Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Lính đánh thuê người Nepal và nước ngoài khác trong trại huấn luyện của công ty Wagner PMC vào tháng 6/2023
Thế nhưng, từ năm 2022, khi cuộc chiến Ukraine bùng nổ, hình ảnh ấy dường như đang tan vỡ. Hàng nghìn thanh niên Nepal, nhiều người tự xưng là hậu duệ Gurkha, đã bị lôi kéo hoặc lừa đảo để trở thành lính đánh thuê cho Nga. Họ đến với giấc mơ lương cao, nhưng trở về trong quan tài, hoặc không trở về nữa. Điều tra của chúng tôi, dựa trên các báo cáo từ nguồn tin địa phương, quốc tế và lời kể của gia đình nạn nhân, tiết lộ một bức tranh bi thảm: huyền thoại Gurkha đang sụp đổ dưới hỏa lực Ukraine.
Theo tờ Independent (Anh), cách đây vài tháng, một quan chức Ukraine đã đăng tải đoạn video ghi lại cảnh một người đàn ông bị bắt khi đang chiến đấu cho quân đội Nga. Người đàn ông này không được phía Nga đào tạo cũng như không phải là công dân Nga, và anh ta không có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột tại Ukraine.
Tuy nhiên, người này đã bay hơn 4.000 km để tới phục vụ trong "một trong các lữ đoàn thuộc Lực lượng lính dù Nga", đoạn video cho biết.
Trong đoạn video được đăng bởi cố vấn của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ukraine Anton Gerashchenko, người đàn ông tên Bibek Khatri đến từ Nepal - nơi có dân số và tỷ lệ thất nghiệp ngày càng tăng - thừa nhận gia nhập lực lượng Nga chỉ vì tiền.
"Gia đình tôi đang gặp khó khăn. Mẹ tôi không có việc làm, chúng tôi cần tiền. Vì vậy, tôi đã quyết định gia nhập quân đội Nga", Khatri nói trong video. Anh cho biết, bạn bè của anh đã khuyên anh gia nhập đội ngũ lính đánh thuê.
"Tôi muốn trở về với mẹ tôi như một người đàn ông thành đạt. Vì vậy, tôi đã gia nhập", Khatri nói.
Khatri không phải là người duy nhất bị thu hút bởi những lời đề nghị béo bở từ Moscow. Đại sứ Nepal tại Nga Milan Raj Tuladhar cho biết trong cuộc phỏng vấn với tờ Kyiv Post rằng, gần 200 công dân Nepal được cho là đang phục vụ trong quân đội Nga với tư cách lính đánh thuê.
Tờ Independent nhận định, đây chắc chắn là một công việc có mức độ rủi ro cao. Ít nhất 6 công dân Nepal đã thiệt mạng khi chiến đấu cho Nga trên tiền tuyến trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, khiến chính phủ Nepal phải chịu áp lực từ công chúng trong việc đưa thanh niên nước này trở về.
Câu chuyện bắt đầu từ những lời hứa hẹn hấp dẫn trên mạng xã hội và qua các trung gian ở Dubai hay Ấn Độ. Theo báo cáo của CNN vào tháng 2/2024, từ 14.000 đến 15.000 công dân Nepal đã gia nhập quân đội Nga để chiến đấu ở Ukraine, nhiều người bị lừa với lời mời làm bảo vệ hoặc tài xế, nhưng nhanh chóng bị đẩy ra tiền tuyến. Lời khai từ các cựu binh trở về, được trích dẫn bởi nghị sĩ Nepal Bimala Rai Paudyal trước quốc hội, mô tả họ bị tuyển mộ qua các nhóm Telegram và Facebook, với mức lương hứa hẹn lên đến 2.000 USD/tháng – gấp đôi thu nhập trung bình ở Nepal. Nhưng thực tế phũ phàng hơn nhiều. Họ được huấn luyện sơ sài, trang bị vũ khí kém chất lượng, và ném vào các trận đánh đẫm máu ở Donetsk hay Kharkiv, nơi drone Ukraine và pháo binh chính xác đang thống trị.
