Live Tại Mỹ Đế không bao giờ có một đảng thứ ba nào sống sót nổi, dù có tự do bầu cử và ngôn luận? Và Elon Musk định làm gì để phá vỡ điều đó?

Thỏ Trắng Ác Tâm

Thôi vậy thì bỏ
Nghe có vẻ ngây thơ, nhưng điều này thật sự khiến tao khó hiểu. (Tao không phải người Mỹ, nên có thể đã bỏ lỡ điều gì đó hiển nhiên chăng?)

Mỹ có tự do bầu cử, tự do báo chí và các giá trị dân chủ mạnh mẽ, nhưng suốt hàng chục năm qua, chỉ có hai đảng chính trị tồn tại bền vững. Tao biết đôi khi có người cố gắng thành lập đảng thứ ba, như Ross Perot hay các phong trào kiểu Tự Do (Libertarians) xuất hiện theo thời điểm. Nhưng chẳng đảng nào đủ sức để cạnh tranh lâu dài.

Vấn đề chỉ nằm ở hệ thống bầu cử “thắng ăn cả” (winner-takes-all) thôi sao? Hay còn có lý do văn hoá/lịch sử nào khiến phần lớn người Mỹ vẫn chỉ trung thành với hai lựa chọn: Dân chủ và Cộng hoà?

Và Elon Musk có “ý tưởng thiên tài” gì để vượt qua rào cản lịch sử này không?

jX5xwb.png
 
Tao đang tạo hiệu ứng cho mày bớt lo lắng, bớt hoảng loạn thôi chứ thấy mày run quá
Copy lại bên kia: Lo cái đụ con chị mày chứ lo, lên mạng ảo bớt xàm Lồn. Ở ngoài con bà già mày, con vợ mày hay chửi mắng đánh đập mày lắm hả? Hay bị thằng cha mày đụ vô lỗ ỉa của mày?
 
Cuộc bầu cử liên bang lớn nào mà hệ thống bỏ phiếu xếp hạng (RCV - Ranked choice voting) đã tạo ra sự khác biệt thực sự? Mà khoan, để tao nói rõ hơn. Sự khác biệt đó có lợi cho một đảng thứ ba nào không? Tao đang sống ở một bang áp dụng RCV đây. Và thực tế là: nó chỉ khiến đảng mạnh càng vững vàng hơn mà thôi.

Q: Làm sao mà điều đó lại càng củng cố quyền lực của đảng chiếm ưu thế? Bạn có thể giải thích cụ thể hơn không?


A:
Chắc chắn rồi. Ví dụ, trong một bang mà một đảng (gọi là Đảng A) chiếm ưu thế với tỷ lệ ủng hộ khoảng 55% hay thậm chí 60%, nếu có một ứng viên đảng thứ ba (Đảng B) xuất hiện và cũng thuộc cùng phe chính trị với Đảng A, thì phiếu bầu sẽ bị chia nhỏ.

Khi đó, Đảng A và Đảng B chia nhau số phiếu — thay vì đạt 60%, Đảng A chỉ còn khoảng 39%.
Trong khi đó, Đảng C (vốn là đảng yếu hơn) vẫn giữ được 40% phiếu bầu của họ — và thế là Đảng C thắng, chỉ vì phiếu của phe kia bị chia đôi.

Đây là cách mà mọi chuyện vận hành trước khi có hệ thống bầu cử xếp hạng (RCV). Chỉ cần có đa số tương đối là thắng, nên ứng viên đảng thứ ba thường đóng vai trò “kẻ phá hoại” (spoiler) cho phe mạnh hơn.

Ví dụ rõ nhất là Paul LePage, từng trở thành thống đốc nhờ kiểu chia phiếu này.

Nhưng với hệ thống RCV, những phiếu bầu cho đảng thứ ba (B) sau khi bị loại sẽ được chuyển sang đảng chính (A) nhờ thứ hạng ưu tiên. Nhờ đó, Đảng A vẫn chiến thắng, dù ban đầu bị chia phiếu. Điều này giúp Đảng A — đảng mạnh — không bị thua oan.

Tao không nói kết quả đó là sai — vì rõ ràng đảng được ưa chuộng hơn nên thắng là đúng. Nhưng điểm mấu chốt là: RCV giúp đảng mạnh duy trì vị trí của mình, vì họ không bị chia phiếu nữa.

