Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Sự ra đi của các ngân hàng này diễn ra trong bối cảnh nhiều ngân hàng đối mặt với áp lực mạnh mẽ từ chính quyền Donald Trump và các tổng chưởng lý của đảng Cộng hòa nhằm phản đối các nhóm khí hậu và xu hướng đầu tư ESG nói chung.
Làn sóng rời NZBA bắt đầu từ cuối năm ngoái, với tuyên bố đầu tiên từ Goldman Sachs. Chỉ vài tuần sau đó, loạt ngân hàng lớn Phố Wall gồm Wells Fargo, Bank of America, JPMorgan Chase, rồi đến các đối tác Canada cũng rời liên minh này.
Sau sự ra đi của nhóm ngân hàng Bắc Mỹ, NZBA đã thông qua các thay đổi quan trọng về khuôn khổ và nguyên tắc hoạt động của liên minh, gồm việc bỏ yêu cầu buộc ngân hàng thành viên phải điều chỉnh hoạt động cấp vốn với mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở ngưỡng 1,5°C vào tháng 4.
Trump: Net Zero là cú lừa móc túi dân Mỹ, tôi chấm dứt nó!
Những thay đổi này không ngăn được việc HSBC rời liên minh vào tháng 7. Đến tháng 8, UBS và Barclays cũng quyết định rời bỏ. "Với sự ra đi của hầu hết các ngân hàng toàn cầu, liên minh này không còn đủ thành viên để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của chúng tôi nữa", ngân hàng Anh Barclays tuyên bố.
VinFast, thành viên của Vingroup – tập đoàn lớn nhất Việt Nam, đã đặt cược lớn vào xe điện với mục tiêu trở thành một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới. Kể từ khi ra mắt chiến lược xe điện thuần túy vào năm 2017, VinFast đã đầu tư mạnh mẽ vào các mẫu xe như VF 8, VF 9, và gần đây là VF 3 – một mẫu mini-SUV điện giá rẻ nhắm vào thị trường châu Á. Công ty cũng đang xây dựng nhà máy trị giá 4 tỷ USD tại Chatham County, North Carolina, với mục tiêu sản xuất 150.000 xe mỗi năm, dù kế hoạch khởi công đã bị lùi từ năm 2024 sang năm 2028 do “điều kiện thị trường bất lợi”.
Tuy nhiên, sự rút lui của các ngân hàng lớn khỏi NZBA và chính sách bảo hộ của Trump, bao gồm các mức thuế nhập khẩu cao (46% đối với hàng hóa Việt Nam) và việc bãi bỏ các ưu đãi thuế cho xe điện theo Đạo luật Giảm Lạm phát (Inflation Reduction Act), đang đặt VinFast trước những thách thức chưa từng có:
1. Hạn chế tiếp cận vốn quốc tế: Việc các ngân hàng lớn của Mỹ rời NZBA đồng nghĩa với việc VinFast khó tiếp cận các khoản vay ưu đãi hoặc trái phiếu xanh từ thị trường tài chính quốc tế. Trong khi đó, Vingroup và nhà sáng lập Phạm Nhật Vượng đã bơm hơn 13,5 tỷ USD vào VinFast từ năm 2017 đến tháng 10/2024, và cam kết thêm 3,35 tỷ USD đến năm 2026. Tuy nhiên, nguồn lực tài chính nội bộ có hạn, và việc phụ thuộc vào Vingroup làm tăng rủi ro tài chính cho cả tập đoàn.
2. Áp lực từ thị trường Mỹ: Thị trường Mỹ, với nhu cầu xe điện đang chậm lại và cạnh tranh gay gắt từ Tesla, Ford, và GM, vốn đã là một thách thức lớn đối với VinFast. Các vấn đề ban đầu như lỗi kỹ thuật trên mẫu VF 8, cáo buộc vi phạm bằng sáng chế, và vụ tai nạn nghiêm trọng ở California đã làm tổn hại danh tiếng của hãng. Chính sách của Trump, bao gồm việc bãi bỏ mục tiêu 50% xe điện vào năm 2030 của chính quyền Biden, càng khiến VinFast khó thâm nhập thị trường này.
