Cắt đất cho Vạn Tượng là việc của vua chứ có liên quan gì con dân VN đâu. Thời đó vua là ý trời con dân có quyền gì phán xét mà gọi là bán nước. Với lại Vạn Tượng vốn ban đầu đâu phải đất của VN đâu mà là đi chiếm lấy nên mất cũng chả phái mất gì. Nếu mày gọi đó là bán nước thì TQ đô hộ 1000 năm VN giờ VN độc lập sao tao không thấy con cháu TQ viết sử chửi vụ này mà chỉ có dân VN như mày đi chửi cái việc Gia Long để mất Vạn Tượng! Với lại dân VN chống Pháp là một sai lầm mà hãy trước tiên học hỏi họ cho văn minh bằng họ rồi mới độc lập được như cách các cụ Phan Châu Trinh, Trương Vĩnh Ký và Phạm Quỳnh chỉ ra đó là cách bền vững nhất và ít đổ máu nhất chứ giờ VN độc lập chỉ là độc lập ảo thôi có kiến thức nền tảng gì về khoa học kỹ thuật như Nhật đâu
Chuyện Gia Long, Minh Mạng thì tao không dám bàn, vì thật sự không đủ trình để phán.
Nhưng tao đồng ý với cái quan điểm: muốn giải phóng dân tộc bền vững thì phải nâng cao dân trí trước.
Tao lấy ví dụ rõ ràng luôn — Tây Nguyên bây giờ. Tao thấy nó cũng hao hao kiểu quan hệ Pháp - Việt hồi xưa.
Chương trình “Kinh tế mới” ngày trước là đưa người Kinh lên vùng cao. Với người Kinh thì nghe sang lắm: “đưa văn minh lên miền núi”, nào là điện, đường, trường, trạm.
Nhưng với dân bản xứ thì lại là chiếm đất, chiếm nguồn sống.
Lợi ích thì toàn nằm trong tay người Kinh – mấy người có học, có mối, có vốn. Một phần nhỏ người bản địa làm cho chính quyền thì còn đỡ, chứ đa số thì đi làm thuê cho người Kinh, trong mấy nông trại, ăn ở luôn tại chỗ, chẳng khác gì đi phu ngày xưa.
Lương có công bằng hay không thì tao không dám khẳng định, nhưng mà chủ thì bao giờ chả ép, tiền ít mà việc nặng, làm như trâu.
Về xã hội, do bộ máy chính quyền chủ yếu người Kinh nắm, nên thiếu công bằng là chuyện dễ hiểu.
Mấy mâu thuẫn đó tích tụ lâu ngày, năm ngoái mới nổ ra vụ Đắk Lắk đấy.
Người Kinh nhìn thì bảo “tụi này sướng bỏ mẹ rồi còn nghe phản động xúi bậy làm loạn”,
nhưng từ góc nhìn dân bản địa, thì rõ ràng là bị ép, bị chèn, bị coi thường, thì đấu tranh là điều hiển nhiên thôi.
Tất nhiên, bảo giao hết chính quyền cho họ bây giờ thì chắc toang còn nhanh hơn.
Cách tốt nhất vẫn là: để họ học hỏi, nâng cao dân trí, dần dần tự leo lên vị trí xã hội.
Đến lúc có đủ hiểu biết, đủ bản lĩnh, thì lúc đó đấu tranh giải phóng mới đáng – có thể bạo động, có thể bất bạo động, tùy thời.
Cái sai to nhất của mấy cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, gần như nước nào cũng vấp, là vừa giành được chính quyền là đập tan giới trí thức, viên chức, mấy người có kinh nghiệm quản lý, gọi hết là “tay sai”, “phản động”, rồi đưa nông dân lên cầm quyền.
Mà dân trí chưa đủ, kinh nghiệm không có, thì điều hành sao nổi — thế là xã hội tụt mẹ nó xuống dốc.
Vụ này thì tao phải phục bọn Hàn xẻng. Sau 1953, tụi nó nát như tương, nhưng chúng nó biết dân còn ngu, chưa có kinh nghiệm, nên xài tạm đám từng làm cho Nhật, tận dụng chất xám cũ để vực dậy.
Rồi từ từ, khi có thế hệ mới đủ trình, tụi nó mới thay dần, chứ không ngu gì triệt tiêu sạch.
Thế là đất nước lên được, và trong mấy người sót lại đó, Park Chung-hee là ví dụ rõ nhất — một thằng biết tận dụng thời thế để vực cả nước lên.