Hỏi: CÓ BAO NHIÊU NHÂN SANH TÂM BẤT-THIỆN?
Ðáp:
Tâm bất-thiện (akusalaciṭṭa) sanh lên do năm nguyên nhân:
- Tác-ý không khéo (anyonisomanasikāra)
- Ở chỗ không đáng ở (appaṭirūpadesāvā)
- Thân cận ác nhân (asappurisarūpa nissāya)
- Ðời trước không tạo (nhiều phước) (pubbe akaṭa-puññaṭā).
- Lập trường sái quấy (aṭṭamicchāpanidhi).
GIẢI:
Gọi là "
Không khéo tác-ý" là sự suy tư lệch lạc, không hợp theo đường lối đúng đắn, không hiệp theo lẽ chánh. Như cho rằng sự hưởng dục là điều tốt đẹp, hạnh phúc... Sự không khéo tác-ý này là do căn si (mohamūla) tác động, vì bản chất của căn si là che đậy thực tướng, che đậy sự thật, làm cho không thấu rõ.
Gọi là "
Ở chỗ không đáng ở" là những chỗ tạo điều kiện cho tham-ái, sân-hận sanh khởi, như chỗ ăn chơi trác táng. Hay chỗ không đáng ở là chỗ không có thiện-pháp, là nơi không có những bậc đại trí như Ðức Phật Chánh-giác, Ðức Ðộc-giác, chư Thánh Thinh-văn, không có những bậc hiền trí, là nơi không có ánh sáng Phật-pháp lan đến, khiến chúng sanh rơi vào lầm lạc mê muội.
Gọi là "
Thân cận ác nhân" là gần gũi, giao du thân mật với các tà sư, ác hữu, những kẻ tráo trở gian xảo...
Tà sư là những người có sự nhớ điên-đảo (tưởng điên-đảo), có sự suy nghĩ điên-đảo (tâm điên-đảo), có sự thấy điên-đảo (kiến điên-đảo). Tức là những gì vô-thường lại cho là thường, những gì khổ cho là lạc, những gì vô-ngã cho là ngã, những gì bất tịnh lại cho là tịnh, như ngoại đạo sư cùng môn đệ của họ trong thời Ðức Phật chẳng hạn.
Ác hữu là những người bạn xấu, khi thân cận, giao du với họ khiến phát sanh tâm bất-thiện. Ác hữu có bốn loại là:
a- Bạn giả trá, có bốn chi:
Khi giao du với bạn chỉ nghĩ đến tư lợi.
Cho bạn chút ít, nhưng mong bạn đáp lại nhiều lợi lộc.
Chờ khi bạn bị tai nạn mới chịu giúp đỡ chút ít như thể ra ơn.
Nếu không thấy có lợi thì không giao du, tức là khi thấy bạn suy sụp tài sản thì lơ là ngay.
b- Bạn môi miếng, có bốn chi:
Thường bàn chuyện đã qua để tìm lỗi lầm của bạn.
Xúi bảo bạn những điều vô ích, chỉ vì những điều này hợp theo ý thích của bạn.
Tặng bạn những vật vô giá trị, tầm thường, xấu xí.
Hứa hẹn không đáng tin tưởng hay hứa hẹn những điều vô ích.
c- Bạn a dua (nịnh bợ), có bốn chi:
Bạn làm quấy cũng cho là đúng.
Bạn làm phải thì ca tụng quá đáng.
Trước mặt bạn thì khen ngợi.
Bạn vắng mặt thì chỉ trích.
d- Bạn làm thiệt hại tài sản có bốn chi:
Rủ bạn đi uống rượu.
Rủ bạn đi chơi đêm.
Rủ bạn nhiễm đắm trong trác táng (say mê kỹ nữ).
Rủ bạn đi cờ bạc.
Ðây là bốn hạng ác hữu.
Gọi là "
Ðời trước không tạo (nhiều) phước". Ðây cũng là một yếu tố phát sanh bất-thiện tâm. Như người trước đây vì bỏn xẻn không tạo bố-thí hạnh, trong kiếp hiện tại là người nghèo khổ, do vậy tâm tham có cơ hội sanh khởi nhiều. Hay người trước đây không tự chế, thường sát sanh, đánh đập chúng sanh khác, kiếp hiện tại này là người bệnh hoạn, yếu đuối, nên thường cau có, khó chịu trong tâm. Sự sân-hận dễ dàng phát sanh.
Gọi "
Tự lập trường sái quấy" là không nương theo những kiến-thức cao siêu, cứ hành động suy diễn, rèn luyện những phương cách ác xấu như: Muốn hạnh phúc lại giết hại chúng sanh tế thần linh, chẳng suy xét theo lý nhân quả.
Trích:
Vấn Đáp Đại cương Vi Diệu Pháp và Tâm
Tỳ kheo Chánh Minh
.png "Sex :vozvn (3):"){kind=icon}
thầy t dạy là đến A La Hán bậc 5 mới hết bị theo phá.. phong danh lại chướng duyên 
www.facebook.com
.png "Sex :vozvn (19):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (7):"){kind=icon}
