Don Jong Un
Địt xong chạy
Mỹ đang chứng kiến một kiểu “bình thường mới” đáng sợ, khi các vụ bạo lực, ám sát gia tăng và dường như trở thành một phần trong đời sống chính trị ở nước này.
Trong buổi diễn thuyết về “Sự trở lại của nước Mỹ” ngày 10/9, Charlie Kirk, người sáng lập 31 tuổi của tổ chức bảo thủ Turning Point USA, nhận được câu hỏi từ một khán giả về các vụ xả súng hàng loạt. Ngay sau đó, chính Kirk trở thành nạn nhân của một vụ nổ súng.
Nhà hoạt động chính trị nổi tiếng này qua đời vì một phát đạn bắn vào cổ. Cảnh sát chưa bắt được nghi phạm, cũng như chưa xác định được động cơ vụ ám sát, nhưng giới quan sát cho hay sự việc có tất cả dấu hiệu của một vụ giết người với động cơ chính trị.
“Các xã hội dân chủ sẽ luôn có những bất đồng chính trị, nhưng chúng ta không được phép để Mỹ trở thành một đất nước giải quyết bất đồng bằng bạo lực”, cựu nghị sĩ Dân chủ Gabby Giffords nói.
Chính Giffords cũng từng bị bắn vào đầu trong vụ ám sát hụt năm 2011. Trong 14 năm kể từ đó, các vụ tấn công và đe dọa nhằm vào chính trị gia Mỹ đã tăng đột biến. Ba tháng trước, một tay súng bịt mặt bắn hai nhà lập pháp bang Minnesota, khiến một người thiệt mạng. Hồi tháng 4, nhà của Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro bị phóng hỏa khi ông cùng gia đình đang ngủ bên trong.
Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hai lần trở thành mục tiêu của các vụ ám sát hụt. Tòa án bang Florida ngày 10/9 đã hoàn tất quá trình lựa chọn bồi thẩm đoàn cho phiên xét xử Ryan Routh, nghi phạm mang súng vào sân golf với âm mưu ám sát ông Trump nhưng bị mật vụ phát hiện và ngăn cản kịp thời.
Giffords hiểu rõ tình trạng đáng báo động về bạo lực chính trị ở Mỹ hơn bất kỳ ai. Sau khi hồi phục sau vụ ám sát, bà đã nhiều lần kêu gọi người Mỹ hãy giải quyết những bất đồng chính trị bằng lời nói, thay vì súng đạn. Tuy nhiên, những lời kêu gọi đó dường như không được lắng nghe.
“Mùa hè này, Mỹ đã chứng kiến nhiều vụ ám sát có động cơ chính trị, đầu tiên là một nhà lập pháp đảng Dân chủ và bây giờ là nhà hoạt động đảng Cộng hòa. Những kẻ nguy hiểm đã dùng súng để bày tỏ sự bất mãn của họ. Cả hai đảng đều bị nhắm mục tiêu, cả hai bên đều có nghĩa vụ đạo đức và lòng yêu nước để tìm cách ngăn chặn tội ác súng đạn đang cướp đi nhiều sinh mạng”, bà nói.
Không chỉ là các chính trị gia hay nhà hoạt động chính trị, thẩm phán ở Mỹ cũng trở thành mục tiêu tấn công. Thẩm phán Brett Kavanaugh từng là mục tiêu trong vụ ám sát bất thành năm 2022.
Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy tỷ lệ chấp nhận sử dụng bạo lực cho mục đích chính trị ở Mỹ đang ngày một tăng. Robert Pape, người chỉ đạo Dự án Chicago về An ninh và Các mối đe dọa, mô tả kết quả cuộc khảo sát mà nhóm ông thực hiện hồi tháng 5 là “đáng lo ngại nhất cho đến nay”.
Khoảng 40% người thuộc đảng Dân chủ ủng hộ sử dụng vũ lực chống lại ông Trump, trong khi 25% người của đảng Cộng hòa muốn triển khai lực lượng quân đội để ngăn biểu tình chống lại chương trình nghị sự của Tổng thống. Những con số này đã tăng gấp đôi so với mùa thu năm ngoái, theo Pape.
