Tám mươi năm trước, ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh một dân tộc tự do.
Tám mươi năm sau, khi nhìn lại hành trình đất nước đã đi qua, tôi thường tự hỏi: hình ảnh Việt Nam hôm nay trong mắt bạn bè quốc tế là gì?
Tôi đã có dịp đến những vùng đất khá "xa lạ" với Việt Nam như Mông Cổ, Palestine, Triều Tiên, Eritrea, Sri Lanka hay Nepal. Ở đó, khi biết tôi đến từ Việt Nam, những người bạn quốc tế lớn tuổi thường reo lên đầy thân tình: "Hồ Chí Minh! Võ Nguyên Giáp!". Trong ký ức của họ, Việt Nam gắn liền với tên tuổi của hai nhà lãnh đạo kiệt xuất, với một dân tộc kiên cường, dám đứng lên giành độc lập.
Nhưng rồi tôi chợt nghĩ: với thế hệ công dân trẻ toàn cầu hôm nay, khi nghe hai chữ "Việt Nam", họ sẽ nhắc đến điều gì? Một điểm đến du lịch, một quốc gia khởi nghiệp năng động, một nền ẩm thực độc đáo, hay chỉ là một vùng đất xa xôi nào đó trên bản đồ?
Thương hiệu quốc gia, nói một cách giản dị, chính là hình ảnh và cảm xúc mà người khác nghĩ đến khi nghe tên Việt Nam. Nó không chỉ đến từ GDP, từ chính sách đối ngoại hay từ những tấm huy chương thể thao. Nó còn đến từ những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng lặp lại hàng ngày - cách chúng ta cư xử trên đường phố, cách một du khách Việt nói chuyện ở sân bay, cách một du học sinh rèn giũa bản thân, cách một doanh nhân giữ chữ tín với đối tác. Mỗi hành động ấy đều góp một viên gạch xây nên ngôi nhà chung mang tên "hình ảnh Việt Nam".
Một công dân bước ra thế giới cần xuất trình hộ chiếu để xác nhận quốc tịch. Nhưng một dân tộc muốn bước vào tâm trí bạn bè năm châu thì cần một tấm hộ chiếu khác - "hộ chiếu mềm" - được tạo nên bởi uy tín, sự tử tế và văn minh của chính những con người mang quốc tịch ấy. Hộ chiếu cứng giúp chúng ta qua cửa khẩu. Hộ chiếu mềm mới đưa chúng ta vượt khỏi khoảng cách, định kiến và nghi ngờ để trở thành một quốc gia được chào đón, đáng tin cậy.
Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, thương hiệu quốc gia là một tài sản đặc biệt. Người ta nhớ đến Nhật Bản bằng sự kỷ luật, nhớ đến Hàn Quốc bằng làn sóng K-pop và công nghệ, nhớ đến Thụy Sĩ bằng sự tin cậy và trung lập. Việt Nam cũng cần có những giá trị để người ta nghĩ đến ngay khi nhắc tên.
Đó có thể là sự hiếu khách, sự cần cù, lòng nhân ái, hay khát vọng vươn lên. Nhưng những giá trị ấy sẽ không thể bền vững nếu chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, mà phải được thể hiện bằng đời sống thực, bằng những câu chuyện thật, bằng chính hành vi của từng người Việt.
Tôi tin rằng thương hiệu quốc gia là tài sản chung và mỗi công dân đều là một đại sứ thương hiệu. Một hành vi thiếu ý thức nơi công cộng có thể làm xấu đi hình ảnh Việt Nam. Nhưng ngược lại, một nụ cười thân thiện, một hành động giúp đỡ, một thành tích đáng tự hào cũng đủ khiến bạn bè quốc tế nhớ và trân trọng đất nước này.
Tôi từng chứng kiến một du học sinh Việt Nam ở châu Âu, thay vì chỉ học tập tốt, đã chủ động tổ chức những buổi giới thiệu văn hóa Việt, nấu món ăn Việt cho bạn bè quốc tế. Những người tham dự không chỉ nhớ đến món phở hay gỏi cuốn, mà còn nhớ đến một đất nước hiếu khách, chân thành. Đó chính là lúc hình ảnh Việt Nam được gieo vào tâm trí bạn bè bằng sự giản dị và ấm áp.
