Phú Yên bị 'dìm' trong lũ dữ, giới hữu trách có vô can?
Tỉnh Phú Yên trước đây, nay là vùng Đông tỉnh Đắk Lắk hứng chịu trận lũ “lịch sử 50 năm,” với nhiều đau thương, mất mát về người và tài sản rất khủng khiếp.
Sau khi lũ rút vào sáng 22 Tháng Mười Một, nhiều xã ở tỉnh Phú Yên trước đây, nay thuộc tỉnh Đắk Lắk, hiện ra trong cảnh tượng đổ nát chưa từng thấy. Bùn đất phủ kín từng mái nhà, từng gian bếp, từng món đồ sinh hoạt. Nhiều gia đình mất trắng sau đêm nước dâng hơn 2 mét, cuốn đi mọi tài sản gầy dựng suốt nhiều năm.
Báo Pháp Luật TP.HCM hôm 25 Tháng Mười Một dẫn số liệu thiệt hại tính đến hết ngày 23 Tháng Mười Một, cho biết lũ quét qua Đắk Lắk đã làm 63 người chết, tám người mất tích, khoảng 150,000 ngôi nhà bị ngập, thiệt hại sơ bộ gần 5,500 tỷ đồng ($208.5 triệu). Con số này có thể chưa đầy đủ hoặc sẽ còn tăng thêm.
Phải chăng nguyên nhân bắt nguồn từ sự tắc trách của giới lãnh đạo và việc xả lũ hủy duyệt của thủy điện sông Ba Hạ?
Theo các số liệu từ cơ quan hữu trách, lúc 7 giờ 15 phút sáng 19 Tháng Mười Một, thủy điện sông Ba Hạ bắt đầu xả lũ về hạ du ở mức 9,233 khối/giây.
Đến 1 giờ 20 phút trưa, lưu lượng xả lũ tăng lên 12,970 khối/giây. Và đến 5 giờ 15 phút chiều cùng ngày, thì tổng lưu lượng xả lũ lên mức 16,100 khối /giây - mức xả lũ cao nhất kể từ khi thủy điện sông Ba Hạ đi vào vận hành.
Thời điểm này ở phía vùng hạ du sông Ba, hàng ngàn gia đình vùng đất Phú Yên vốn yên bình đã bị dìm trong lũ, kêu cứu khắp nơi. Không khí thê thảm chưa từng có.
Theo ông Huỳnh Cát Tường, chánh Văn Phòng Ủy Ban Nhân Dân Xã Hòa Mỹ, tỉnh Đắk Lắk, trước và trong lũ, xã có nhận thông báo về mức xả lũ của thủy điện Sông Ba Hạ và gửi thông báo, cảnh báo người dân di tản. Tuy nhiên, không ai ngờ mực nước lên nhanh, gây lũ ngập trên diện rộng khắp xã Hòa Mỹ.
“Có nơi nước ngập tới 2 mét, cô lập nhiều nhà dân. Đặc biệt, hôm 19 Tháng Mười Một, khi thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ mức 16,100 khối/giây, chỉ trong khoảng một giờ đồng hồ, nước dâng rất nhanh khiến nhiều gia đình không kịp trở tay,” ông Tường cho biết.
Trong khi đó, ông Hoàng Anh Tuấn, chủ tịch xã Hòa Xuân, cho biết khi tìm về một số nơi ở hạ du thủy điện sông Ba Hạ, người dân các phường, xã như Hòa Thịnh, phường Tuy Hòa, phường Phú Yên… vẫn chưa hết bàng hoàng, kinh sợ về cơn lũ dữ.
“Gặp chúng tôi, họ đều cho biết thủy điện sông Ba Hạ xả lũ nhưng không thể tiếp cận được quy mô xả, do đó bị động trong việc ứng phó với lũ,” ông Tuấn nói.
Bà Trần Thị Lan ở xã Hòa Thịnh, bất bình cho biết bà không hề nghe thông tin về mức độ xả lũ của thủy điện, nên không lường trước được mức độ ngập lụt và nguy hiểm.
“Cứ nghĩ ở mức độ nào đó thôi, chứ sau này nghe xả mười mấy ngàn khối mỗi giây thì đã muộn rồi. Đâu có kịp xoay xở vì nước lũ lên nhanh quá khủng khiếp. Chúng tôi trở tay không kịp, giữ được mạng sống giờ này là đã may mắn lắm rồi,” bà Lan nói.
Tương tự, ông Trịnh Như Ái ở phường Phú Yên, cho biết thêm: “Cứ nói xả lũ mà có nghe ai thông báo gì đâu, không biết xả bao nhiêu, chỉ thấy nước lên ào ào. Lũ lên nhanh khiến người dân không thể xoay xở, kê cao đồ đạc, thậm chí không kịp di tản.”
