Lịch sử Trung Quốc có bao nhiêu trường hợp chọn cháu đích tôn làm người kế vị thay vì chọn con trai?Hồng Vũ Đế (Chu Nguyên Chương) không chọn Chu Đệ làm người kế vị do sự kết hợp của nhiều yếu tố về nguyên tắc kế thừa, tính toán chính trị, và đánh giá cá nhân, dựa trên các tài liệu lịch sử là do:
1. Tuân thủ chế độ "trưởng tử thừa kế"
Chu Nguyên Chương luôn nhấn mạnh việc duy trì chế độ tông pháp, theo đó ngôi vị chỉ được truyền cho dòng trưởng. Sau khi Thái tử Chu Tiêu (con trưởng) qua đời, theo logic kế thừa, cháu đích tôn Chu Doãn Văn (con trai trưởng của Chu Tiêu) mới là người hợp pháp, không phải các hoàng tử khác dù họ có năng lực . Việc này nhằm đảm bảo trật tự trong hoàng thất và tránh tranh chấp về sau.
2. Lo ngại về tính chính danh và xuất thân của Chu Đệ
Dù chính sử ghi Chu Đệ là con của Mã Hoàng hậu, một số nguồn dã sử cho rằng ông thực chất là con của một cung phi (như Lý thị hoặc Cung phi). Nếu điều này đúng, việc chọn Chu Đệ làm thái tử có thể gây ra tranh cãi về tính chính danh, đặc biệt khi Chu Nguyên Chương muốn duy trì sự thuần nhất của dòng đích .
3. Tính cách và tham vọng quân sự của Chu Đệ
Chu Đệ được đánh giá là giỏi cầm quân, có khí phách quyết đoán, và từng lập nhiều chiến công ở biên cương phía Bắc. Tuy nhiên, Chu Nguyên Chương có thể lo ngại rằng một hoàng đế quá hiếu chiến sẽ không phù hợp với giai đoạn ổn định sau chiến tranh. Ông ưu tiên một người kế vị có tư chất nhân từ, ôn hòa như Chu Doãn Văn để duy trì sự ổn định nội bộ .
4. Duy trì thế cân bằng giữa các phiên vương
Chu Nguyên Chương đã phong nhiều con trai làm phiên vương, mỗi người nắm giữ binh quyền ở các vùng trọng yếu. Nếu chọn Chu Đệ (đã là Yên Vương có thực lực mạnh) làm thái tử, có thể phá vỡ thế cân bằng quyền lực và kích động các phiên vương khác tranh giành. Việc chọn Chu Doãn Văn - một người từ trung ương - giúp giảm nguy cơ này .
5. Áp lực từ Nho giáo và văn quan
Giới quan lại theo Nho giáo ủng hộ mạnh mẽ việc kế thừa theo trật tự trưởng thứ. Chu Doãn Văn được mô tả là hiếu học, nhân hậu, phù hợp với hình mẫu "minh quân" mà Nho giáo đề cao. Trong khi đó, Chu Đệ thiên về võ công và có xu hướng độc lập, ít được sự ủng hộ của các đại thần văn học .
6. Sự tin tưởng vào cơ chế giám sát phiên vương
Chu Nguyên Chương tin rằng với các biện pháp kiểm soát như "Hoàng Minh Tổ Huấn", các phiên vương (kể cả Chu Đệ) sẽ không dám phản loạn. Ông kỳ vọng Chu Doãn Văn có thể dùng nghi lễ và tình cảm để quản lý các chú, thay vì đối đầu trực tiếp . Tuy nhiên, điều này đã không thành công khi Chu Đệ thực sự nổi dậy.
Quyết định không chọn Chu Đệ phản ánh tầm nhìn của Chu Nguyên Chương về việc duy trì trật tự gia tộc và ổn định chính trị, dù nó cuối cùng dẫn đến cuộc nội chiến Tĩnh Nan. Sự lựa chọn này dựa trên nguyên tắc kế thừa truyền thống, tính toán về cân bằng quyền lực, và đánh giá cá nhân về tính cách của Chu Đệ.
Hay Chu Nguyên Chương là trường hợp duy nhất trong lịch sử Trung Quốc?
Nếu Chu Nguyên Chương là duy nhất thì câu chuyện dòng trưởng là vô lý vì nó đéo có tiền lệ và không hề được lặp lại
