cả an nam giao thiệp với với châu âu từ thế kỷ 17. cả nhà Mạc lẫn Lê Trung Hưng đều chơi tây để mua súng. cho phép truyền cả đạo, xây nhà thờ.
trong đó các chúa nguyễn chơi với phương tây sâu nhất. chẳng phải tự dưng ánh có đủ giao tình với pháp để mua súng, mượn lực