Thương hiệu quốc gia không thể xây dựng trong ngày một ngày hai, cũng không phải chỉ do chính phủ hay doanh nghiệp đảm nhận. Nó được kiến tạo từ ba tầng: Nhà nước kiến tạo chính sách minh bạch, môi trường đáng tin cậy; doanh nghiệp kinh doanh có trách nhiệm, đưa sản phẩm Việt Nam ra thế giới với chất lượng và uy tín; và quan trọng nhất, công dân trở thành gương mặt đại diện cho sự tử tế và văn minh. Cả ba tầng này cộng hưởng với nhau, mới tạo nên một hình ảnh Việt Nam thuyết phục và bền vững.
Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh không chỉ để chúng ta nhớ về một mốc son lịch sử, mà còn để tự nhắc nhau về một hành trình mới: hành trình định hình Việt Nam trong thế kỷ XXI. Thế giới sẽ biết đến chúng ta như thế nào? Một dân tộc chỉ thật sự mạnh khi mỗi công dân ý thức được mình là một phần của thương hiệu quốc gia.
Có thể chúng ta chưa sánh ngang những quốc gia đứng đầu về "sức mạnh mềm", nhưng mỗi người Việt hoàn toàn có thể bắt đầu từ những việc rất nhỏ: giữ chữ tín trong kinh doanh, học tập và làm việc nghiêm túc, cư xử thân thiện với du khách, tuân thủ pháp luật ở bất cứ nơi đâu. Khi những hành động nhỏ ấy được cộng hưởng, chúng sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho hình ảnh Việt Nam mới: hòa bình, nhân ái, sáng tạo và đáng tin cậy.
Tám mươi năm trước, dân tộc ta giành quyền tự do. Tám mươi năm sau, chúng ta có cơ hội để khẳng định một giá trị khác - uy tín và bản sắc Việt Nam trong tâm trí bạn bè năm châu. Hộ chiếu có thể đưa ta ra thế giới, nhưng chính nhân cách, tài năng và cách ứng xử của từng người Việt mới là tấm visa vĩnh cửu để đất nước này được tôn trọng.
Và vì thế, mỗi người Việt Nam hôm nay - dù ở trong nước hay ở ngoài biên giới - đều đang mang trong mình trọng trách: trở thành một thương hiệu quốc gia.
Nguyễn Tuấn Quỳnh
Mất điểm vì sân bay
203Nguyễn Tuấn Quỳnh
Chào quê hương bằng tiếng Việt
26Huỳnh Hồ Đại Nghĩa
Quốc tịch và dòng máu Việt
79Võ Nhật Vinh
VnExpress Newsletters
Đừng bỏ lỡ tin tức quan trọng!
Nhận tóm tắt tin tức nổi bật, hấp dẫn nhất 24 giờ qua trên VnExpress.
EmailĐăng ký
*Khi đăng ký, bạn đồng ý điều khoản của VnExpress
Ý kiến (33)
Quan tâm nhấtMới nhất
ggiapvihung10012h trước
Sáng sớm cuối tuần đi bộ ra đầu ngõ làm ly caffe bật máy lên đọc được bài báo thật là ý nghĩa rất hay còn gì tuyệt vời hơn nữa, cảm ơn tác giả.
Trả lời
109
MKH15h trước
Một bài viết thật hay và ý nghĩa: "Mỗi người Việt Nam hôm nay - dù ở trong nước hay ở ngoài biên giới - đều đang mang trong mình trọng trách: trở thành một thương hiệu quốc gia".
Trả lời
67
mminhvudang168811h trước
Cảm ơn bài viết của tác giả!
Tôi vừa rồi có chuyến đi công việc ở Đà Lạt, bắt grab từ Hồ Tuyền Lâm về trung tâm Đà Lạt lúc trời đang mưa gió, xe grab đến đón tôi thấy anh đang chở sau 1 khách Tây (nói tiếng Anh, ko biết quốc gia nào), anh grab đi đường lúc chưa có cuốc xe nào thấy anh Khách Tây đang đi bộ ở Hồ Tuyền Lâm bảo a lên xe a chở đi nhờ, khách Tây đưa tiền mà anh không lấy.
Do không biết tiếng Anh nên anh grab nhờ tôi nói với anh Tây xem anh muốn đi ... Đọc tiếp
Trả lời
58
1 trả lời
llbl11022612h trước
Cảm ơn a.Quỳnh, thật chính xác! Gần 15 năm trước tôi có một người bạn từ Thẩm Quyến (Shenzhen) sang Việt Nam làm việc, dù ở vị thế được quyền trong tay nhưng bạn đã hành xử rất chuẩn mực và nghiêm túc. Tôi hỏi anh vì sao phải như vậy, "Tôi không muốn người ta nghĩ không hay về người dân và đất nước Trung Quốc".