Trả lời câu hỏi về việc chính quyền có nhận tin về hoạt động xả lũ của thủy điện và chuyển tải đến người dân hay không, ông Nguyễn Công Thành, chủ tịch phường Tuy Hòa, cho rằng các thông báo về hoạt động xả lũ của thủy điện sông Ba Hạ “đều được cập nhật trong nhóm ‘Chat’ chung của Ban Chỉ Huy Phòng Thủ Dân Sự Tỉnh. Từ các thông báo này, chính quyền chuyển đến người dân thông qua mạng xã hội Zalo.
Cùng ý kiến, nói qua điện thoại với báo Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Xuân Cảnh, chủ tịch phường Phú Yên, khẳng định: “Thông tin về xả lũ của thủy điện được chuyển đến người dân bằng các nhóm mạng xã hội, tin nhắn, thông qua các cuộc họp. Còn những điểm đi lại được thì gặp trực tiếp người dân thông báo.”
Thế nhưng, khi được hỏi về việc người dân cho rằng họ không được thông báo dẫn đến bị động, ông Cảnh im lặng và ngắt điện thoại.
Trả lời báo Pháp Luật TP.HCM về việc vì sao nhiều người dân nói họ không hề được thông báo, cảnh báo về đợt xả lũ với lưu lượng lớn “chưa từng có” như trên, ông Tạ Anh Tuấn, chủ tịch tỉnh Đắk Lắk, biện minh: “Có thể trong lúc này nhiều người hoang mang, có người có thể nhận được, có khi không nhận được thông báo.”
Theo ông Tạ Anh Tuấn, thiên tai đợt này “không ai ngờ tới được,” quá cực đoan, vượt qua tất cả đỉnh lũ lịch sử trong 100 năm, dù người dân vùng rốn lũ Phú Yên đã cảnh giác.
Song, ông Tuấn thừa nhận, công tác dự báo trong trận lũ lịch sử vừa rồi “không có trong kịch bản,” dẫn tới bị động.
Người đứng đầu chính quyền tỉnh Đắk Lắk cho biết thêm, qua trận lũ vừa rồi đã thấy được những bất cập trong việc vận hành các hồ thủy điện ở Việt Nam hiện nay.
“Nói thật, các hồ này (có hồ thủy điện sông Ba Hạ) không có khả năng chống lũ. Chúng tôi sẽ kiến nghị với thủ tướng về quy trình vận hành hồ chứa trên sông Ba, vì dung tích phòng lũ của nó nhỏ so với lượng nước về. Hay nói một cách chính xác hơn là khả năng chống lũ rất thấp,” ông Tuấn nhận định.
Trước thắc mắc của người dân vì sao không thể hạ thấp hơn nữa mực nước hồ thủy điện Sông Ba Hạ để cắt lũ được nhiều hơn? Ông Tạ Anh Tuấn cho biết “công tác vận hành phải theo quy trình của thủ tướng.”
“Mất mát này, tôi là chủ tịch tỉnh rất đau lòng,” ông Tạ Anh Tuấn nói cho qua chuyện.
Về phần công ty Cổ Phần Thủy Điện Sông Ba Hạ -nơi xả lũ, báo Pháp Luật TP.HCM gặp trực tiếp ông Vũ Hữu Phúc, chủ tịch Hội Đồng Quản Trị công ty để ghi danh làm việc, tìm hiểu thêm về đợt xả lũ với lưu lượng lớn chưa từng có của công ty này.
Tuy nhiên, ông Phúc từ chối với lý do “đang đi chương trình cứu trợ với lãnh đạo tỉnh,” và “đá” trách nhiệm qua ông Nguyễn Đức Phú, tổng giám đốc công ty Thủy Điện Sông Ba Hạ.
Thế nhưng, sau nhiều lần gọi điện thoại, nhắn tin để hẹn làm việc, ông Phú miễn cưỡng bắt máy nói: “Tôi cũng muốn trả lời các anh cho chính xác thông báo vào lúc mấy giờ, số liệu bằng giấy hoặc trên máy tính... nhưng bây giờ tôi đang đi kiểm tra công trình. Tôi cũng đang bị động. Có gì tôi sẽ gọi cho anh,” rồi tắt máy.
Không ai mong muốn thổi phồng thiệt hại. Nhưng giảm nhẹ hoặc che giấu con số thương vong, tổn thất chỉ khiến công chúng nghi ngờ rằng có điều gì đó đang bị bỏ lại phía sau: trách nhiệm trong việc vận hành hồ đập, quy trình xả lũ, và sự chậm trễ trong cứu hộ.
Bạn nghĩ sao? Giới hữu trách có vô can? Comment bên dưới
#xalu #phuyen
vnexpress.net