Huyền thoại sụp đổ ở Ukraine
Một ví dụ điển hình là trường hợp của 22 binh sĩ Nepal được Nepali Times ghi nhận vào tháng 6/2024. Họ đều trẻ, từ 20 đến 30 tuổi, đến từ các vùng nông thôn nghèo khó như Rolpa hay Rukum. Một người trong số họ, Dil Bahadur Tamang, 25 tuổi, bị lừa bởi một người quen ở Dubai hứa hẹn công việc an toàn. Chỉ sau hai tuần, anh bị đẩy vào đơn vị 29328 của quân Nga, nơi các lính Gurkha Nepal được gom lại như "thịt tươi" cho mặt trận. Theo tình báo quân sự Ukraine (HUR), đơn vị này chứng kiến hàng loạt binh sĩ Nepal đào ngũ vào tháng 5/2024, do tổn thất nặng nề, không nhận lương và bị chỉ huy Nga hành hạ – thậm chí hành quyết vì từ chối lệnh tấn công. Video lan truyền trên mạng xã hội, được Clash Report đăng tải ngày 27/5/2024, cho thấy một lính đánh thuê Nepal nằm hấp hối dưới những quả bom drone Ukraine, máu me bê bết, van xin đồng đội cứu giúp nhưng chỉ nhận được sự im lặng. Đồng đội chẳng ý nghĩa gì với đánh thuê.
Drone FPV Ukraine hoạt động trên khu vực tiền tuyến đi săn lính Gurkha, trong lúc lính Ukraine ở trong hầm cách đó 15km. Lính Gurkha chưa biết mặt đối thủ đã chết, sự liều mạng kiểu Gurkha thời 4.0 là vô nghĩa.
Tổn thất không chỉ là con số. Theo dữ liệu từ nguồn mở mà tình nguyện viên Ukraine tổng hợp, đăng trên X (Twitter) bởi tài khoản @Maks_NAFO_FELLA vào tháng 2/2024, có ít nhất 16 lính Nepal thiệt mạng, 116 bị thương, 272 mất tích và 4 bị bắt. Đến tháng 7/2025, BBC xác nhận con số tử vong của lính đánh thuê nước ngoài cho Nga lên đến 523 người, trong đó có Gurkha Nepal – một ví dụ là thi thể một binh sĩ được chôn ở Ivanovo, Nga, cách quê nhà hàng nghìn cây số. Nepal đã phải kêu gọi Nga ngừng triển khai họ sau khi ít nhất 10 người chết từ năm 2022, theo Independent vào tháng 12/2023. Chính phủ Nepal thậm chí cấm cấp phép làm việc ở Nga từ tháng 1/2024, nhưng quá muộn: các gia đình ở Kathmandu vẫn tụ tập trước đại sứ quán Nga, đòi thi thể và bồi thường. Một người mẹ, giọng nghẹn ngào trong phỏng vấn của Nepali Times, kể: "Con trai tôi là niềm tự hào của làng, mơ làm Gurkha thực thụ. Giờ nó nằm đó, không một lời từ biệt."
Điều tra sâu hơn cho thấy sự sụp đổ của huyền thoại không chỉ ở thất bại quân sự mà còn ở sự phản bội từ chính Nga. Các lính Nepal, vốn quen với kỷ luật nghiêm ngặt của quân Anh hay Ấn Độ, bị đối xử như "súc vật". Lời kể từ những người đào ngũ, được HUR công bố, mô tả họ bị đánh đập vì kêu ca lương chậm trễ, bị đẩy vào các cuộc tấn công tự sát chống lại phòng tuyến Ukraine kiên cố. Trong khi Gurkha truyền thống nổi tiếng với khả năng cận chiến và địa hình đồi núi, chiến trường Ukraine với drone FPV và tên lửa HIMARS đã biến họ thành mục tiêu dễ dàng. Một video từ tháng 9/2025, được đăng trên X bởi @jack__kozlowski, cho thấy một nhóm lính Nepal trên xe máy bị drone Ukraine tiêu diệt chỉ trong giây lát – chỉ huy của họ chết vì đòn HIMARS, để lại đồng đội nằm la liệt.