“Chúng ta đang ngày càng trở thành xã hội đầy bạo lực”, Pape nói và gọi thời điểm hiện tại là “kỷ nguyên của chủ nghĩa dân túy bạo lực”.
Cái chết của Kirk khiến Nhà Trắng chấn động, khi anh có quan hệ thân thiết với Tổng thống và nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền. Một số bạn bè cho hay Kirk là nhà hoạt động chính trị nhiệt huyết, truyền cảm hứng và được xem như tiếng nói hàng đầu của giới trẻ bảo thủ ở Mỹ.
“Đó là tổn thất nặng nề, không thể thay thế của đảng Cộng hòa. Ngoài Tổng thống Trump, không ai có được sức hút ở mức độ như Kirk trong đảng”, Jeff DeWit, người bạn lâu năm kiêm người giám sát các hoạt động và tài chính cho chiến dịch của ông Trump, nói về Kirk.
Kirk là người đóng vai trò chủ chốt trong nỗ lực thu hút thế hệ nhà hoạt động chính trị mới và thúc đẩy họ hướng tới chủ nghĩa bảo thủ. Anh cũng giúp ông Trump tăng cường sức hút với giới trẻ và mở rộng nền tảng ủng hộ đảng Cộng hòa.
Nhà hoạt động bảo thủ này ủng hộ nhiều chính sách gây tranh cãi của ông Trump. Podcast của anh cũng từng góp sức cho nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử của ông Trump trước ông Joe Biden năm 2020.
Hasan Piker, người dự kiến có buổi tranh luận cùng Kirk cuối tháng này, đã nói trong buổi phát trực tiếp của mình ngày 10/9 rằng vụ nổ súng có thể làm dấy lên làn sóng đòi trả thù “rất đáng lo ngại”. Một số nhà hoạt động cánh hữu đã lên tiếng kêu gọi có hành động bạo lực đáp trả vụ sát hại Kirk.
Libs of TikTok, một tài khoản mạng X theo phe cánh hữu, đăng bài “đây là chiến tranh“.
“Những lời đe dọa và cả những vụ tấn công thực tế đã trở thành một phần cuộc sống chính trị ở Washington”, Kyle Cheney, nhà phân tích của Politico, nhận xét.
Nhiều nghị sĩ Mỹ mô tả nó như một “bình thường mới” và tình hình ngày càng trở nên tăm tối. Nhưng ngay cả trong bối cảnh đó, vụ ám sát Kirk vẫn gây chấn động mạnh mẽ ở Đồi Capitol.
“Không có lời bào chữa nào cho vấn nạn bạo lực chính trị ở đất nước chúng ta. Nó phải chấm dứt”, nghị sĩ Steve Scalise, người từng suýt chết vì bị bắn vào hông trên sân bóng chày cách đây một thập kỷ, nói.
Nhiều thành viên đảng Dân chủ và Cộng hòa đã lên tiếng quyết liệt phản đối bạo lực trong chính trị. “Bạo lực nhắm vào những người hoạt động chính trị là bạo lực chống lại nền dân chủ Mỹ cũng như quyền tự do biểu đạt của mọi người Mỹ”, Joe Scarborough, người dẫn chương trình Morning Joe của MSNBC, bình luận.
Tommy Vietor, thành viên đảng Dân chủ từng là nhân viên Nhà Trắng dưới thời ông Obama, cảnh báo rằng bạo lực chính trị là “thứ ung thư đang lây lan và sẽ xé nát đất nước”.
“Chúng ta đã trở thành cái quái gì thế này?”, nhà văn Emily Zanotti đặt câu hỏi trên mạng xã hội X. “Chúng ta đang đối mặt với kẻ thù, và đó là chính chúng ta”, một người khác bình luận dưới bài đăng.
Ăn chia đéo đều, bao năm húp tiền ngân sách free, giờ bị cắt đột ngột, nó đổ lỗi tại sao 2 chính trị gia phe dân chủ này lại hùa bỏ phiếu đồng thuận chung với phe cộng hòa, vote thông qua luật.