Tất nhiên, RCV có thể giúp các đảng nhỏ có thêm phiếu ở vòng đầu, nhưng điều đó không đồng nghĩa với chiến thắng. Và nó không tạo ra bất ngờ gì — chỉ khiến hệ thống càng vững cho đảng chiếm ưu thế thôi.
 
Vì tư tưởng chính trị chủ yếu xoay quanh hai cực tả và hữu, nước Mỹ từ lâu đã được đại diện đầy đủ bởi hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Do đó, nhu cầu về một đảng thứ ba dường như không cần thiết.
Tuy nhiên, khi cả 2 đảng ngày càng phân cực và trở nên cực đoan, 1 đảng thứ ba với quan điểm trung dung có thể mang lại sự cân bằng và tiếng nói mới cho chính trường.
 
Vì tư tưởng chính trị chủ yếu xoay quanh hai cực tả và hữu, nước Mỹ từ lâu đã được đại diện đầy đủ bởi hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Do đó, nhu cầu về một đảng thứ ba dường như không cần thiết.
Tuy nhiên, khi cả 2 đảng ngày càng phân cực và trở nên cực đoan, 1 đảng thứ ba với quan điểm trung dung có thể mang lại sự cân bằng và tiếng nói mới cho chính trường.
Thực ra nước Mỹ không phải là một hệ thống hai đảng đúng nghĩa. Một thằng Cộng Hòa muốn xoá bỏ toàn bộ thuế thì có điểm gì chung với một thằng Cộng Hòa muốn đóng cửa biên giới, hoặc một thằng khác muốn biến Cơ Đốc giáo thành luật pháp quốc gia? Về bản chất, mỗi đảng ở Mỹ là tập hợp của nhiều phe phái khác nhau, tương tự như kiểu chính phủ liên minh ở các quốc gia khác. Cuối cùng, hệ thống bầu cử 'người thắng được tất cả' (first-past-the-post).

Không phải tất cả người Cộng Hòa đều giống nhau. Có người theo chủ nghĩa tự do thị trường cực đoan (muốn bỏ thuế), có người cực hữu chống nhập cư, và có người lại thiên về chính trị thần quyền. Cũng tương tự với Đảng Dân Chủ, có phe xã hội dân chủ kiểu Bernie Sanders, phe trung dung kiểu Biden, hay các phe thiên về sắc tộc, giới tính, môi trường, v.v. Tức là mỗi đảng là một nồi lẩu đủ vị, một liên minh của các nhóm lợi ích khác nhau, chỉ là chung một lá phiếu thôi....

Mỹ dùng mô hình "First-past-the-post", nghĩa là ai nhiều phiếu nhất thì thắng, không cần đa số tuyệt đối. Điều này khiến cho nếu một phe nhỏ nào tách ra thành đảng thứ ba, thì nguy cơ là làm "vỡ phiếu", chia nhỏ lượng ủng hộ và khiến phe đối lập chiến thắng. Do đó, các nhóm nhỏ buộc phải núp bóng trong hai đảng lớn, tạo ra ảo tưởng rằng đây là cuộc chơi hai phe.

 
mỹ nó là dân chủ đại diện mà, mỹ vẫn có đảng khác nhưng thường không ai quan tâm để bầu cho vì quen từ xưa tới nay vậy rồi, thêm nữa khi đi vận động tranh cử cần người tài trợ lên tới hàng tỷ đô nên cũng ít đảng nào làm được ngoài 2 thằng dân chủ với cộng hoà, mấy thằng tài phiệt nó chi tiền cho đảng nó cần như dân chủ hay cộng hoà chứ có cần chi cho đảng mới làm gì đâu
 
mỹ nó là dân chủ đại diện mà, mỹ vẫn có đảng khác nhưng thường không ai quan tâm để bầu cho vì quen từ xưa tới nay vậy rồi, thêm nữa khi đi vận động tranh cử cần người tài trợ lên tới hàng tỷ đô nên cũng ít đảng nào làm được ngoài 2 thằng dân chủ với cộng hoà, mấy thằng tài phiệt nó chi tiền cho đảng nó cần như dân chủ hay cộng hoà chứ có cần chi cho đảng mới làm gì đâu
Lâu lâu xuất hiện một thằng vừa khùng điên, vừa có tài như Musk... Éo theo phe nào, chắc chết sớm. Mà tay này quái kiệt giỏi quá, éo dám cho chết dkm :vozvn (44):
 

Có thể bạn quan tâm

Top