Mong trọng trách thương hiệu Việt Nam được truyền đạt cho mỗi người Việt Nam dù ở đâu hay lứa tuổi nào.
Trả lời
53
VVu13h trước
Rất đồng tình, thưa tác giả!
Đúng là chúng ta phải tìm cách tóm gọn lại trong một ít chữ để nói về. Có thể là Khát vọng, hòa hảo, đáng tin, hay Ẩm thực, du lịch và dịch vụ,...
"Nét" thì không thể phân tán, phải rất rõ ràng từ chiến lược quốc gia đến sự thể hiện bằng cả trái tim mỗi người dân. Cây văn hóa thì lâu năm, có thể mất nhiều thời gian vun trồng, nhưng quả ngọt sẽ rất quý.
Trả lời
25
An Pham Hoai14h trước
Bài viết hay quá.
Trả lời
20
Xem thêm ý kiến
Cùng tác giả
Trách nhiệm của KOL
Một xã hội trưởng thành là xã hội nơi tiếng vỗ tay và sự tranh luận cùng tồn tại.
21
Bệnh viện, nhà tù và nghĩa trang
Có ba nơi tôi tin rằng, ai trong đời cũng nên ghé qua một lần.
103
Mất điểm vì sân bay
Có một tin vui và một tin không vui về TP HCM, bạn muốn nghe tin nào trước?
203
Văn hóa & lối sống
Những người Pháp yêu Hà Nội
Có những người Pháp mang điều tốt đẹp của văn hóa Pháp vào Việt Nam, họ là những người bạn.
36Quan Thế Dân
Yêu nước từ việc nhỏ
Đất nước đẹp không chỉ ở cờ hoa, mà còn ở những con phố sạch sẽ sau lễ hội.
19Nguyễn Thế Vinh
Ai giữ sạch nhà vệ sinh?
Không thể để hiệu trưởng đơn độc với gánh nặng giữ sạch nhà vệ sinh.
122Nguyễn Minh Hoàng
Giữ lại gì cho Hà Nội?
Tôi sốt sắng theo dõi việc tôn tạo Hồ Gươm, cách mấy hôm lại chạy lên Bờ Hồ, xem tiến độ phá dỡ Hàm Cá Mập.
30Quan Thế Dân
Phe vé 'concert quốc gia'
Tuấn khoe tôi hai tấm 'vé mời không bán', kèm thông tin: 'Triệu rưỡi ông ạ'.
103Võ Nhật Vinh
Xem thêm
Bài khác
Thế hệ 'đi ra thế giới'
Thế hệ tôi lớn lên cùng hoài nghi: Việt Nam có thể tự sản xuất ra thứ gì đó khiến thế giới phải dùng đến?
62Vũ Kim Hạnh
Nghịch lý 'đề khó, điểm chuẩn cao'
Tôi thấy tuyển sinh đại học năm nay có nhiều chuyện lạ.
280Hoàng Ngọc Vinh
Chứng nhân Ất Dậu
Cụ tôi đói lả giữa dòng người dắt díu từ Thái Bình qua Nam Định xin ăn, ông tôi vuốt mắt cha rồi chôn cất ở cánh đồng.
62Bùi Võ
Lao xe, thông chốt, vào tù
Tôi nhói lòng khi xem video ghi lại cảnh hai kẻ lao xe tông vào một cảnh sát cơ động, tối 21/8.
65Hoàng Hà
Sợ phim dở
Thay vì kể chuyện tinh tế, nhiều phim Việt lạm dụng phô diễn cảm xúc, kể lể, chèn nhạc ồn ã.
104Jesse Peterson
Bài toán Linda và bẫy tư duy
Tôi muốn độc giả đọc và chọn câu trả lời cho bài toán logic sau.
55Trương Đình Thăng
Trách nhiệm của KOL
Một xã hội trưởng thành là xã hội nơi tiếng vỗ tay và sự tranh luận cùng tồn tại.
21Nguyễn Tuấn Quỳnh
Miễn thị thực và giữ khách
Miễn thị thực giúp khách châu Âu đến Việt Nam dễ hơn, nhưng liệu có đủ để khiến họ muốn quay lại?
45Lê Trường An
Luẩn quẩn với sách giáo khoa
Không nên vì vướng mắc ban đầu khi triển khai nhiều bộ sách mà vội quay lại mô hình ’một bộ dùng chung’.
125Nguyễn Thành Hưng
Thách thức với xe điện
Trong 5 thách thức lớn, cần ưu tiên cân nhắc nguồn lực để hỗ trợ tốt cho việc sạc của xe điện.
108Tô Thức