3. Tăng chi phí do thuế quan: Các mức thuế nhập khẩu mới của Trump có thể làm tăng giá xe VinFast tại Mỹ, trong khi nhà máy tại North Carolina chưa đi vào hoạt động để hưởng lợi từ các ưu đãi sản xuất nội địa. Điều này khiến các mẫu xe như VF 8, vốn đã có giá cạnh tranh (khoảng 41.100 USD cho bản Eco) nhờ các ưu đãi, trở nên khó tiếp cận hơn với người tiêu dùng Mỹ.
Cơ Hội Cho VinFast Trong Bối Cảnh Khó Khăn
Dù đối mặt với nhiều thách thức, VinFast vẫn có những cơ hội để tiếp tục phát triển:
1. Tập trung vào thị trường nội địa: VinFast đang thống trị thị trường xe điện tại Việt Nam với sự bảo kê chính trị, với 82% doanh thu năm 2023 đến từ các công ty liên kết như Green SM (GSM) – một công ty taxi điện thuộc sở hữu của ông Phạm Nhật Vượng. Mẫu VF 3, với giá chỉ 9.200 USD, được thiết kế dành riêng cho thị trường châu Á và có tiềm năng trở thành “xe quốc dân” tại Việt Nam và các nước như Indonesia, Philippines. Ngoài ra, VinFast đang triển khai kế hoạch xây dựng 150.000 trạm đổi pin tại Việt Nam, tạo ra một hệ sinh thái giao thông xanh toàn diện.
2. Hệ sinh thái và chính sách hỗ trợ khách hàng: VinFast nổi bật với chính sách bảo hành 10 năm hoặc 200.000 km và bảo hành pin không giới hạn quãng đường, cùng với việc tích hợp ứng dụng di động với 95% trạm sạc công cộng tại Bắc Mỹ. Các chương trình khuyến mãi như miễn phí đăng ký xe điện và sạc miễn phí tại các trạm V-Green đến năm 2027 cũng giúp hãng thu hút khách hàng.
3. Hỗ trợ tài chính từ Vingroup: Dù chịu áp lực tài chính, Vingroup và ông Phạm Nhật Vượng vẫn cam kết hỗ trợ VinFast, với kế hoạch chuyển đổi các khoản vay thành cổ phiếu ưu đãi và tiếp tục đầu tư để duy trì hoạt động. Điều này mang lại cho VinFast sự linh hoạt mà nhiều hãng xe điện khác không có.
4. Mở rộng tại các thị trường mới: VinFast đang đẩy mạnh hiện diện tại các thị trường như Canada, Indonesia, và châu Âu, nơi các chính sách hỗ trợ xe điện vẫn mạnh mẽ. Ví dụ, tại Indonesia, VinFast hợp tác với V-Green để lắp đặt 30.000 trạm sạc vào năm 2025, với kế hoạch mở rộng lên 100.000 trạm.
Kịch Bản Tương Lai Cho VinFast
Dựa trên tình hình hiện tại, VinFast có thể đối mặt với ba kịch bản sau:
1. Kịch bản lạc quan: VinFast tận dụng thành công thị trường nội địa để tăng trưởng doanh thu, đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm và danh tiếng tại thị trường quốc tế. Nhà máy tại North Carolina đi vào hoạt động vào năm 2030 sau khi Trumo xuống, giúp hãng tận dụng các ưu đãi nội địa và giảm chi phí thuế quan. Với sự hỗ trợ tài chính từ Vingroup, VinFast có thể đạt mục tiêu bán 80.000 xe trong năm 2024 và tiến tới hòa vốn vào năm 2026.
2. Kịch bản trung bình: VinFast tiếp tục thống trị thị trường Việt Nam nhưng gặp khó khăn trong việc mở rộng tại Mỹ do chính sách của Trump và cạnh tranh gay gắt. Hãng chuyển hướng tập trung vào các thị trường như Canada và Đông Nam Á, nơi có nhu cầu xe điện giá rẻ và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ. Tuy nhiên, áp lực tài chính từ Vingroup có thể làm chậm quá trình mở rộng.
3. Kịch bản tiêu cực: Nếu VinFast không thể cải thiện doanh số bán lẻ và tiếp tục phụ thuộc vào các công ty liên kết, kết hợp với việc thiếu vốn quốc tế, hãng có nguy cơ rơi vào tình trạng thua lỗ kéo dài. Điều này có thể làm suy yếu tài chính của Vingroup, dẫn đến việc sụp đổ và giải tán Vinfast.