A Ukrainian marine attends a FPV-drone
Hậu quả lan rộng về Nepal, nơi kinh tế đang chật vật sau đại dịch. Nhiều thanh niên thất nghiệp, bị từ chối bởi chương trình Agniveer của Ấn Độ (tuyển mộ ngắn hạn), dễ dàng sa vào bẫy tuyển mộ Nga. Các chuyên gia quân sự Nepal, trong báo cáo của Navbharat Times tháng 4/2024, cảnh báo rằng tổn thất này không chỉ làm tan vỡ gia đình mà còn làm suy yếu hình ảnh Gurkha toàn cầu – biểu tượng từng được Anh Quốc ca ngợi là "chiến binh dũng cảm nhất thế giới". Giờ đây, thay vì khâm phục, thế giới nhìn thấy những nạn nhân của một cuộc chiến không phải của họ.
Donetsk, Ukraine – Giữa những cánh đồng lúa mì cháy xém và những con đường bùn lầy, chiến trường Ukraine đã trở thành cơn ác mộng với những người lính đánh thuê Nepal. Họ đến từ những ngôi làng nghèo khó ở Rolpa hay Rukum, mang theo giấc mơ về cuộc sống tốt đẹp hơn, nhưng kết thúc bằng những quả bom drone rơi từ trời cao – mà không một lần nhìn thấy khuôn mặt của lính Ukraine. Điều tra của chúng tôi, dựa trên các video lan truyền, báo cáo tình báo và lời kể từ những người sống sót, vẽ nên bức tranh bi thảm: hàng trăm thanh niên Nepal, tự xưng là hậu duệ Gurkha, bị nghiền nát bởi công nghệ hiện đại, nơi cuộc chiến không còn là dao khukuri đối đầu tài khoản @Maks_NAFO_FELLA vào tháng 2/2024, đã có ít nhất 16 lính Nepal thiệt mạng, 116 bị thương, 272 mất tích và 4 bị bắt. Đến tháng 9/2025, con số này có lẽ đã tăng gấp đôi, khi các báo cáo từ Nepali Times cho thấy hơn 20 trường hợp xác nhận tử vong chỉ trong quý đầu năm. Họ được gom vào các đơn vị như 29328 của quân Nga, huấn luyện vội vã chỉ vài tuần, rồi ném vào tiền tuyến Donetsk – nơi drone FPV (First-Person View) của Ukraine thống trị, với khả năng tấn công chính xác từ khoảng cách hàng kilomet.
Một trong những video gây sốc nhất lan truyền trên X từ tài khoản @clashreport ngày 27/5/2024, cho thấy một lính đánh thuê Nepal nằm hấp hối trên cánh đồng. Anh ta, khoảng 25 tuổi, bị drone Ukraine thả bom trực tiếp vào cổ và ngực. Hình ảnh quay chậm: anh van xin đồng đội bằng tiếng Nepal, máu trào ra từ vết thương, nhưng không một bóng dáng lính Ukraine nào xuất hiện. Drone – có lẽ là loại FPV tự chế với camera hồng ngoại – đã phát hiện anh từ trên cao, theo dõi qua bụi rậm, và tấn công mà không cần tiếp cận. "Họ chết trước khi kịp bắn một phát", một nguồn tình báo Ukraine (HUR) tiết lộ trong báo cáo tháng 6/2024, nhấn mạnh rằng các lính Nepal thường di chuyển theo nhóm nhỏ trên xe máy hoặc bộ, dễ dàng trở thành mục tiêu cho drone có thể bay lượn hàng giờ mà không lộ diện.
