Trãi trong đội hình Lam Sơn làm chức Hành khiển, một dạng ko phải quân sư, mà là thư ký, bồi bút của Lợi. Tài năng lớn nhất của Trãi là biết chữ.
Nhiều thằng hiểu lầm chiến công Đồng Quan là của Nguyễn Trãi, cũng do ko biết vì lý do gì (có thể để nâng bi Trãi kiểu Vũ hâm rịu chém Hoa Hùng), Nguyễn Chích vô ý cố ý bị xóa mờ trong lịch sử.
Sự thật trận Đồng Quan, đầu tiên, Lam Sơn muốn tốc chiến hạ thành để dồn lực đối phó với viện binh nhà Minh, nhưng đánh ko nổi. Đến lúc danh tướng của Lợi như Đinh Lễ, Nguyễn Xí lần lượt kẻ chết, người bị bắt, mới triệu Nguyễn Chích đang trấn thủ phương Nam ra. Chích nhìn Đồng Quan kiên cố, lợi thủ bất lợi công, mới bàn với Lợi không đánh gấp mà chia quân vây thành đánh viện. Lợi mới dẫn tinh binh chia đường phục kích Nam Quan. Liễu Thăng theo tin báo Lam Sơn đánh gấp, nên chủ quan cho rằng Lợi dồn sức đoạt thành để cố thủ với mình, khinh tiến, rơi vào phục binh toàn quân chết sạch. Sau đó Lợi dùng tin này đuổi Mộc Thạnh, đem giáp trụ Thăng đưa vào thành, Thông vỡ mộng chờ viện binh, biết mình thành baba trong rọ nên buộc phải hàng.
Từ đầu tới cuối, Trãi chỉ đóng vai trò thư ký, công văn thơ từ với tướng trong thành, giữ kênh ngoại giao chứ ko có bằng chứng nào tham gia vào quyết sách đánh Đồng Quan. Thậm chí giai đoạn đầu công gấp Đồng Quan cũng là thời điểm Trãi có mặt ở hiện trường. Còn tâm lý chiến thì chủ yếu do cái tin hai đạo viện binh, một chết sạch, một cook, chứ Trãi cũng ko có vai trò nhiều.