhật như vậy là một phần trong quy trình thống kê, và bà không ngạc nhiên khi chứng kiến các điều chỉnh lớn trong tháng Năm và tháng Sáu.
Bà dẫn lý do là khó khăn ngày càng tăng trong việc thu thập phản hồi, thiếu đầu tư vào phương pháp thống kê mới, cũng như tình trạng suy thoái kinh tế nói chung – một phần do các loại thuế quan mới gây ra.
"Đây luôn là một giai đoạn khó khăn – khi bạn đang ở trong thời điểm mà mọi thứ có thể thay đổi chóng mặt. Cộng với thực tế là nhân lực bị cắt giảm, và các cơ quan không còn đủ nguồn lực để theo sát người trả lời như họ từng làm trước đây," bà nhận xét.
Dữ liệu trong quá khứ có vấn đề gì không?
Tỷ lệ phản hồi trong các cuộc khảo sát lao động đã giảm đáng kể trong thập kỷ qua – và tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn sau đại dịch, làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy của dữ liệu.Chẳng hạn, vào tháng 3 vừa qua, tỷ lệ phản hồi đối với khảo sát cơ sở chỉ còn dưới 43%, so với hơn 60% cách đây một thập kỷ.
Nhiều quốc gia khác – bao gồm Canada, Thụy Điển và Vương quốc Anh – cũng đang vật lộn với tình trạng tương tự. Tại Vương quốc Anh, tỷ lệ phản hồi trong cuộc khảo sát lực lượng lao động đã giảm xuống còn khoảng 20%.
Tại Mỹ, sự sụt giảm này đã thúc đẩy một số nỗ lực nhằm thử nghiệm các phương pháp thu thập dữ liệu mới, trong đó có khảo sát trực tuyến.
Tuy vậy, mức độ nghiêm trọng của vấn đề vẫn đang là chủ đề gây tranh cãi.
Một đánh giá được các nhà nghiên cứu tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco công bố hồi tháng 3/2025 cho thấy: các điều chỉnh dữ liệu gần đây nhìn chung vẫn phù hợp với các mô hình trước đại dịch – điều này có thể giúp xoa dịu phần nào lo ngại về độ tin cậy của số liệu thống kê.