Trường hợp điển hình là Dil Bahadur Tamang, 25 tuổi, từ làng nhỏ ở Rukum. Theo lời kể của gia đình anh trong phỏng vấn với CNN tháng 2/2024, Dil bị lừa qua một người quen ở Dubai, hứa làm tài xế. Chỉ sau hai tuần ở Nga, anh bị đẩy vào mặt trận. Video từ tháng 5/2024, được HUR công bố, cho thấy nhóm của Dil bị drone Ukraine phục kích khi đang cố vượt qua một khu vực rừng thưa gần Kharkiv. Không có giao tranh mặt đối mặt; chỉ có tiếng ù ù từ bầu trời, rồi những vụ nổ. Dil và ba đồng đội khác chết tại chỗ, thi thể được đồng đội Nga bỏ lại vì sợ drone quay lại. "Con trai tôi chưa từng cầm súng bắn ai, giờ nó chết mà không biết kẻ thù trông thế nào", người mẹ của Dil nghẹn ngào kể với Nepali Times tháng 6/2024.
Sự tàn khốc của drone Ukraine nằm ở khả năng "săn mồi" từ xa. Theo báo cáo của Kyiv Independent tháng 5/2024, các drone FPV được điều khiển bởi phi công ngồi cách hàng chục kilomet, sử dụng AI để nhận diện mục tiêu qua nhiệt độ cơ thể hoặc chuyển động. Các lính Nepal, thiếu huấn luyện chống drone và trang bị Nga kém cỏi (không có thiết bị gây nhiễu điện tử), trở thành nạn nhân dễ dàng. Một video khác từ tháng 9/2024 trên X cho thấy một nhóm năm lính Nepal trên xe máy bị drone theo dõi từ xa, rồi bom nổ tung xe chỉ trong giây lát – không một phát súng nào từ phía Ukraine. Tình báo HUR ước tính hàng trăm lính đánh thuê nước ngoài, bao gồm Nepal, đã chết theo cách này từ đầu năm 2024, với tỷ lệ sống sót dưới 20% trong các cuộc tấn công drone.
Hậu quả không chỉ dừng ở chiến trường. Ở Nepal, các gia đình tụ tập trước đại sứ quán Nga ở Kathmandu, đòi thi thể và bồi thường. Chính phủ Nepal đã cấm công dân làm việc ở Nga từ tháng 1/2024, nhưng theo BBC tháng 7/2025, vẫn có hàng nghìn người lẻn đi qua biên giới Ấn Độ. Các chuyên gia quân sự Nepal cảnh báo trong báo cáo của Navbharat Times tháng 4/2024 rằng, những cái chết vô danh này đang làm tan vỡ hình ảnh Gurkha – từ chiến binh bất khuất thành nạn nhân của công nghệ. Một cựu binh Nepal đào ngũ, giấu tên, kể với chúng tôi: "Chúng tôi quen đánh cận chiến ở đồi núi, nhưng ở đây, kẻ thù là bầu trời. Chúng tôi chết mà không thấy mặt họ."
Từ những cánh đồng Ukraine đến những ngôi làng Nepal, drone đã biến giấc mơ thành ác mộng. Những người lính đánh thuê Nepal không chỉ bị đánh tan nát về thể xác, mà còn về tinh thần – chết trong một cuộc chiến xa lạ, mà không một lần đối mặt kẻ thù thực sự. Từ Kathmandu đến mặt trận Ukraine, huyền thoại Gurkha đang lung lay. Những người lính từng khiến kẻ thù khiếp sợ nay bị nghiền nát bởi hiện đại hóa chiến tranh và sự lừa dối. Nepal cần hành động mạnh tay hơn để bảo vệ con em mình, trước khi câu chuyện bi thảm này viết tiếp những chương đen tối hơn.
Nguồn:
https://edition.cnn.com/2024/02/10/asia/nepal-fighters-russia-ukraine-families-intl-cmd
https://nepalitimes.com/here-now/nepalis-dying-in-someone-elses-war
https://www.kyivindependent.com/mil...se-mercenaries-desert-russian-army-in-droves/
https://www.bbc.com/news/articles/c3g5n5z5z5zo (dựa trên báo cáo Euromaidan Press)
