Kỳ thật, Tất nhiên, Nghiễm nhiên cũng là Ngẫu nhiên trong đạo Phật. Ở góc độ này, nó là Ngẫu nhiên; ở góc độ khác, nó là Nghiễm nhiên. Ngẫu nhiên không phải là Nghiễm nhiên, Ngẫu nhiên cũng chính là Nghiễm nhiên.
Việc một người được sinh ra trong một hoàn cảnh (giàu - nghèo, khỏe - bệnh, sung sướng - bất hạnh...) là ngẫu nhiên cho Ngã, đời người (cái Ngã giả tượng này) chỉ có 1 lần sống, hoàn toàn không sai, ở khía cạnh Nghiệp, nó là Nghiễm nhiên.
Đủ duyên sẽ thành.
Ngẫu nhiên là vì mình không chứng minh, không hiểu được.
Nếu cực đoan sẽ trở thành Vô nhân kiến - cho rằng mọi thứ ngẫu nhiên mà có, không do nhân quả gì hết.
Ví dụ lái xe ra đường thì tỉ lệ té xe là 50/50 rồi. Biết là rất khó để té nhưng giữa
té và không té thì chỉ 2 trường hợp thôi.
Và cái tỉ lệ té hay không té phụ thuộc vào mình có lái nhanh, lái ẩu hay không. Hay thời tiết, đường trơn, đường xấu, xe đông, có thằng tông vô mình .... Nó rất nhiều yếu tố để mình có thể té xe khi tham gia giao thông. Bởi vậy khi mình tập trung, thật thức biết rõ là mình né đi rất nhiều mấy cái xui xẻo hay còn gọi là nghiệp xấu trổ.
Hoặc như mình biết một cọng cỏ nhỏ xíu nó muốn có mặt cần phải có bao nhiêu yếu tố sinh học thì nó mới có mặt, rồi một con ong cái kiến hay là một con người rồi đến cái chi tiết nhỏ nhặt ở trong đời sống của muôn loài như giọt nước mắt, nụ cười, niềm vui, nỗi buồn, sướng khổ nóng lạnh nhất nhất mỗi thứ trong đời nó đều có nhân quả đàng hoàng hết nhưng mà đằng này mình cứ nghĩ mọi thứ ngẫu nhiên mà có, không có nhân quả gì hết đó. Cái đó là thứ tà kiến gọi là
vô nhân kiến.
Câu chuyện của 1 vị Sư kể :
Trong một buổi giảng ở chùa Phước Sơn Việt Nam 20 năm về trước có một ông cán bộ cộng sản về hưu ổng cũng lên chùa ổng tu thiền. Sau buổi giảng, tôi nói cái gì tôi không nhớ, tôi nhớ là tôi giảng xong tôi về phòng ở dưới suối. Thì ông cán bộ ổng đi theo. Trời mát ổng đi theo.
Ổng xuống ổng hỏi tôi: "Vậy chứ thầy mà chứng minh được có thiên đường địa ngục có luân hồi báo ứng tôi xin nguyện đi theo thầy hết kiếp." Thì tôi nhớ, lúc đó tôi mệt lắm rồi, tôi nhớ tôi trả lời vắn tắt thế này: "Tôi nói tôi không có khả năng chứng minh cho ông thấy là có thiên đường địa ngục, có ma quỷ, có các loài siêu hình khuất mặt, tôi không có khả năng. Tôi không thể chứng minh cho ông thấy để mà ông theo tôi. Nhưng mà nếu ông có thể chứng minh những thứ đó không có thì tôi xin theo ông. Ông nghĩ làm sao?"
Tôi chỉ nói vậy thôi, chứ tôi mệt quá rồi. Tôi nói nếu mà ông nói rằng nếu tôi chứng minh được là có thì ông theo tôi nhưng mà bây giờ tôi mệt rồi tôi không muốn ông theo tôi, giờ tôi khoái theo ông thôi à. Tôi muốn ông chứng minh nếu cái ông nói không có thì tôi theo ông.
