Nhiều người thường biết đến
XAMVN.com như một diễn đàn mạng xã hội ra đời từ năm 2016, nơi tập trung đủ loại chủ đề: đời sống, chính trị, thể thao, tình yêu, cho đến những nội dung giải trí nhạy cảm. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu hơn vào cái tên “XAMVN”, có một giả thuyết thú vị nhưng cũng đầy tranh cãi:
XAMVN thực chất là viết tắt của “
Xét duyệt
An Ninh
Mạng
Việt
Nam”.
Theo góc nhìn này, XAMVN không chỉ là một cộng đồng ảo tự phát mà có thể là một “công cụ” được dựng lên với sự tham gia hoặc ít nhất là sự “bật đèn xanh” từ cơ quan chức năng. Mục tiêu chính không phải chỉ để cho dân mạng xả stress, mà còn để thu thập dữ liệu, theo dõi xu hướng tư tưởng, kiểm soát các luồng thông tin và giám sát các hoạt động có nguy cơ bất ổn.
Cụ thể, diễn đàn dạng này có thể mang lại cho các cơ quan an ninh nhiều lợi thế:
Tập trung dữ liệu: Khi hàng trăm nghìn người cùng thảo luận, chia sẻ quan điểm, vô tình họ để lộ xu hướng chính trị, quan điểm xã hội, và thậm chí cả thông tin cá nhân. Đây là kho dữ liệu khổng lồ.
Phát hiện mầm mống “nguy cơ”: Những chủ đề liên quan đến biểu tình, phản đối chính sách, hay kêu gọi hành động tập thể có thể được theo dõi sát sao.
Thử phản ứng dư luận: Đưa một số thông tin “nhạy cảm” ra bàn luận trên diễn đàn, từ đó đo lường xem cộng đồng mạng phản ứng thế nào. Điều này giúp dự báo và đưa ra phương án xử lý kịp thời.
Gây phân tán sự chú ý: Bên cạnh việc giám sát, diễn đàn cũng chứa lượng lớn nội dung nhạy cảm, mang tính “giải trí quá đà”, khiến dư luận bận bịu bàn tán, từ đó giảm sự tập trung vào các vấn đề chính trị – xã hội quan trọng.
Nếu giả thuyết này đúng, thì XAMVN có thể được xem như một “bẫy ngọt”: vừa mang đến sự thoải mái cho người dùng, vừa là công cụ kiểm soát, theo dõi, và định hướng dư luận một cách tinh vi.
Tên miền “
XAMVN” nghe qua tưởng như vô nghĩa, nhưng khi giải thích thành “
Xét duyệt
An
Ninh
Mạng
Việt
Nam” thì lại quá khớp với chức năng tiềm ẩn: theo dõi, kiểm soát và định hướng người dùng mạng. Trong lĩnh vực an ninh, việc tạo ra những “bình phong” để che giấu mục tiêu thật sự không phải chuyện hiếm.
XAMVN tồn tại nhờ nội dung đa dạng, nhiều khi vượt ranh giới nhạy cảm. Chính sự “táo bạo” này mới hút đông đảo người dùng. Nhưng nếu đứng ở góc nhìn an ninh, đó chính là cách gom dữ liệu hiệu quả:
Người dùng tự nguyện chia sẻ thông tin, quan điểm chính trị, thói quen đời sống.
Mọi cuộc tranh luận, mâu thuẫn, thậm chí lời kêu gọi hành động tập thể đều được ghi nhận.
Nếu đúng là có sự tham gia của cơ quan chức năng, diễn đàn này sẽ đóng vai trò như “radar xã hội”:
Phát hiện sớm các nhóm kêu gọi biểu tình, bạo loạn, hay diễn biến hòa bình.
Xác định các cá nhân có ảnh hưởng, những người có khả năng dẫn dắt dư luận.
Đo lường phản ứng của dân mạng với những sự kiện nóng để đưa ra phương án đối phó
Một mặt, XAMVN cho phép người dân “xả stress” bằng các chủ đề vui vẻ, thậm chí nhạy cảm. Mặt khác, nó có thể đóng vai trò giữ chân dư luận trong vòng xoáy tranh cãi vô bổ, qua đó giảm sự tập trung vào các vấn đề chính trị – xã hội gai góc hơn.
Dù chưa có bằng chứng công khai để khẳng định XAMVN thực sự là công cụ của cơ quan chức năng, nhưng nếu đặt trong logic an ninh mạng, giả thuyết này không phải là vô lý. Nó cho thấy một khả năng: XAMVN không chỉ là diễn đàn mạng, mà còn là “phòng thí nghiệm xã hội” – nơi mọi phát ngôn, mọi xu hướng tư tưởng đều được ghi nhận và phân tích.
Trong thời đại số, các chính phủ không chỉ quản lý xã hội bằng luật pháp, cảnh sát hay quân đội, mà còn bằng công cụ giám sát trên không gian mạng. Và trên thế giới, có nhiều tiền lệ đáng chú ý
Trung Quốc được xem là bậc thầy về kiểm soát internet. Bên cạnh việc chặn các nền tảng quốc tế như Facebook, Twitter, YouTube, họ phát triển hệ sinh thái riêng: WeChat, Weibo, Baidu.
Weibo vừa là nơi người dân chia sẻ, vừa là công cụ giám sát: mọi phát ngôn đều có thể bị theo dõi và xử lý.
Chính phủ còn dùng đội ngũ “50 xu” (người dùng được trả tiền để bình luận định hướng dư luận).
Nếu so sánh, XAMVN có thể đóng vai trò tương tự
Weibo thu nhỏ: vừa là diễn đàn, vừa là nơi nhà chức trách “đọc vị” dư luận và kiểm soát các mầm mống bất ổn.
Khác với Trung Quốc hay Nga, phương Tây thường không dựng diễn đàn công khai để kiểm soát, nhưng họ lại nổi tiếng với
các chương trình do thám bí mật.
Vụ Edward Snowden (2013) cho thấy NSA (Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ) đã thu thập dữ liệu người dùng toàn cầu thông qua Facebook, Google, Microsoft, Apple…
Nghĩa là các chính phủ phương Tây cũng tận dụng mạng xã hội để theo dõi xu hướng chính trị, nguy cơ khủng bố, hay hành động tập thể chống đối.
Nếu Facebook và Twitter từng bị coi là “tai mắt” của NSA, thì tại Việt Nam, một diễn đàn như XAMVN cũng có thể đóng vai trò tương tự – nhưng được “nội địa hóa”, kín đáo và phù hợp với hoàn cảnh.
Nó có thể là một phòng thí nghiệm dữ liệu xã hội, nơi hàng trăm nghìn tài khoản vô tình trở thành “tình nguyện viên” cung cấp dữ liệu.
Và nó nằm trong xu hướng chung toàn cầu, khi các quốc gia đều không bỏ qua sức mạnh của việc kiểm soát, phân tích dư luận online.
Nguồn: Grok